1967 yılında tıp tarihine gecen onemli bir gelişme oldu. İnsandan insana yapılan ilk kalp nakli ve operasyonun da nispeten başarılı olması nedeniyle tedavi tarihe bir ilk olarak gecti. Daha once 1964 yılında da bir kalp nakli yapılmıştı ancak orada kalbi alınan bir şempanzeydi. Louis Washkansky ise kendisine insan kalbi nakledilen ilk isim oldu. Kalp nakli nasıl ki diğer bircok hekime ilham verdi, bu gercek hikÂyenin kahramanlarının olay karşısındaki metanet ve merhametleri de gunluk yaşamımızı aydınlatacak bir guce sahip. Evet, nakil kısmen başarılı oldu ve yeni gelişmelerin onunu actı ama işin insan ilişkileri boyutu da var ve onu gozetemeyiz. İşte ilk kalp naklinin hikÂyesi!
1. Louis Washkansky
Once olayın temel kahramanlarını tanımakta fayda var. Louis Washkansky 1913 yılında Litvanya Kovno ’da dunyaya gelir. Litvanyalı bir Yahudi olan Washkansky; 1922 yılında, henuz dokuz yaşındayken Guney Afrika ’ya goc eder ve burada bakkal olarak calışır. Kendisi ayrıca hevesli bir sporcu olarak futbol, yuzme ve halterle ilgilenir. İkinci Dunya Savaşı ’nda Afrika ve İtalya cephesinde aktif olarak gorev alan Washkansky, savaştan sonra Ann ile tanışır ve onunla evlenir. Surekli bir spor faaliyeti icerisinde olsa da şeker hastalığı ve tedavi edilemez bir kalp hastalığından muzdariptir. Bu durumlar sonucunda uc kere kalp krizi geciren Washkansky, 1965 ’teki son kalp krizi nedeniyle kalp yetmezliği de yaşamaya başlar.
2. Denise Darvall
Kalp naklinin bir diğer kahramanı Denise Darvall, kalbi alınan ve bir diğer insana, yani Louis Washkansky ’e nakledilen kişidir. 27 Şubat 1942 ’de Guney Afrika ’da dunyaya gelen Darvall bir gun annesiyle beraber alışverişe cıktıklarında karşıdan karşıya gecerlerken bir sarhoş şoforun kurbanı olurlar: annesini hemen orada yitiren genc kız bu kaza sonucunda kafatası kırılması ve kafa travmaları gibi ağır yaralanmalar gecirir. Groot Schuur Hastanesi ’ne getirilen genc kız kurtarılamaz, tarih 3 Aralık 1967 ’dir. Bu sırada babası Edward Darvall ’a doktorlar bir talepte bulunur: hastanede yardım edilebilecek bir adamın olduğunu ve Denise ’in kalbini olası bir kalp nakli icin kullanabileceklerini soylerler. Baba Edward birkac dakika duşundukten sonra teklifi kabul eder ve kızının kalbinin bir başkasının bedeninde yaşayacak olması onun bir parca tesellisi olur.
3. Christiaan Barnard
Gelelim dunyanın ilk insandan insana kalp naklini gercekleştiren hekime. Christiaan Barnard 1922 Guney Afrika doğumludur. 1953 – 1956 ’da Cape Town ’daki Groote Schuur Hastanesi ’nde cerrahî asistanlığı sırasında onemli keşifler yapar. Daha sonra Minnesota Universitesi ’nde doktorasını tamamlayan hekim, tekrar Groote Schuur Hastanesi ’nde donerek burada cerrahlık yapar. Kalp nakli icin kopekler uzerinde yoğun araştırmalar yapan Barnard 1983 ’te emekli olur. 3 evlilik yapmış ve 6 cocuğa sahip olmuş olan cerrah 2001 ’de tatil icin gittiği Kıbrıs ’ta astım nedeniyle yaşamını yitirir.
4. İlk adımlar
3 defa kalp krizi geciren ve neticede kalp yetmezliği yaşayan Louis Washkansky hakkında soylenenler henuz kalp nakli ortada yokken dahi esprili ve guleryuzlu olduğudur. Hatta o donem gazetelerinden aktarıldığı kadarıyla, kayınpederi olmekte olduğunu bilinen Washkansky ’in buna rağmen cok iyi bir mizah anlayışı olduğunu soyler. Sarhoş bir şoforun carpmasıyla once annesini, ardından tedaviler sonucunda kendi yaşamını da yitiren Denise Darvall ise şimdi bir başkasına hayat verebilme ihtimali taşır. Denise ’in babası Edward ’ın nakli kabul etmesiyle 3 Aralık 1967 ’de saat 01.00 ’da ilk surec başlar. İşin ilginc yanı şu ki; kalp naklinin alıcısı – vericisinin ve nakli yapacak hekimin aynı anda aynı yerde, Groote Schuur Hastanesi ’nde bulunmasıdır.
5. Ameliyat zamanı
Louis Washkansky ’in vucudunda hangi bakterilerin yaşadığını ameliyattan once bulmak gerekir; cunku nakil sonrasında en etkili antibiyotiklerin verilmesi bu sayede sağlanabilir. Bu işlemler gercekleştikten sonra 3 Aralık 1967 ’de saat gece 01.00 ’da dunyanın ilk insandan insana kalp nakli ameliyatı Groote Schuur Hastanesi ’nde başlar. Cerrah Christiaan Barnard; cerrah, anestezi uzmanı, hemşire ve teknisyenlerden oluşan 30 kişilik bir ekiple nakli gercekleştirir.
6. Nakilden sonra
Louis Washkansky, kalp naklinin ardından 18 gun yaşamayı surdurur. Bu kısa surecte yurumeyi, karısı ve muhabirlerle konuşmayı, yemek yemeyi başarır. Hasta 18 gun yaşayabilmiş, sonra cift zaturreden olmuş olsa da naklin yeni gelişmelere yol acması ve deneyim kazanılması nedeniyle tedavi tıbbî bir başarı olarak kabul edilir. Nakli yapan Christiaan Barnard sonraki operasyonlarında giderek daha başarılı olur. Hatta 1970 ’lerin sonundaki birkac tedavisi sayesinde nakil hastaları birkac yıl yaşarlar.
7. Heart of Cape Town Muzesi
Tum olayın gectiği Guney Afrika ’daki Groot Schuur Hastanesi ’nde yer alan muzeden bir fotoğraf. Muzede ayrıca naklin nasıl gercekleştiğine dair bilgi iceren konuşmalar da gercekleşiyor.