Sağlıklı bir hamilelik, bilindiği gibi ortalama 40 hafta surer. 20. haftadan sonra ve 37. haftadan once gercekleşen doğumlar ise erken doğum olarak kabul edilir. Farklı bir ifadeyle, 37. haftadan once dunyaya gozlerini acan bebekler, premature olarak adlandırılır.
Peki, tum gebeliklerin neredeyse %12 ’sinde karşılaşılan erken doğumun sebepleri neler?
Preeklampsi Halk arasında gebelik zehirlenmesi olarak bilinen preeklampsi, yalnızca gebelik doneminde ortaya cıkan, doğumdan sonra hızla duzelen, ancak nedeni hala tam olarak aydınlatılamayan bir hastalıktır. İdrarda protein kacağı ile başlayan preeklampsi, normalde damar icinde bulunması gereken sıvının damar dışına cıkması sonucu anne adayında cok ciddi odem gelişmesine sebep olur. Hastalığın bir sonraki aşamasında anne adayının tansiyonu yukselerek goruş bulanıklığı ve baş ağrısı gibi semptomlar gelişir. Ani başlayan mide bulantısı, kusma ve vucutta sararma gibi belirtiler de preeklampsiye işaret eden diğer bulgulardır. Cok ağır durumlarda ise kişi, sara nobetine benzeyen bir nobet gecirebilir.
Her hastalıkta olduğu gibi preeklampside de erken tanı, tedavi icin cok onemlidir. Hafif olgularda ayakta tedavi uygulanırken, orta veya şiddetli vakalarda anne adayları hastane ortamında izlenmelidir. Bazen de mevcut durumun analizi yapılıp, fayda-zarar dengesi gozetilerek ani doğum kararı alınabilir.
Plasental problemler Plasenta, bebek ile anne arasında besin ve oksijen alışverişini sağlayan gecici bir organdır. Gebelikle birlikte gelişmeye başlar ve bebeğin doğumundan 10 – 15 dakika sonra vucuttan dışarı atılır.
Anne karnındaki bebekler icin hayati oneme sahip olan plasenta, bazen doğum vakti gelmemesine rağmen rahim icinde yerleştiği yerden ayrılabilir. Plasenta dekolmanı olarak da bilinen bu sorun, erken doğumun en onemli sebeplerinden biridir. Ayrıca plasentanın doğum yolunu kapatması da (plasenta previa) bazen erken doğuma neden olabilmektedir.
Enfeksiyon hastalıkları Klamidya, gonore ve bakteriyel vajinozis gibi enfeksiyon hastalıkları, nadir de olsa erken doğumu tetikleyebilir. Burada onemli olan faktor, hastalığın erkenden teşhis ve tedavisinin yapılmasıdır. Zira bircok enfeksiyon hastalığının gebelikte tedavisi mumkun. Ancak tedavi edilmeyen olgularda, erken doğum riskinin yukseldiği biliniyor.
Coğul hamilelikler Erken doğumun en onemli sebeplerinden biri de coğul gebeliklerdir. Hatta yapılan bir araştırma, ikiz gebeliklerin %60 ’ının, ucuz gebeliklerin ise %90 ’ının erken doğum ile son bulduğunu ortaya koymuştur. Aynı araştırmada zamanlama olarak da ikiz gebeliklerin ortalama 35. haftada, ucuz gebeliklerin 33. hafta, dorduz gebeliklerin ise 29. haftada doğumlarının başladığı saptanmıştır.
Rahimle ilgili sorunlar Gebelik boyunca bebeğin icinde geliştiği rahimde ceşitli anomaliler olması veya sonradan gelişen problemler, erken doğuma sebep olabiliyor. Orneğin coğul gebelik veya amniyon sıvısının fazla olması, rahmin olması gerekenden fazla gerilmesine neden olarak erken doğumu tetikleyebiliyor. Ya da daha once gecirilen rahim operasyonları, birden fazla kurtaj oykusu, rahimde perde olması veya miyomlar (yerine ve buyukluğune gore) erken doğum nedeni olabiliyor.
Hamilelikler arasında kısa bir zaman olması Her doğum sonrası organlar, kendisini toparlayabilmek ve bir sonraki gebeliğe hazır hÂle gelebilmek icin zamana ihtiyac duyar. Bu zaman, bircok kaynakta ortalama 1,5 – 2 sene olarak belirtilmektedir. 1,5 – 2 seneden, ozellikle 6 aydan once yeniden hamile kalmak, erken doğum riskini buyuk olcude artırıyor.