Dunya ’nın da icinde bulunduğu yıldız sistemi olan Guneş sistemindeki gezegenler ile tanışmaya hazır mısınız? Cevabınız evetse oncelikle gezegenin ne olduğunu anlayalım! “Gezegen” kavramının tanımı Pluton ’dan beri hala tartışmalı olsa da, şu anda bir gezegene “gezegen” diyebilmemiz icin gerekli şartlar şu şekilde: Guneş ’in yorungesinde bulunmak, yer cekimi kuvvetiyle şeklini kureye dondurebilecek kadar kutleye sahip olmak ve bulunduğu bolgedeki hakim gezegen olmak. Bunu oğrendiğimize gore Guneş sistemi icerisindeki gezegenler ve yapısal ozelliklerini daha yakından incelemeye başlayabiliriz!
Gezegenlerin kendine has mevsim ozelliklerini incelemek icin sizi buraya, hangi gezegende ne kadar sure hayatta kalabileceğinizi oğrenmek icinse buraya alalım.
Oncelikle Guneş sistemine adını veren yıldızı, yani Guneş ’i tanıyarak başlayalım!
Guneş, Guneş sisteminin merkezinde yer alan yıldızdır. Neredeyse tamamı hidrojen ve helyum gazlarından oluşan Guneş; Guneş sisteminin ısı, ışık ve enerji kaynağıdır. Aynı zamanda Guneş, gezegenimize en yakın yıldızdır ve cekim kuvveti Dunya ’nın yer cekim kuvvetinden 28 kat daha fazladır. Guneş ’in Dunya ’dan uzaklığı ise 8 ışık dakikası, yani 149.500.000 km ’dir. Guneş kendi ekseni etrafında saatte 70.000 km hızla doner ve bir tam turunu yaklaşık 25 gunde tamamlar. Guneş ışınları yer yuzune 8 dakikada ulaşır ve guneş ışınlarından elde edilen guneş enerjisi, yenilenebilir enerji kaynaklarının başında gelir. 1. Merkur
Guneş ’e en yakın gezegendir. Guneş ’e olan mesafesi 57.909.000 kilometredir. Guneş ’in etrafındaki yorunge turunu hızlı tamamlamasından dolayı ismini Antik Roma mitolojisinde “Haberci Tanrısı” olarak bilinen Merkur ’den almaktadır. Guneş sisteminde bulunan gezegenler arasında en kucuğudur. Merkur gezegeninin uydusu yoktur. Guneş sisteminin en hızlı gezegenidir. Dunya ’dan gorulduğu kadarıyla, yorungesi etrafındaki hareketini 88 gunde tamamlamaktadır. Guneş sistemindeki diğer gezegenlere bakıldığında gunluk sıcaklığı en cok değişen gezegen Merkur ’dur. Orneğin Merkur gezegeninde bir gun icerisinde hem −173 derece hem de 427 derece sıcaklık gozlemlenebilmektedir. Bugune kadar Mariner 10 ve MESSENGER adlı iki uzay aracı tarafından ziyaret edilmiştir. 2. Venus
Venus gezegeni Guneş ’e en yakın ikinci gezegendir. Adını gorunuşu nedeniyle Antik Roma Aşk ve Guzellik Tanrıcası Venus ’ten almıştır. Gelen guneş ışınlarını bırakmamasından dolayı Guneş sistemindeki en sıcak gezegendir. Venus gezegeninin buyukluğu neredeyse Dunya ile aynıdır. Diğer gezegenlerin tamamı aynı yone doğru donerken Venus ters bir yorunge cizmektedir. Guneş etrafındaki bir tam donuşunu 224,7 Dunya gununde tamamlar. Aralarındaki bircok benzerlikten dolayı “Dunya ’nın ikizi” olarak da bilinmektedir. Venus ’un eksen eğimi bulunmadığı icin Venus ’te mevsimler yoktur. 3. Dunya
