Barselona ’nın simgesi. Yılda iki milyondan fazla turist ağırlıyor. Modern neo-gotik ve art nouveau tarzıyla yuzyılın mimari kurallarını hice sayıyor.
Tam adı “Templo Expiatorio de la Sagrada Familia” (Kutsal Aile Kefaret Tapınağı) olan yapı, “La Sagrada Familia” (Kutsal Aile) Katedrali olarak biliniyor.
Katalan mimar Antoni Gaudí bu yapıya neredeyse hayatını adamış ve taşa meydan okumuş. Fakat bu gorkemli yapının sadece bir cephesini bitirebilmiş. Gunumuzde de inşaatı suren kilise elbette sıradışı gorunumuyle pek cok sembolu ve sırrı icinde barındırıyor.
Villar ’a niyet Gaudí ‘ye kısmet
Alışılmışın dışında mimarisiyle Barselona ’da yukselen La Sagrada Familia ’nın peri masallarına yakışır gorunuşu biraz tesadufî aslında. Cunku bu kilisenin yerinde 1882 ’de Francisco de Paula del Villar y Lozano ’nun başladığı Neogotik bir yapı yukselecekti.
Lozanzo, kendini gorevlendiren San Jose Dindarları Birliği ’nin başkanı ile fikir ayrılığı yaşayınca proje modern mimarinin onculerinden Antoni Gaudí ’ye kısmet oldu.
La Sagrada Familia ’da yatıp kalktı
Gaudí, La Sagrada Familia ’yı yapmaya 1883 ’te başladı. Tum mimari bilgisini karmaşık sembollerle Meryem, İsa ve Kutsal Ruh ’u simgeleyen bu kiliseye aktarmak istiyordu.
O yuzden 1908 ’den itibaren başka iş yapmayı bıraktı. Tum enerjisini bu esere ayırdı. Studyosunu inşaata taşıdı, hatta vefat edene dek burada yatıp kalkmaya başladı.
“İskeleyi iyi cıkmışlar” demeyin
Gaudí olumune kadar bu binayla uğraştıysa da, ancak bir kulesini ve apsis duvarlarından oluşan girişini tamamlayabildi. Bu bilgiyi unutmayın ve civarındaki vincleri gorunce “Bunca yıldır bitirememişler mi?” demeyin.
La Sagrada Familia ’ya bakıp bakıp “İskeleyi iyi cıkmışlar” da demeyin. Zira halkın yardımlarıyla yapımına başlanan inşaat hÂl bağışlarla suruyor. Şimdi bile kilisede gunde 600 kişi calışıyor.
“Hic bitmeyen kilise” Halk arasında “Hic bitmeyen kilise” diye bilinen bu yapı, ununu daha hak edecek gibi duruyor. Cizimlerinin gunumuz teknolojisine kolay kolay uyarlanamaması ve Gaudí ’nin karmaşık mimari tarzı, yapının mutlu sonunu geciktiriyor.
Bugunlerde 2026 ’da, Gaudí ’nin olumunun 100. yılında biteceği tahmin edilen kilisenin, bu haliyle populerliğini pekiştirdiği ve inşaatta ozellikle ağırdan alındığı da dedikodular arasında.
İnşaat ya Sagra! Gaudí ’nin notları ve tasarımları 1936-39 yılları arasındaki İspanya İc Savaşı ’nda yanınca katedralin inşaatına ara verildi. 1940 ’ta yeniden başlanan yapının mimari ekibi Francess Quintana, Isidre Puig Boada, Lluis Bonet i Gari ve Francess Cardoner Gaudí ’den oluşuyordu. 1987 ’de heykeltıraş Josep M. Subirachs de proje ekibine katıldı.
İnşaatı neredeyse 100 senedir olay olan katedral, Papa XVI. Benedict tarafından 7 Kasım 2010 ’da kutsandı ve bir bolumu ibadete acıldı.
Cennet ile yeryuzu arasındaki bağlantı
UNESCO Dunya Miras Listesi ’ndeki bu kilisenin uzunluğu nerdeyse etraftaki tepelerin yuksekliğine eşit. Ama dindarlığıyla tanınan Gaudí burada ustalığını konuşturmuş. Yukseklikleri 125 ile 170 metre arasında değişen dort kuleyi tasarlarken şehrin 172 metrelik en yuksek noktasını gecmemeye calışmış.
Unlu mimar kulelerin tepesindeki suslemelerin cennet ile yeryuzu arasında bir bağlantı sağlarmış gibi gorunduğunu de belirtmiş.
Kumdan kuleler
La Sagrada Familia ’yı bu denli etkileyici kılan elbette sahilde avucunuzdan kaydırdığınız ıslak kumdan yapılmış gibi duran kuleleri. Biraz Kapadokya ’daki peribacalarının goğe doğru uzatılmış halini veya erimiş devasa mumları da andırıyorlar.
Planında 18 can kulesinin yer aldığı kilisede kulelerden 12 ’si havarileri, dordu ise dort İncil yazarını simgeliyor. En yuksek kule İsa ’ya, ondan biraz daha alcak olanı da Meryem ’e adanmış. Şimdilik sadece sekiz kule mevcut.
