Coğu insan icin en tehlikeli şeylerden biri, alkolluyken direksiyon başına gecmektir. Ancak araştırmalar, uykusuz araba kullanmanın en az alkollu araba kullanmak kadar tehlikeli olduğunu ortaya koyuyor. On sekiz, yirmi dort saat arasında bir sure uyumadan araba kullanmak, alkollu arac kullanmakla aynı etkiye sahip. Uykusuzluğun riski sadece direksiyon başında uyuya kalmak değil. Surucu uyumasa bile, karar verme, tepki suresi zayıfladığından ve sinirli olma ihtimali yukseldiğinden kaza yapabiliyor. O yuzden uykusuz yola cıkmak gibi bir hatayı yapmamak gerek. Onumuzde bayramlar var. Yaz da yaklaştı. Yine milyonlarca surucu uzun yolculuklara cıkacak. O yuzden uykuluyken araba kullanmak konusundaki 11 gerceği okumanın şimdi tam sırası.
1. Kafein uzun sure uyanık tutmaz
İster kahve, ister alkolsuz icecek icin, ister sakız ciğneyin kafein uykunuzu kacırabilir. Ancak etkisinin sadece 30 dakika surduğunu aklınızdan cıkarmamanız gerek. Ayrıca kafein ciddi yorgunluğun ustesinden gelemez ve kişi zaten surekli olarak kahve icen biriyse etkisi cok az olacaktır. O yuzden siz iyisi mi yorgunsanız sağa cekip biraz kestirin.
2. Uykusuzluk yuzunden kazalar sadece gece olmaz
Yorgunluk sebebiyle olan kazaların coğu gece 4-6 saatleri arasında gercekleşiyor. Ancak ikinci en yuksek kazaların yaşandığı zaman dilimi oğlen saat 2-4 arası. Sonuc olarak uykusuz araba kullanmak gunun her saati tehlikeli.
3. Uykusuz araba kullanmak olumle sonuclanabilir
Amerika ’da her yıl uykusuz araba kullananlar yuzunden 1.500 olumlu kaza oluyor. Daha da kotusu National Sleep Foundation anketine katılanların ucte birinden fazlası yani yaklaşık 103 milyon kişi, direksiyon başında uyuya kaldığını itiraf ediyor. Ulkemizde de tıpkı Amerika ’da olduğu kazaların coğunun sebebi uykusuzluk. SU Kazaları Araştırma, Onleme ve Uygulama Merkezi Muduru Prof. Dr. Osman Nuri Celik, Turkiye ’de meydana gelen uc trafik kazasından birinin uykuya bağlı bozukluklardan meydana geldiğini soyluyor. Ulkemizde 2017 yılında 410.367 trafik kazası olduğuna gore sayı korkunc.
4. Sadece yaşlılar direksiyon başında uyumaz
Yorgunlukla ilgili kazaların yarısından fazlası, 25 yaşından kucuk suruculerden kaynaklanıyor. En yuksek risk altında olan kişiler erkekler, uyku bozukluğu olan kişiler, cocuklu yetişkinler, ticari suruculer, jet lag yaşayan suruculer ve vardiyalı calışanlar. Gece vardiyasında calışmak riski yaklaşık altı kat artırıyor.
5. Serin hava uyanık tutmaz
İster klimanızı kokleyin, ister camınızı sonuna kadar acın, uykunuz varsa bu size pek fayda etmez. Ama kenara cekip, biraz cam acıp serin bir ortam yaratırsanız kendinize, arabanızda mışıl mışıl uyuyabilirsiniz. Cunku serin bir ortamda uyumak cok daha sağlıklı. Bir de “sonuna kadar muzik acarsam uyumam” miti var. Tamamen yanılgı. Muzik uykuyla baş edemez.
6. Yanınızda arkadaşınız varken de uyuya kalabilirsiniz
Evet, uzun araba kullanılan yolculuklarda yan koltukta bir arkadaş olması iyidir. Ama o da araba kullanabildiği surece. En iyisi, iki saatte bir surucu değiştirmek. Ancak siz “arabamı başkasına vermem, 10-15 saat ben kullanırım” diyorsanız, yorulduğunuzda surekli sizinle muhabbet eden arkadaşınız, direksiyon başına uyuya kalmanızı onleyemez.
7. En iyi cozum kısa bir şekerleme yapmak
Direksiyon başında uyku sorununun en iyi cozumu, kenara cekip kısa bir şekerleme yapmak. Guvenli ve iyi aydınlatılmış bir alana park edin. Benzin istasyonlarının cevresi ideal. Saatinizi kurun. 15 dakika uyuyun. Yarım saatten fazla uyumanız gerekiyorsa ısrar etmeyin. Cunku yarım saatten uzun sure uyuyup uyandığınızda, dikkatiniz daha az olacak, kendinizi yıpranmış hissedeceksiniz ve doğru kararları verecek durumda olmayacaksınız. Boyle bir durumda, en az 6-8 saat uyumak ve uyanınca guzel bir kahvaltı yapıp direksiyon başına gecmek en iyi cozumdur.
8. Yoldayken yemek yememek doğru değil
“Yolda yemek yemezsem uykum gelmez” yanlış bir yaklaşım. Uzun yolculuklarda iki saatte bir sağlıklı atıştırmalıklar yiyerek kendinize enerji kaynağı sağlayabilirsiniz. En iyi secim, protein barları, tam tahıllı peynirli krakerler gibi karbonhidrat iceren gıdalar.
9. İlaclar uykuyu tetikleyebilir
Soğuk algınlığı, alerji ve ic kulakla ilgili hastalıklar icin kullanılan ilacların coğu uyku getirebilir. Bu tip ilaclar kullanıldığında en iyisi hic araba kullanmamak. Ayrıca bu ilaclar ufak bir miktar alkolle alındığında bile uykuyu cok daha fazla tetikleyebiliyor.
10. Yoldan cekilmek icin 5 işaret
• Sık sık esnemeye başladıysanız
• Kendinizi huzursuz ve sinirli hissediyorsanız
• Gunduz ve gece vakti hayallere dalıyorsanız
• Trafik işaretlerini gormekte sorun yaşıyorsanız, algınızda azalma varsa
• Şeridinizi korumakta zorlanıyorsanız ve şeritler birbirine girmeye başladıysa
hemen arabanızı sağa cekin ve biraz uyuyun.
11. Uykulu bir surucu, alkollu gibi durdurulmalı
Arkadaşınızın cok icki ictiği bir gece onun arabasına binmek ister misiniz? Uykulu surucuyu yargılamak, alkollu olanları yargılamak kadar kolay olmasa da aslında aynı şekilde yaklaşmak gerek. Eğer arkadaşınız yorgunsa, yeterince uyuyamadıysa, tekrar tekrar esniyorsa onun yola cıkmasına izin vermemelisiniz. Onunla konuşun ve yola cıkmadan biraz uyuması icin onu ikna etmeye calışın.
Bonus: Okumak istemeyenler icin video iceriğimiz: Kaynaklar: 1 2 3