Gosterişli dekoru, rengÂrenk spotların altında parlayan yıldızlarıyla eğlencenin mabediydi burası. Zeki Muren burada salıncakla sahneye indi, Ajda Pekkan burada superstar oldu… Maksim Gazinosu uzun yıllar konuklarını unlu isimlerle buluşturdu.
Kaderin Rusya ’dan İstanbul ’a suruklediği Frederick Bruce Thomas mekÂnın isim babasıydı. Fahrettin Aslan da burayı devleştirirken “Gazinocular Kralı” oldu.
Bugun artık gazinolar bambaşka bir cehreye burunmuş durumda. Sadece şanslı bir azınlık eski gazino kulturune yetişebildi. Bu kulturun en esaslı adreslerinden Taksim ’deki Maksim Gazinosu, 53 sene once bugun kapılarını yeniden araladı. 2000 ’lere kadar da pek cok tanıdık sanatcı Maksim ’in sahne tozunu yutacaktı.
Thomas ’ın Maxim ’i
Sene 1921. Amerikalı siyahî Frederick Bruce Thomas, Sıraselviler Caddesi ’nde Majik Sineması ’nın yanı başında duruyordu. Binada hummalı bir calışma vardı. Yuzlerce kişinin oturacağı mekÂna, kucuk bir sahne ve dans pisti yapılıyordu. İcerideki sutunlar, Amerikan barı ve Boğaz manzaralı teras buranın gorkemini daha da artırıyordu. Kasım ayında tabela asıldı. Maksim acılmıştı.
Orkestra fokstrot, shimmy, carliston!
Burası adını Thomas ’ın Rusya ’daki kulubunden alıyordu. Carlık doneminde Moskova ’da kulup işleten Thomas, Ekim Devrimi ’yle elindekileri kaybetmişti. Sıfırdan başlayacak gucu, karısıyla birlikte kactığı İstanbul ’da bulacaktı.
Thomas, İstanbul ’daki ilk lokali Stella ’yı Şişli ’de actı. Burası kısa surede İstanbul ’un dans mekÂnına donuştu; en iyi caz orkestraları burada calıyor; fokstrot, shimmy, carliston gibi donemin populer dansları burada yapılıyordu.
Zengin monu, ickiler, sahne şovları…
Stella bir anda parlayınca Thomas, şansını Taksim ’de, şehrin kalbinde denemek istedi. Maxim de kısa surede unlendi. Zengin monusu, ickileri, mudavimlerinin kulağının pasını silen orkestrası ve sahne şovlarıyla burası beş yıl boyunca kentin en beğenilen gece kulubuydu. Ta ki Thomas kazandığından fazlasını harcayıp borclanıncaya kadar.
NÂzım Hikmet dizelerinde adı gecti
“Calsın Maksimbarın cazbant kolu
cal bre kara kopoğlu
anlatayım Konstantinopl ’u:
Yuzuk, bilezik, gerdanlık, kupe
muslin, krepdoşin, tul, ipek
– Şu herif de karıma sersemce kur yapıyor pek!”
NÂzım Hikmet 1930 ’da kaleme aldığı 835 Satır ’da, Maksim ’in eski şaşalı gunlerini boyle anlattı.
Maksim ’in 34 yıllık uykusu
Thomas ’ın savurganlığı ayyuka cıkmışken bir de Yıldız Sarayı ’na acılan kumarhane, mekÂnın sonunu getirdi. Maksim once muşterilerini şehrin yeni gozdesine kaptırdı, ardından Thomas borcları yuzunden cezaevine duştu.
Cokuş cok buyuktu. Thomas 22 Aralık 1927 ’de Maksim ’i borclarının bir kısmına karşılık devretti. Bir sene sonra da cezaevinde zaturreye yakalanıp vefat etti. Bir devir boylece kapanırken Maksim efsanesi 34 yıllık bir uykuya daldı.
