Bilim dolu haftasonları sizinle olsun…
Siz AVM ’ye gitmekten, cocuğunuzsa tablet başında robot olmaktan sıkıldıysa, sizleri evde bilimsel deneyler yapmaya davet ediyoruz. Her zaman olmasa da, yine de cıkabilecek kucuk caplı karışıklar icin oncelikle evin annesinden izin almanız onerilir.
Eğitimli bir goz icin, ortalama bir evdeki malzemelerle DNA testinden rokete, elektromanyetizma uygulamalarından patlayıcıya kadar bir dizi şey yapılabileceğini biliyor muydunuz?
Farklı bir hafta sonuyla cocukluğunuza geri donmek isterseniz, bundan boyle sizin icin kısa bir surenizi işgal edecek evde yapabileceğiniz eğlenceli deneyler ve muhendislik uygulamaları derleyeceğiz.
Bilim insanı guzel kılar, ozellikle de cocukları.
Bilim, hayal ve sevgiyle kalmanız dileğiyle…
Evde Ampul Yapımı Bu hafta da yine eskiden beri yaygın olarak bilinen guzel bi uygulama. Evdeki malzemelerle nasıl ampul yaparım?
Basitce yapabileceğiniz guzel bir elektrik deneyi.
Oncelikle istediğimiz bir tur termoelektrik ampul. Yani icinden elektrik gecen bir flamentin ic direnci nedeniyle ısınıp etrafa ışık yaymasını istiyoruz. Ancak bilindiğini gibi ampul o kadar da kolay yapılabilecek bir şey değil. Ampulun icin oldukca duşuk basınc değerlerine kadar vakumlanmış ve guzel ir şekilde sızdırmaz hale getirilip paketlenmiş. Boylelikle evlerimizde kullanabiliyoruz.
Ustelik tungsten zor bulunan bir metal, evdeki malzemeler icinden elde etmek pek mumkun değil.
İşte bu deneyde daha kolay ulaşılabilir bir flament bulup vakumsuz ortamda ampul yapabilmeyi deneyeceğiz.
Malzemeler 8 adet buyuk pil (tombul olanlardan) Elektrik izolasyon bandı 0.5 kalem ucu Tuvalet kağıdı rulosu Kavanoz Makas 2 adet krokodil kablo (Alternatifler uretilebilir) İşler Nasıl Yuruyor? Oncelikle biraz endustriden, kimyadan, kuantum mekaniğinden ve mikro yapıdan bahsedelim. Kalem ucu olarak kullandığımız grafit oldukca yumuşak bir karbon allotropu. Bu nedenle elması kesme işlerinde kullanırken grafiti ise yağlamada kullanırız.
Grafit enteresan bir malzeme olup “yarımetal” şeklinde tanımlanır. Bir metal kesinlikle değildir. Diğer kuzeni yarıiletkene biraz daha benzer, ancak elektrik iletimi karbon tabakaları arasındaki cok sayıda yerinden yurdundan edilmiş, serseri elektronların başı boş gezmesi sonucudur. Bu duruma aromatiklik diyoruz.
Kucuk bir ek yapalım. Siyah renkli neredeyse her şey elektriği iletir. Eğer yuksek voltajın olduğu yerlerde guclu izolasyon yapıyorsanız siyah renkli malzemeler kullanmamanızı oneririm.
Gelelim grafitin icinde ne olduğuna…
Elektriksel voltajı grafit ucun icinden gecirdiğimizde bu cok sayıdaki başı boş elektron bir uctan diğer uca doğru akmaya başlayacak. Ancak ucumuz cok ince ve bu cok sayıdaki elektronun rahat ilerlemesi icin uygun değil. Bu nedenle iceride işler biraz karışacak.
Kalabalık icindeki izdiham ve carpışmalar ortamı oylesine ısıtacak ki, siyah ucumuz yeterli miktarda ısınacak ve etrafına termal radyasyon yaymaya başlayacak. Yani basit bir ampul yakacağız.
Deneyin Yapılışı Oldukca kolay bir deney seti.
Tuvalet kağıdının rulosunu ana platformumuz yapıp uzerine krokodil uclu kablolarımızı karşılıklı şekilde yerleştiriyoruz. Bu uclara kalem ucumuzu tutturacağız.
Ardından pillerimizi arka arkaya bağlayıp kocaman bir batarya haline getiriyoruz.
Goreceğiniz uzere burada deney boyunca tum işlerin yolunda gitmesini sağlayan oyun kurtarıcı malzeme bant.
Tuvalet kağıdı gobeğinden oluşan ana platformumuzu ısıyı muhafaza edebilmesi icin tepsi gibi bir şeyin ustune koyuyoruz. Ardından flamentimiz olan kalem ucunu krokodillere tutturarak tum sistemin ustunu bir kavanoz ile kapatıyoruz.
Aslında kavanozdan ampul fikri gunumuzun retro eğilimlerinde kim bilir iyi bir tercih bile olabilir!
Sıra geldi sistemi ateşlemeye.
Pilleri krokodilin ucuna bağlayıp flamentin bir sure ısınmasını bekliyoruz. Ve buyuk bir şovmenin sahneye cıkışındaki prezansa benzer bir şekilde flamentimiz once bir miktar duman cıkararak yanıyor ve ardından kocaman sarı bir ışık şovu başlıyor.
Uc erimeden once karşısında oturup izlemek icin yeteri kadar vaktiniz olacak.