10 binden fazla ziyaretciyi ağırlayabilir
Katedralin ic mekÂnının buyukluğu şaşırtıcı. Gaudí bu mabedi 10 binden fazla ziyaretciyi ağırlayacak şekilde duzenlemiş.
Unlu mimar oyma kulesi, anıtsal bronz kapısı, alengirli cepheleri ve ferah ic mekÂnıyla eserinin hem bakanları hem gezenleri buyulemesini istemiş.
Cınarlar, meyveler, salyangozlar
Gaudí ’nin doğadan aldığı ilham ozellikle ic mekÂnı şekillendiriyor. Sanatcı bazilikayı ayakta tutan kolonları dallanıp budaklanan ağaclar şeklinde tasarlamış. Boylece La Sagrada Familia ’yı dolaşırken sanki ormanda dolaşmaya cıkmış gibi oluyorsunuz.
İc kilisenin catısındaki taştan yapraklarda, Barselona ’daki cınarlardan esinlenilmiş. Kilise duvarlarını kaplayan camlar doğa figurleri ile işlenmiş. Hatta kulelerde meyve desenlerine yer verilmiş. Yapının kulelere done done tırmanan merdivenleri de salyangozu andırıyor.
Esin perileri icin muze doğru adres
“Geleceğin mimarları doğayı taklit edecekler. Bu mimarinin en doğru, rasyonel ve ekonomik kullanımı olacaktır” diyen usta mimarın kafasının nasıl calıştığını anlamak icin, katedrali gezdikten sonra muze kısmını kesinlikle atlamayın.
Cunku Gaudí ’nin doğadaki esin perilerinin sergilendiği muzeyi gordukten sonra, gozunuze takılan bazı şekiller netleşecek, ustadın tasarımlarına hayranlığınız artacak.
Duz duvar yok, hareket var
Kilise yuzyılın mimari kurallarını hice sayan, en garip, en sıradışı eserler arasında sayılıyor. La Sagrada Familia ’da hicbir duvar dik, hicbir kolon duz değil. Kafanızı nereye cevirirseniz cevirin bir devinim hÂkim.
İc mekÂnda bu hareketliliğe seramik, mozaik ve ceşitli taşlar eklenirken katedralin cephelerini dolduran yuzeyde ince ince işlenmiş ilahi figurler hep bir şeyleri kacırıyorsunuz hissi yaratıyor.
Doğuş, Tutku, İhtişam
Kilise doğuda Doğuş (Nativity), batıda Tutku (Passion) ve guneyde tamamlanmamış İhtişam (Glory) adında uc cepheye sahip. Doğuş cephesi, 1894-1930 yıllarında inşa edilen ilk cephe. İsa ’nın doğumuna adanan bu cephe, Gaudí ’nin naturalist tarzını yansıtan doğadan resimler ve sahnelerle suslenmiş.
1987 ’de tamamlanan sade gorunumlu Tutku cephesi ise İsa ’nın carmıha gerilişini, yapımına 2002 ’de başlanan İhtişam cephesi de, Tanrıya giden yolu temsil ediyor.
Ezoterizm meraklılarına gizli anlamlar
Mimarı Gaudí ’nin koyu bir Katolik oluşu La Sagrada Familia ’da Hıristiyan gizemciliğine dair pek cok sembol gizlendiği soylentisini de dillere doluyor.
Ana giriş kapısındaki kabartmalar, ucgen icindeki goz figuru, Judas ’ın ihanetini betimleyen heykelin solunda bulunan ve toplamları 33 cıkan sayılar ve hatta ana buyuk girişin uzerindeki İsa Rolyefi ’nin siz ne yone giderseniz gidin size baktığı rivayeti… İşte bu ve benzeri işaretler ezoterizm meraklılarının ağzını sulandıran detaylar.
Katalanların yuz akı
La Sagrada Familia İspanya ’daki ic savaşın ardından 1975 ’e kadar faşist diktator Franco yonetiminde ezilen Katalanlar icin mimar Gaudí ’nin Katalan kimliğinden oturu bir simgeye donuştu.
Gunumuzde ironik şekilde İspanyollar tarafından sahiplenilmeye calışılsa da, Barselonalılar Gaudí ’yi de, kulelerinden tum şehri seyreyledikleri kilisesini de “İspanyol sanatı”na kaptırmamaya kararlılar.
Populer kulturde, ışıklar icinde 2010 ’da başrolunde Javier Bardem ’in oynadığı, Alejandro González Iñárritu ’nun yonettiği Biutiful ’da hastane odasının penceresinden populer kulture goz kırpan katedral başka sanat olaylarına da ilham verdi.
Her eylul Barselona ’da duzenlenen La Merce Festivali ’nin 2012 ’deki en goz alıcı etkinliklerinden biri La Sagrada Familia ’daki multimedya gosterisiydi.
“Acaba nasıl olmuş?” diye bakarken geldi olum
La Sagrada Familia tutkusunun Barselona ’ya damgasını vuran Gaudi ’nin sonunu getirdiği rivayetler arasında. Oyle ki unlu mimarın gorkemli eserine karşıdan nasıl olmuş diye bakmak icin geri geri giderken trenin altında kaldığı soyleniyor.
10 Haziran 1926 ’da hayata veda eden usta mimarın naaşı katedralin 1986 ’da inşasına yeniden başlanan kripta (mahzen mezar) kısmında yer alıyor.