Gunumuzde illegal olarak kullanılan bircok uyuşturucu vakt-i zamanında legal olarak eczanelerde satılmakta, hicbir yan etkisinin olmadığına inanılarak kullanılmaktaydı.
Eroin de bu uyuşturuculardan biri. Ve bizimle olan mazisi baya bi derin. Hem de cok şaşıracağınız kadar:
Her şey cok masum bi istekle başlamıştı; ‘ağrıları dindirmek ’. Ve eroin ortaya cıktı
Alman ilac şirketi Bayer ’in kimyagerlerinden Dr. Felix Hoffman 21 Ağustos 1897 tarihinde morfini sentezleyerek ‘eroini ’ bulmuştur. Cok iyi bir ağrı kesici ozelliği olan ilac; kanser ve tuberkuloz hastaları uzerinde, savaşta yaralanan askerlerde ve hatta soğuk algınlığı etkilerini azaltmak icin hicbir yan etkisi olmadığı belirtilerek uzunca bir sure piyasada kalmıştır.
Eroin, afyondaki morfinin sentezlenmesi ile uretiliyordu. Osmanlı İmparatorluğu ise dunyanın en buyuk afyon ureticilerindendi
Ayrıca bu afyondan uretilen morfin, ‘yuksek kalite ’ olarak nitelendiriliyordu. Osmanlı İmparatorluğu, bu donemde Avrupa ulkeleri ile afyon ticareti yapmaktaydı. Osmanlı ’dan alınan afyonu, Belcika, İngiltere ve Hollanda gibi ulkeler Uzak Doğu ’ya pazarlıyordu.
Eroinin pek de masum olmadığı anlaşılınca once Amerika ’da, sonra da Avrupa ’da ticareti yasaklandı
Mucize ilac olarak tanıtılan eroin cok kısa bir surede bu iki kıtada yayıldı. 1910 yılına gelindiğinde ilacın yan etkileri olduğu anlaşıldı. 1912 yılında ise Bayer firması eroin uretimini tamamen durdurdu. O yıllarda Avrupa ve Amerika ’daki eczanelerde eroin 25 gr. ’lık paketler halinde satılmaktaydı. Ve afyon ticaretinin uluslararası olarak yasaklanması icin harekete gecilmeye başlandı.
Osmanlı, uluslararası afyon ticaretine yasaklar getiren 1912 Lahey Afyon Sozleşmesi ve 1914 tarihli ek protokole imza atmadı
Osmanlı ’nın 62 bolgesinde afyon uretimi yapılmaktaydı. Sonuc olarak dunyadaki kısıtlanma ile sinsi gozler Osmanlı uzerine dikildi.
Eroin ve afyon 1925 ’te tum dunyada yasaklandı; İstanbul ’da 3 tane ‘eroin fabrikası ’ kuruldu
‘Afyon alkoloidleri ’ adı altında acılan bu uc fabrika eroin uretmeye başladı.
1926 yılında acılan ilk fabrika Taksim ’deydi, sermaye ise Japon ’lara aitti. Ya da ‘Yakuza ’ diyelim
Japon girişimciler, 1926 yılında o donem harap haldeki Taksim ‘Mecidiye Kışlası ’nı afyon sentezleyerek uyuşturucu ureten bir fabrikaya cevirdiler. Fabrikanın bağlı olduğu şirketin adı ise Oriental Products Company ’di. Bakırkoy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi kurucularından Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman, ‘Keyf Veren Zehirler ’ kitabında Japon fabrikasındaki işcilerin zamanla birer eroinmana donuşmesinden şoyle bahsetmiş: ”İlk eroinmanlar bana Japon fabrikasından geliyordu. Turk amele… Fabrikaya sapasağlam giren bu Turk amele yaparken koklamaya mecbur oldukları eroin tozu yuzunden yemeden icmeden kesiliyor, gunden gune zayıflıyor, ayakta duramayacak hale geliyor, Valeryana duşkun kediler gibi mutlak o kokuyu arıyor, uyuşuk ve tembel bir adam oluyor, nihayet altı yedi ay sonra patron sen hastasın diye on para tazminat vermeksizin suyu alınmış limon kabuğu gibi kapı dışarı atıyordu…” (Mazhar Osman (Uzman), Keyf Veren Zehirler, Kader Matbaası: İstanbul, 1934.)
1929 yılı Mayıs ayında Eyup ’un Bahariye semtinde, Halic ’e yakın bir bolgede ikinci fabrika kuruldu
Eroin fabrikasının adı ise: ”Eczayı Tıbbiye ve Kimyeviye (ETKİM)”di.
