Hırsızlık ya da calma hastalığı olarak da bilinen kleptomani, bir tur durtu kontrol bozukluğudur. Psikolojik hastalık sınıfına giren bu durum, hasta ve yakınları icin oldukca ciddi sonuclar doğurur. Kleptomani, dunya nufusunun %0,6 ’sında gorulen nadir bir hastalıktır. Ancak bu oranlar gerceği yansıtmayabilir. Cunku kleptomani hastalığı olan kişiler, utandığı icin bu durumu saklama eğilimindedir. Peki kleptomaninin belirtileri nelerdir, tedavisi var mı? Detaylara birlikte bakalım.
Yunanca “hırsız” anlamına gelen Kleptes kelimesinden tureyen kleptomani, “gercekte gerek duyulmayan nesneleri calma durtusu” olarak tanımlanıyor İlk defa 1816 yılında literature giren bu hastalık, hastaların hırsızlık yapma durtusune direnememesi olarak tanımlanabilir. Tipik hırsızlık yapan kişilerin aksine, kleptomani hastaları kişisel kazanc elde etmek ya da cesaretlerini sınamak icin hırsızlık yapmazlar. Bireylerdeki calma durtusu, genellikle bir anda ve planlamadan gercekleşir. Bu kişiler coğunlukla market ve mağaza gibi insanların yoğun olduğu alanlarda hırsızlık yaparlar. Bazı durumlarda aile ya da arkadaş ortamında başka kişilerin eşyalarını calabilirler.
Kleptomaninin en yaygın gorulen belirtileri arasında durtu kontrol bozukluğu vardır Hastalar ihtiyac duymadığı eşyaları calma konusunda durtulerini kontrol edemez. Boyle bir durumda gerginlik ve endişe ortaya cıkabilir. Ote yandan hastalar bir şey calarken rahatlamış ve tatmin olmuş hissedebilir. Ancak olaydan sonra kendilerini suclu, utanmış ve pişman hissedebilirler. Bu dongu her calma atağı geldiğinde tekrar eder.
Genellikle calınan eşyanın hasta icin hicbir maddi değeri yoktur. Oyle ki bircok kişi caldıkları nesneleri satın alabilecek maddi guce sahiptir. Bu nedenle calınan nesneler coğu zaman kullanılmaz. Bazı durumlarda aile uyeleri ya da arkadaşlara hediye edilir.
Hırsızlık hastalığının nedeni tam olarak bilinmiyor. Bazı teoriler, beyindeki norotransmitter maddelerdeki değişikliklerin hastalığa neden olabileceğini ileri suruyor Ote yandan serotonin eksikliği, bağımlılık bozuklukları ve beynin opioid sistemi bozuklarının calma hastalığına neden olabileceği duşunuluyor. Ancak kesin bir neden ileri surebilmek icin daha fazla araştırmaya ihtiyac duyuluyor. Kleptomani coğu zaman genclik doneminde ya da genc yetişkinlik doneminde ortaya cıkıyor. Ailesinde kleptomanisi veya obsesif kompulsif bozukluğu olan kişilerde, alkol ya da madde bağımlısı ebeveyne sahip olanlarda kleptomani riskinin arttığı belirtiliyor. Aynı zamanda başka bir psikolojik rahatsızlığı olan kişilerin de hırsızlık hastalığına yakalanma riskinin fazla olduğu ifade ediliyor.
Bireyler, kleptomani semptomları icin tedavi gormeye karar verdiğinde fiziksel ve psikolojik muayeneye tabi tutuluyor Kleptomani, hastanın doktoruna anlattığı semptomlara dayanarak teşhis ediliyor. Semptomları tetikleyebilecek, altta yatan herhangi bir klinik durum olup olmadığını belirlemek icin fiziksel muayene mutlaka yapılıyor. Aynı zamanda hastadan, psikolojik anketler ve oz değerlendirme formaları doldurması isteniyor. Bireyler coğu zaman tutuklanacağı korkusuyla tedavi olmayı kabul etmiyor. Korku ve utanc duyguları tedaviyi kabul etmeyi zorlaştırsa da yardım almak oldukca onemlidir. Unutmamak gerekir ki uzman doktor, tedavi boyunca hasta gizliliği ilkesine bağlı kalır.
Kleptomani nedenleri henuz tam olarak bilinmediği icin hastalığın tedavisine yonelik standart bir yontem bulunmuyor Kleptomani tedavisi kişiden kişiye değişse de coğu zaman ilac tedavisi ve psikoterapi yontemleri uygulanıyor. Tedavi suresince genellikle Naltrekson ve antidepresan ilaclar recete ediliyor. Aynı zamanda bilişsel davranışcı terapi yontemiyle bireylerin davranışlarının pozitif anlamda değişmesi hedefleniyor.
Kaynak: 1 2