Yeniden İstanbul gecelerinin bir numarası
Sene 1960. Yeni Maksim diye anılan, neredeyse batakhaneye donuşmuş mekÂnda bu kez Fahrettin Aslan dolaşıyordu. Aslan, eski patronu ve ortağı Emin Yeyman ile burayı baştan aşağı yeniledi.
28 Ekim 1961 ’de Maksim Gazinosu acıldı. Kohne bar, sihirli değnek değmişcesine ışıldıyordu. Burası gosterişli dekoru, seckin mutfağı ve sahneye cıkan muazzam sanatcılarıyla kısa surede -ve yeniden- İstanbul gecelerinin bir numarası olacaktı.
Biraz belalı bir “ikinci baba”
Fahrettin Aslan, İstanbul ’un gece hayatına cok kucuk yaşta girdi. Sahne dunyasının Fahri Bey ’i pek cok sanatcının elinden tuttu, yıldızını parlattı. Yaşı buyutulerek sahneye cıkarılan Gonul Yazar, oryantalden assolistliğe yukselen Sibel Can gibi isimler, 2005 ’teki vefatının ardından Aslan ’ı “İkinci babamızdı” diye andı.
Gece hayatının bu en meşhur adamının başı zaman zaman derde de girdi. Aslan, 1984 ’te, donemin Emniyet Muduru Şukru Balcı ile birlikte gayrimuslimleri korkutarak para topladığı, Dundar Kılıc ile de bir Suudi heyete 150 gram kokain verdiği iddiasıyla tutuklanmıştı.
Her keseye uygun adresler
O donemin gazinoları, bugun gazino dendiğinde aklımıza gelen yerlerden epey farklıydı. Coğu deniz kıyısında veya deniz manzaralıydı. İlla ki her keseye uygun bir adres, bir program bulunurdu. Memur maaşıyla bile ayda birkac kere ailece gidilip doyasıya eğlenilirdi. Radyodan, plaklardan tanınan sanatcıları canlı dinleyebilmek kim bilir ne heyecan veriydi.
İlanlar, saz heyetleri, uverturler, komedyenler…
1960 ’ların ikinci yarısından itibaren burası en onemli eğlence merkezlerinden biriydi. Boy boy ilanlar hazırlanıyordu. Saz heyeti, uc uvertur, orta solist, turkucu, ikinci solist, arada dansoz ve komedyen, son olarak da assolist sahneye cıkıyordu. Hatta Yeşilcam ’ın unlu isimleri de buradaydı.
Diğer gazinolarınkinde olduğu gibi Maksim ’in hazırladığı afişlerde de bir hiyerarşi vardı. Sanatcıların onem sırasına gore fotoğrafları ve isimleri buyuk tutulur; programlar paket halinde hazırlanırdı. Aynı ekibin 70 gece ust uste sahneye cıktığı bile olurdu.
Titiz ve kıskanc assolistler devri
MekÂnın mudavimlerinin uğradığı geceler sanatcılara muhakkak soylenirdi. Sanatcılar da ona gore elbiselerini ayarlar, boylece aynı muşterinin karşısına aynı kıyafetlerle cıkmamaya ozen gosterirdi. Assolistler, kendinden once sahneye cıkanların sectiği şarkılara, kılık kıyafetlerine bile karışırdı.
Cicekler arasına saklanan pırlantalar
Assolist sahneye cıkarken kulise gonderilen ciceklerden en gosterişlisi sahneye taşınır, cicek gonderenlerin adı tek tek okunurdu. Garsonlar unlu isimler sahnedeyken pek ortalıkta dolaşmazdı. Diğer solistler ve uverturler tavan lambaları ile şarkı okurken assolistlere renkli spotlar tutulurdu.
Kulisler de bu donemde epey renkliydi. Sanatcılar arasındaki kıskanclıklar, kavgalar donemin magazin dergilerini suslerken, gonderilen ciceklerin icinden cıkan pırlanta dedikoduları seyircileri bile meşgul ederdi.