Aynı yıl İstanbul ’daki son fabrika Kuzguncuk ’ta kuruldu
Turk Ecza-yı Tıbbiye ve Kimyeviye Şirketi adını taşıyan fabrika, Eyup ’teki fabrikanın acılışından tam 7 ay sonra; Aralık 1929 yılında kuruldu. Bu fabrikayla ilgili en cok dikkat ceken noktalardan biri ise fabrikanın Yonetim Kurulu Başkanı ’nın, o donemde Meclis Başkanı olan ve daha sonra Başbakanlık da yapacak olan Hasan Saka olmasıdır.
Godfather değil gercek: Yasal eroinin kokusu 1930 ’ların Amerika ’sında bir mafyaya ulaşıyor, ustelik o kişi ”Lucky Luciano”
”Baba” serisi filmlerden cıkmış karakterlere benzeyen bu abimiz, onların kanlı canlı ”gerceği”. Tabii kanlı olayını biraz abartan Lucky Luciano, eroinin geleceğin parlayan yıldızı olduğunu keşfeden ilk mafya babalarından. İstanbul bir yasal uyuşturucu merkezine donuşmuşken, paranın kokusunu alan Luciano, sağ kolu buyuk mafya babalarından Meyer Lansky ’yi İstanbul ’a yollamış. 2. Dunya Savaşı ’ndan sonra Luciano dunyanın en buyuk eroin tedarikcisi mafyalarından biri olmuş.
Luciano ’nun amacı Havana ’da toplanan ‘afyon-eroin ’ hattı icin İstanbul ’dan tedarik sağlamak
1930 ’da bu fabrikalar 1,5 milyon bağımlının ihtiyacını karşılayabilecek kapasitede; aylık yaklaşık 3-5 ton eroin uretmiştir.
Şubat 1930 ’da New York ’da polis baskınıyla yakalanan ‘Alesia ’ adlı gemide 500 bin dolarlık Turk morfini bulunmuştu
Turkiye, morfin ve eroin sattığı icin, 1929 ’dan başlayarak buyuk bir ambargo ile karşılaşıyor. ABD New York Belediye Başkanı La Gardia Turk malları icin bir yasa tasarısı veriyor.
Uluslararası kacakcılık orgutleri tarafından Mısır eroine boğulmuştu
10-12 milyon nufuslu Mısır ’da 30-40 bin kişinin Turkiye ’den kacırılan uyuşturucu yuzunden olduğu belirtiliyor. Kahire Emniyet Muduru İngiliz Russel Paşa ’nın sayesinde; eroin kacakcılığını ‘organize suc ’ olarak hukuki anlamda ilk tanıyan ulkelerden biri de Mısır olmuştur.
Uluslararası baskılar, imaj zedelenmesi ve diğer ulkelere kacakcılığın artmasından sonra İstanbul ’daki uc fabrika kapatıldı
”Overdose Turkiye” adlı, İstanbul ’daki eroin fabrikalarını konu alan kitabın yazarı Cengiz Erdinc fabrikaların kapatılışını şu şekilde ozetliyor: ”1933 ’te eski bir asker olan General Sherril Turkiye ’ye elci olarak atanıyor. Mustafa Kemal ’in biyografisini yazıyor ve sağladığı bu yakınlık sayesinde kabinede en guvendiği adamların bu işin icinde olduğunu anlatıyor. Bir gecede bir yasa cıkarılıyor ve Mustafa Kemal kabineyi toplayarak ertesi gun şu acıklamayı yaptırıyor; ”Eroin fabrikaları kapanmıştır. uluslararası anlaşmaları imzalayacağız.” Mustafa Kemal ’in iradesine rağmen meclis direniyor. Karar Halk Fırkası ’ndan geciyor ama mecliste bir yıl boyunca yasa hazırlanamıyor. ”Afyon lobisi” 1933 yılında Mustafa Kemal ’e bile direnecek guce sahip. Ancak Mustafa Kemal ’in ısrarları ile fabrikalar kapatılıyor. ”
Yazı aşağıdaki kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır.
Kaynaklar: Overdose Turkiye – Yazar: Cengiz Erdinc / Keyf Veren Zehirler – Yazar: Mazhar Osman Uzman / Hayalleme.com – Taksim Eroin Fabrikası Hurriyet.com.tr – Devlet 1932 ’ye Kadar Eroin Uretip Sattı