Ultrason veya ultrasonografi, modern tıpta en cok faydalanılan goruntuleme yontemlerinden biridir. Yalnızca gebeliğe ozgu kullanılan bir cihaz olduğu duşunulse de aslında bircok hastalığın saptanabilmesi icin ultrasondan yararlanılıyor. Ama elbette gebelik doneminde ultrasonografinin yeri cok daha değerlidir. Zira bebeğin boy ve kilo olcumunden, organlarını taramaya kadar bircok basamakta ultrasonografi kullanılıyor. Gelin, şimdi gebelik doneminde fazlasıyla icli dışlı olacağınız ultrasonu daha yakından tanıyalım…
Ultrasonografi Nedir, Nasıl Cekilir? Ultrason, kısaca yuksek frekanslı ses dalgalarıyla vucudun goruntulenmesi olarak tanımlanabilir. Diğer bircok goruntuleme yonteminden farklı olarak ultrasonda X ışınları kullanılmaz. Bu da gebelik takibinde anne ve bebeğin sağlığı icin ultrasonun herhangi bir risk oluşturmadığı anlamına gelir.
Cihaz temelde 2 parcadan oluşur; prop ve merkezi izleme unitesi. Prop cilde temas ettirilen parcayken, ses dalgalarını goruntuye donuşturen cihaz, merkezi izleme unitesi olarak adlandırılır. Uygulama esnasında goruntulenmek istenen, bir diğer deyişle probun cilde temas ettirileceği alan ses dalgalarının daha iyi iletilebilmesi icin ozel bir jel ile kaplanır. Bu jel sağlık acısından herhangi bir olumsuz etki oluşturmaz. Yalnızca bolgenin kayganlaşması ve ses dalgalarının daha iyi iletilmesine yardımcı olur. Su bazlı olduğu icin de işlemden hemen sonra yalnızca su kullanılarak kolayca temizlenebilir.
İşlem oncesi hazırlıklar bittikten sonra prob, izlenecek olan bolgenin uzerinde gezdirilerek yumurtalık gibi organlar veya bebek monitorden goruntulenir. Yukarıda da dediğimiz gibi ultrasonografi başta kadın hastalıkları ve gebelik olmak uzere bircok organın taranmasına yardımcı olur. Goruntuleme sırasında bazı bolgeleri daha iyi gorebilmek icin ultrasonu ceken doktor cilde hafifce bastırabilir. Bu gayet normal ve zararsızdır. İşlem bittikten sonra goruntulerden bazı cıktılar alınıp raporlanarak tetkik sona erer.
Ultrasonda Cinsiyet Yanılması Olur mu?
Gerekli Gorulduğunde Vajinal Ultrason da Yapılabilir Gebelik ultrasonu rutin olarak karından yapılır. Ancak gerekli gorulduğunde vajinal ultrason da yapılabilir. Hamilelikte vajinal ultrasonun kanıtlanan hicbir zararı yoktur. Bilinenin aksine duşuğe sebep olmaz, hatta vajinal kanaması olan hamilelerde kanamanın nedenini daha iyi saptayabilmek icin vajinal ultrason tercih edilir. Cunku vajinal ultrason daha net bir goruntu ve bilgi aktarır.
Ultrason suresi ise ultrasonografinin cekildiği kuruma gore değişmekle birlikte ortalama 5 – 15 dakika arasıdır. Ancak daha ileri tetkikler olan detaylı ultrason veya ense kalınlığı olcumu yapılacaksa sure daha da uzayabilir.
Gebelikte Ultrason ile Neler Oğrenilebilir? Hamilelik doneminde ultrasonla bebeğin sağlığı ve gelişimi hakkında bircok veri elde edilebilir. Bunlarda bir kısmını sıralayacak olursak;
Bebeğin kalp atışı,Boyu ve kilosu,Rahimdeki yerleşimi,Cinsiyeti,Organları,Plasentanın yerleşim yeri veAmniyon sıvısının miktarı gibi bircok onemli konuda fikir sahibi olunabilir. Hamilelikte Ultrason Muayenesi Ne Sıklıkta Yapılır? Hamilelikte ilk ultrason genellikle 6 – 8. haftalar arası yapılır. Bu ilk ultrasonun amacı bebeğin kalp atışını duymak, tek mi yoksa coğul gebelik mi olduğunu oğrenmek, bebeğin rahim icine mi yoksa dışına mı yerleştiğini saptayabilmek ve gebelik haftasını tam olarak hesaplayabilmektedir. Daha ileri haftalarda,
11 – 14. haftalar arası Down Sendromu taraması,
15 – 16. Haftalar arası cinsiyet tespiti,
18 – 23. haftalar arası detaylı ultrason,
32. hafta sonrası ise bebeğin pozisyonu, suyu ve gelişimi ile ilgili fikir edinebilmek icin mutlaka ultrason yapılması onerilmektedir. Tum bunların dışında, anne adayının herhangi bir şikÂyeti olduğunda veya riskli gebeliklerde ultrason daha sık tekrarlanabilir.