Sarmalar, dolmalar eşliğinde kadınlar matinesi
Kadınlar matinesi gunduz kadınlar icin duzenlenirdi. Fiks monu yerine kadınların kendi yemekleri ile gelmesine izin verilir, sadece giriş ve icecekler icin para alınırdı. Bu programlardan sanatcılar ucret almazdı.
Boylece kadınlar ellerinde sarmaları, dolmaları, borekleriyle gazinonun onunde uzun kuyruklar oluşturur, sevdikleri sanatcıları sahnede izleme şansı bulurdu.
Aslan “Gazinocular Kralı”
1960 ’ların ortalarında Maksim ’e rağbet buyuktu. Zeki Muren, Behiye Aksoy, Gonul Yazar, Secil Heper, Emel Sayın, Ajda Pekkan, Bulent Ersoy gibi unlu isimler buradaydı. İzleyiciler sahnedeki devlerle coşarken Aslan ortağının hisselerini devraldı ve Maksim ’i kendi cumhuriyeti yaptı. O artık Gazinocular Kralı ’ydı.
Maksim Gazinosu ’nun başarısı Aslan ’ın Caddebostan, Taşlık ve Bebek ’te actığı şubelerle devam etti. Merkez konumundaki Taksim ise artık “Buyuk Maksim” adıyla anılacaktı.
Turkiye Guzellik Yarışması bile yapıldı
Maksim eğlence dunyasında o kadar devleşti ki 1967 yılının Turkiye Guzellik Yarışması bile burada yapıldı. Assolist Gonul Yazar ’ın yanı sıra Ajda Pekkan, Durul Gence Beşlisi, Cem Karaca ve Apaşlar ’ın sahne aldığı yarışmanın sunuculuğunu Halit Kıvanc yapıyor; Orhan Boran ve Altan Erbulak şovlarıyla geceye renk katıyordu.
Gazino out, TV in
Maksim 1970 ’li ve 80 ’li yıllarda da rağbet gormeye devam etti. Ama TV ’lerin evlerimize girmesiyle eğlence anlayışı yavaş yavaş değişti. Artık o şovları, sanatcıları para odemeden, hatta koltuğumuzdan kalkmadan izleyebiliyorduk. Elbette gazinodakinin yerini tutmuyordu ya neyse. Zaten ekonomik durum da eskisi gibi değildi. Oyle memur maaşıyla gidilecek yerler kalmamıştı. O yuzden ortadirek coktan gazinolardan elini eteğini cekmişti.
Yeniden dirilmeye calışıyor
1980 ’lerin sonunda kapanan Maksim 1993 ’te buyuk bir eğlence kompleksi olarak yeniden duzenlendi. Ama ancak beş yıl sonra Emel Sayın ’ın sahne almasıyla tekrar gazinoya dondu. Hatta o donemde Fahrettin Aslan, bu acılışı oğlu Sacit ve Emel Sayın ile birlikte gercekleştirdiği bir basın toplantısı ile duyurdu.
Yine de hicbir zaman eski şaşaalı gunlerine donemeyen Maksim, 2000 ’lerde son kozunu oynadı. Petek Dincoz, İbrahim Tatlıses, Mehmet Ali Erbil ve Hande Yener ’li kadro uc ay; Dincoz, İzzet Yıldızhan, Mehmet Ali Erbil ve Demet Akalın dortlusu de 1,5 ay sahne aldı.
Beklenen son 2000 ’lerde geldi
Donem donem kadroya giren yeni isimlerle, yeni hamleler denense de devir değişmişti. O eski gunler geri gelmedi. Maksim gazinoları 2000 ’lerde art arda kapandı. Gunumuzde Caddebostan Maksim‘in yerinde supermarket, Taşlık Maksim‘in yerinde bir otel yukseliyor. Taksim Buyuk Maksim‘in otel ve AVM yapılmasını ongoren projenin ise bu yılın başında ruhsatı iptal edildi ve proje durduruldu.