Bu listeyi Fil ’m Hafızası ekibinden Artun Botke hazırlamıştır, haberiniz olsun.
Sinema ve bilim, birbirlerinden cok farklı iki mecra. Biri alabildiğine serbest ve subjektifken, diğeri kurallarla cevrili ve objektif. İkisini ayıran ana faktorlerden biri de bilimin sıkıcılığı, sinemanın ise hep eğlenceyi hatırlatması. LÂkin hayatın her alanını resmetmeyi kendine gorev edinen sinema, bilim dunyasına da el atmıştır. Tabii onu anlatırken herkesin bildiği monotonluğunu değil, heyecan ve catışma yaratacak bir konuyu ya da oğeyi one cıkarmayı yeğlemiştir. Kimi zaman bir macerayı tetiklemiştir bilim, kimi zaman da bir ilişkiyi. Bu listede de bilimin suruklediği farklı tarz ve turdeki filmlere değindik.
Not: Sıralama kronolojiktir.
1.​ Frankenstein
1931, James Whale
Mary Shelley ’in unlu romanından uyarlanan film, insanoğlunun en buyuk duşlerinden olan ‘oluyu hayata geri dondurme ’ cabasını konu alıyor. Her ne kadar populer kulturde canavara Frankenstein dense de, gercekte canavarı yaratan bilim insanının adıdır Frankenstein. Romanda da, filmde de canavarın adı kısaca ‘canavar ’dır.
2. Jurassic Park
1993, Steven Spielberg
90 ’ların unlu blockbuster filminin başında, adanın ilk ziyaretcileri kucuk bir sinema salonuna girip ‘Dinazorların nasıl tekrar canlandırıldığı ’ hakkında kısa bir animasyon izlerler. Bilimle az cok ilgilenen herkesin ilgisini ceken, oldukca gercekci bir animasyondur bu. Jurassic Park; paleantoloji, zooloji ile genetik biliminin kesiştiği, bunca yıl sonra bile akıllardan cıkmayan sinemasal bir olaydır.
3.​ Contact
1997, Robert Zemeckis
Bilimle populer kulturun sağlam bağlar kurmasını sağlayan en onemli bilim insanlarından biridir, Carl Sagan. Unlu astro-fizikcinin aynı adlı romanından uyarlanan film, dunya dışı varlıklarla iletişim olasılığını sorgular. Contact, Sagan sayesinde bilimle tamamen ortuşen nadide bilim-kurgulardandır.
4. ​Flubber
1997,Les Mayfield
Vasat bir komedi olmasına karşın, John Hughes ’un senaryosu ve Robin Williams‘ın varlığıyla dikkat ceken film, bir bilim insanının yanlışlıkla bulduğu ‘ucan lastik (Flying Rubber) sonrasındaki komik olayları anlatıyor. Bu sefer, metalurji bilimi filmin kalbinde.
5. ​Pi
1998, Darren Aronofsky
Matematiğin acık ara en populer katsayısının ismini verdiği bu garip gerilim, cok zeki bir matematikcinin onemli bir sayıyı ararken başının mafyayla belaya girmesini anlatıyor. Filmden, mafyanın sadece para ve uyuşturucu ticareti yapmadığını, bir sayının peşinden gidecek kadar bilim sevdalısı olabileceğini anlıyoruz.
6.​ A Beautiful Mind
2001, Ron Howard
Gunumuzde borsa dÂhil istatiksel bilimi kullanan tum ortamların ana kuramlarından olan ‘Oyun Teoremi‘ni kuran ve bu sayede Nobel Odulu de alan unlu matematikci John Nash‘in hayatına odaklanan Oscarlı film, olayları fazlasıyla romantize edip, yer yer de gercekten saptırmıştır. Yine de filmin, unlu bir matematikcinin beynine girebilmemizi sağlayan sahneler barındırdığını soyleyebiliriz.
7.​ Das Experiment
2001, Oliver Hirschbiegel
Bilim denince akla once fizik ve matematik gelse de, psikoloji ve politika gibi sosyal bilimler de bir o kadar onemlidir. Bir grup sosyal bilimcinin faşizm ve hapishane ilişkisi uzerine gercekleştirdiği bir deneyin anlatıldığı filmde, deney kontrolden cıkıyor. Gardiyan rolundeki denekler rollerini fazlaca benimseyince, faşizmi hem yaşayıp hem de yaşatmaya başlarlar. Bu acıdan bakınca deneyin başarılı olduğu bile iddia edilebilir.
8. ​Primer
2004, Shane Carruth
Paralel evren teorisi uzerine kurulan bağımsız bir film. Bilim insanlarınca ‘gerceğe cok yakın ’ olmasıyla ovulen filmde, iddialara gore 18 paralel evren var ama hepsini kavramak cok zor. Bu da izleyene apayrı bir heyecan verir.
9. ​Kinsey
2004, Bill Condon
Sosyal bilimlerin başka bir alanı da insan ilişkilerinin incelenmesidir. Oscar adayı da olmuş film, yuzyıllarca tabu olmuş cinsellik hakkında ilk bilimsel araştırmayı yapan ve bu konuda sansasyon yaratan bir kitap yayınlayan Prof. Alfred Kinsey ’in bilimsel calışmaları kadar ozel hayatına da odaklanmaktadır. Birbirine paralel ilerleyen iki hayatı gozlemlerken, aslında seyirci de bir nevi kendi sosyal deneyini gercekleştirir Âdeta.
10. ​Creation
2009, Jon Amiel
Unlu genetik bilimci Charles Darwin‘in hayatını seyretmek icin filmin başına gecen bilim sevdalıları buyuk bir hayal kırıklığına uğrarlar. Cunku film, Darwin ’e ve evrim teorisine odaklanmak yerine, kızını kaybeden bir babanın (Darwin) bunu atlatma surecini anlatır.
11. Rise of the Planet of the Apes
2011, Rupert Wyatt
Planet of the Apes (1968) filmiyle başlayan serinin fitilini yıllar sonra yeniden ateşleyen film, tum serinin oncesini anlatıyor. Basit ama sağduyulu bir bilim insanının, maymunlar uzerinde Alzheimer hastalığını tedavi edecek bir ilacı denerken deneyin amacını aşmasıyla meydana gelenleri izliyoruz. Oldukca sağlam bir duşunsel altyapıya da sahip olan film, genetik biliminin ve ilac sektorunun nelere kÂdir olabileceğini gozler onune seriyor.
12. The Wind Rises
2013, Hayao Miyazaki
Unlu anime ustası Miyazaki‘nin son filmi olan The Wind Rises, bir ucak muhendisi hakkındadır. Coğunluğu gercek yaşamdan uyarlanan filmde, 2. Dunya Savaşı ’nda Japonya ’nın kullandığı ucakları tasarlayan muhendisin ucağını nasıl tasarladığını da detaylarıyla izliyoruz. Bir balık kılcığından nasıl ilham aldığını, prototip testlerinde nasıl başarısızlığa uğradığını, cizimlerinin nasıl detaylı olduğunu tum gercekciliğiyle gozlemleyebiliyoruz. Birkac bilimin karışımı olan ucak muhendisliğine, babası ve dedesinin mesleği dolayısıyla tutkun olan Miyazaki, coğu filminde yan unsur olan ucakları, emeklilik filminde ana eksene alıyor.