Tıp ve havacılık teknolojilerindeki gelişmeler acısından bir ilk olarak Maryland Universitesi ’ne ait bir drone, Baltimore ’aki Maryland Universitesi Tıp Merkezi ’nde (University of Maryland Medical Center) bobrek nakli bekleyen bir hastaya nakil icin kullanılacak bobreği hava yoluyla teslim etti.
Bu başarılı gosteri şuphesiz, coğu durumda, geleneksel taşıma yontemlerinden daha hızlı, daha guvenli ve daha yaygın olabilen insansız hava aracı sistemlerinin (UAS) organ teslimatlarını sağlamadaki potansiyelini gostermekte.
19 Nisan 2019 gunu gercekleştirilen bu onemli ucuş; yine Baltimore ’daki Maryland Universitesi Tıp Fakultesi ’nden (University of Maryland School of Medicine) araştırmacılar, Maryland Universitesi ’nden ceşitli havacılık uzmanları ve muhendisler ve yine Maryland Tıp Merkezi ’ndeki araştırmacılar arasında oluşturulan buyuk bir işbirliği ile gercekleşti. Projenin gercekleştirilmesinde Maryland Yaşayan Miras Vakfı ’da (Living Legacy Foundation of Maryland) onemli bir rol oynadı.
Geniş işbirliği
Tıbbi İşler Genel Mudur Yardımcısı, UM Baltimore ve John Z. Akiko K. Bowers Seckin Profesoru ve Maryland Universitesi Tıp Fakultesi Dekanı., MD, PhD, MBA E. Albert Reece; “İnsan tıbbı ve organ naklindeki bu gelişme, misyonumuzun iki temel bileşenini gostermektedir: Yenilik ve işbirliği” dedi.
“İnovasyon, araştırmaların tıbbı hızla donuşturebileceği noktada, keşif hızını ve kapsamını artırmaya odaklanmamızın temelinde yer alıyor. Aynı zamanda işbirliği, araştırma ve keşif temelli tıbbı gercekleştirmedeki başarımızın anahtarı. Hem araştırma hem de yuksek kaliteli hasta memnuniyeti icin.”
Baltimore ’lu 44 yaşındaki bobrek alıcısı kadın hasta, soz konusu nakilden once tam 8 yıl boyunca diyalizle yaşamak zoruna kaldı. Neyse ki şu an sağlıklı ve; “Bu tamamen inanılmaz bir şey. Yıllar once, bu duşunebileceğiniz bir şey değildi” diyor. Kendisi gecen Salı UMMC ’den taburcu edidi.
Baltimore Universitesi Maryland Tıp Merkezi Başkanı ve CEO ’su Mohan Suntha, “25 yıldan fazla bir suredir Maryland Universitesi Tıp Merkezi ’nin organ nakli alanında ustun bakım sağladığını” belirtti.
“Organ nakli programımız diğer hastanelerden geri cevrilmiş ceşitli hastalarla ilgilenir. Cunku onlar icin coğu zaman en karmaşık nakil vakalarını bile gercekleştirecek, sadece iyileştirmekle kalmayan, hayat kurtaran bilgi ve beceriye sahibiz.”
Nakli yapan cerrah ekibinden Joseph Scalea, “Cerrahlar, muhendisler, Federal Havacılık İdaresi (FAA), organ tedarik uzmanları, pilotlar, hemşireler ve nihayetinde hasta arasındaki olağanustu işbirliğinin bir sonucu olarak, nakilde once bir atılım gercekleştirdik” dedi.
Bir Drone projesinden cok yeni bir hava kargo sistemi Fotoğraf : University of Maryland Medical Center & University of Maryland School of Medicine Bu cabanın teknolojik ilklerinden bazıları; canlı bir insan organını korumak ve izlemek icin tasarlanmış yuksek teknoloji bir cihaz, olası bir ekipman arızasında bile surekli olarak guvenilir bir ucuş performansı sağlayacak ozel bir drone sistemi, insansız aracı kontrol etmek, izlemek ve ceşitli konuda iletişim sağlamak icin bir kablosuz haberleşme protokolu ve UAS ile nakil standartlarını birleştiren bir ucak işletim sistemi olarak sıralanabilir.
UMD ’nin UAS Test Bolgesi direktoru Matthew Scassero; “FAA ’nin duzenleyici yapısı icinde olan, ancak aynı zamanda kentin yoğun nufuslu bir bolgesinde fazladan kamera, organ izleme, iletişim ve guvenlik sistemlerinin ağırlığını taşıyabilecek yeni bir sistem oluşturmak zorunda kaldık” dedi. “O organı bekleyen bir insan olduğunu ilmek muazzam bir baskı. Ancak bu kritik gorevin bir parcası olmak da ozel bir ayrıcalık.”