Dunya ’mız Guneş ’e en yakın ucuncu gezegendir. Uzaydan bakıldığında mavi renkte gorunur. Dunya ’nın atmosferi yuzde 78 azot, yuzde 21 oksijen ve yuzde 1 diğer gazlardan oluşur. Dunya, kendisi etrafındaki donuşunu 23 saat 56 dakika 4 saniyede tamamlar. Guneş etrafındaki donuşunu ise 365 gun 5 saat 48 dakika ve 46 saniyede tamamlar. Dunya ’mız kutuplardan basık ekvatordan ise şişkin bir yapıya sahiptir. Gezegenimizin tek uydusu Ay ’dır. Gunumuze kadar keşfedilen gezegenler arasında yaşanabilir tek gezegendir. 4. Mars
Guneşe en yakın dorduncu gezegendir. Adını Antik Roma Savaş Tanrıcası Mars ’dan almıştır. Uzerindeki demir oksitten dolayı kızılımsı bir rengi vardır, bu yuzden “Kızıl Gezegen” de denir. Phobos ve Deimos adında iki adet uydusu bulunmaktadır. Dunya ile benzer ozellikler gostermesinden dolayı Mars ’ta yaşam olabileceğine dair cok sayıda teori vardır. Tıpkı Dunya gibi yıl icerisinde guneşe yaklaşır ve uzaklaşır. Bugune kadar en cok uzay aracı gonderilen gezegendir. 5. Jupiter
Guneşe en yakın beşinci gezegendir. Buyukluğunden dolayı ismini Antik Roma ’da “Tanrıların Kralı” olarak bilinen Jupiter ’den almıştır. Kucuk ve katı bir cekirdeği vardır, geri kalan kısmı sıvı hidrojenden oluşur. Guneş ışınlarının buyuk bir bolumunu yansıtır. Jupiter, cap ve kutle bakımından Guneş sistemindeki en buyuk gezegendir. Jupiter ’in ortalama sıcaklığı -140 derecedir. Guneş etrafındaki bir tam donuşunu 12 yılda tamamlar. 79 tane uydusu bulunmaktadır ve bunlardan en buyuğu olan “Ganymede”, Guneş sisteminin en buyuk uydusudur. 6. Saturn
Guneş ’e en yakın altıncı gezegendir. İsmini Antik Roma mitolojisinde Jupiter ’in babası olan Saturn ’den almıştır. Guneş etrafındaki bir tam donuşunu yaklaşık 29,5 yılda tamamlamaktadır. Guneş sistemi icerisindeki yoğunluğu en duşuk gezegendir. Saturn ’u diğer gezegenlerden ayıran en onemli ozelliği, buz ve taşlardan oluşan halkasıdır. Gezegenin irili ufaklı 62 adet uydusu vardır. 7. Uranus
Guneş ’e en uzak ikinci gezegendir. Uranus, yorungesindeki bir tam turunu 84 yılda tamamlamaktadır. Ortalama sıcaklığı -224 derecedir. Pek ihtişamlı olmasa da 13 adet halkası vardır. Bugune kadar yalnızca bir uzay aracı tarafından ziyaret edilen Uranus ’un 27 adet uydusu vardır. 8. Neptun
Guneş ’e en uzak gezegendir. Guneş ’e olan uzaklığı, Dunya ’dan 30 kat daha fazladır. Adını Antik Roma “Denizlerin Tanrısı”ndan almaktadır. Neptun, yorungesindeki bir tam turunu 165 yılda tamamlamaktadır. Neptun ’un atmosferi oldukca aktiftir. Saniyede 1340 kilometrelik bir hıza ulaşan fırtınalar vardır. Ortalama sıcaklığı -214 derecedir. Bugune kadar keşfedilmiş 14 uydusu bulunmaktadır. Bonus: Pluton
Pluton “gezegen” sıfatını 2006 yılında kaybetmiştir. Guneş ’e cok uzak olması nedeniyle gaz, kaya ve buzlardan oluştuğu tahmin edilmektedir. Kendisi etrafındaki bir tam turunu 144 saatte tamamlamaktadır. Yorungesi etrafındaki bir tam turunu ise 248 yılda tamamlamaktadır. Buyukluk olarak Ay ’ın 1/6 ’sı kadardır bu nedenle kendisine “cuce gezegen” adı verilmiştir. Bonus2: Gezegenli Urunler..
Birbirinden guzel gezegenli urunlere sahip olmak istiyorsan bu linke tıkla.