Bu ozel ucuş denemesinden once Maryland ’de kurulan ekip once serum, fizyolojik materyaller ve kan tupleri gibi gorece daha basit gorevleri yerine getirmesi icin denendi. Bu tıbbi kargo teslimatı yapan, insansız, sivil test ucuşları ilk kez 2016 yılında gercekleştirilmişti.
UAS taşımacılığı ile gelişmiş nakil sureci
Taşımacılık lojistiği genellikle organ nakli surecinin en karmaşık kısmıdır ve bir organın seyahati boyunca ne kadar sure canlı kalacağı onemli bir konudur. Aktarım yontemleri tipik olarak pahalı charter ucuşları ya da değişken ticari ucuşlar icerir ve bazen bir ucakta kalan bir organla ya da organın canlılığını tahrip eden diğer gecikmelerle sonuclanır. Ustelik bu tip bir hava taşımacılığına dayandığı icin, kırsal bolgeler ve erişimi kısıtlı yerleri kapsamamaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri ’ndeki organ nakli sistemini yoneten Birleşik Organ Paylaşımı Ağı ’na gore, 2018 ’de bir organ nakli icin bekleme listelerinde yaklaşık 114.000 kişi vardı. Olen organ gonderilerinin yaklaşık yuzde 1,5 ’i hedeflenen yere ulaşamadı ve organ gonderilerinin neredeyse % 4 ’u, 2 veya daha fazla saat beklenmeyen bir gecikme yaşadı.
Scalea, “Organ nakli bekleme listesindeki alıcı sayısı ile toplam nakil yapılabilir organ sayısı arasında ciddi bir fark varlığını surduruyor. Bu yeni teknoloji, verici organ havuzunu genişletme ve nakil işlemlerine erişim sağlama potansiyeline sahip” dedi. “Bir organı bir donorden hastaya vermek, bircok hareketli parca ile kutsal bir gorevdir. Bunu daha iyi yapmanın yollarını bulmamız kritik onem taşıyor.”
UAS organ teslim sisteminin tasarlanması
Bir organ taşımak ve durumunun gercek zamanlı izlenmesini sağlamak adına tasarlanmış bir UAS oluşturmak icin Scalea, Uzun Mesafe Yolculuğu icin İnsan Organı İzleme ve Kalite Guvence Aparatı (HOMAL; patent aşamasında) tasarlama ve geliştirme konusunda bir cok tıbbi teknoloji şirketi ile ortaklık yaptı. Boylece nakil sırasında sıcaklık, barometrik basınc, yukseklik, titreşim ve konum (GPS) olculerek bilgileri nakil personelinin akıllı telefonlarına iletilmekte.
UMD UAS Test Sitesindeki operasyon direktoru Anthony Pucciarella, “Bir cok şeyi sistemden cıkardık, cunku yuku korumak icin mumkun olan her şeyi yapmak istiyoruz” dedi. Bu guvenlik onlemleri arasında yedek pervaneler ve motorlar, cift piller, bir yedek guc dağıtım panosu ve -tum ucağın başarısız olması durumunda- bir paraşut kurtarma sistemi bulunuyordu.
A. James Clark Muhendislik Fakultesi Dekanı ve Nariman Farvardin Havacılık ve Uzay Muhendisliği Profesoru Darryll J. Pines, “Bu tarihi ucuş sadece teknolojik acıdan bir atılımı temsil etmekle kalmıyor, aynı zamanda muhendislik uzmanlığının ve ustalığının nihayetinde insan ihtiyaclarına (bu durumda nakil ameliyatı yapan hastanelere organların guvenli ve verimli şekilde taşınması gibi) nasıl hizmet ettiğini gosteriyor” dedi.
“Bu yalnızca muhendislik bakış acısından cıkmış şaşırıcı bir atılım değil, daha buyuk bir amacı var. Sonucta bu konu teknolojiden cok insan hayatını geliştirmekle ilgili.”

Calışmanın detaylarına aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.
Joseph R. Scalea, Stephen Restaino, Matthew Scassero, Stephen T. Bartlett, Norman Wereley. The final frontier? Exploring organ transportation by drone. American Journal of Transplantation, 2018; 19 (3): 962 DOI: 10.1111/ajt.15113
Joseph R. Scalea, Stephen Restaino, Matthew Scassero, Gil Blankenship, Stephen T. Bartlett, Norman Wereley. An Initial Investigation of Unmanned Aircraft Systems (UAS) and Real-Time Organ Status Measurement for Transporting Human Organs. IEEE Journal of Translational Engineering in Health and Medicine, 2018; 6: 1 DOI: 10.1109/JTEHM.2018.2875704