Diş gıcırdatma yani tıbbi adıyla “bruksizm” genellikle uyku esnasında ortaya cıkar. Buna uyku veya gece bruksizmi adı verilir. Ote yandan uyanıkken de bilincaltınıza bağlı olarak dişlerinizi gıcırdatabilir veya cenenizi sıkabilirsiniz. Diş gıcırdatma ve sıkma başlangıcta onemsiz gorunse de ileride ciddi diş komplikasyonlarına sebebiyet verebilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi hastalığın seyrinde onemlidir. Eğer siz de gun icinde ya da gece uyurken dişlerinizi gıcırdatıyorsanız, bunu onlemek icin yapabileceğiniz şeyler olduğunu hatırlatmak isteriz. Diş gıcırdatmanın altında yatan nedenlere ve semptomlara bağlı olarak, uzman onerisi ile kullanılan ilaclar olumlu sonuclar verebilir. Bu noktada diş hekiminiz veya doktorunuza mutlaka danışmanızı ve bruksizm tedavisi icin rehberlik almanızı oneririz. Diş gıcırdatma ve sıkmaya dair ulaşabileceğiniz olası cozumleri sizin icin listeledik. Dilerseniz listeye birlikte goz atalım.
1. Ağız koruyucu ve ateller Diş gıcırdatma ve diş sıkma tedavisine dair en bilinen tedavi yontemlerinden biri ağız koruyucularıdır. Ağız koruyucular bir ceşit ateldir ve dişlerinizi cevreler. Bu şekilde siz uyurken dişlerinizin birbirlerine surtunmelerini onlemeye calışırlar. Ağız koruyucular diş hekimi muayenehanesinde kişiye ozel yapılabilir. Eğer kronik uyku bruksizminiz varsa, kişiye ozel ağız koruyucular dişlerinizi oluşabilecek hasarlardan korumaya yardımcı olabilir. Ayrıca cenenizdeki baskıyı da hafifletebilirler. Ozel olarak tasarlanan ağız koruyucular farklı kalınlıklarda olabilir. Cenenizin boyutuna ve şekline gore ozel olarak hazırlanır ve takılırlar.
2. Protez diş uygulaması Diş gıcırdatmanızı onleyecek tedavi yontemlerinden bir diğeri protez diş uygulamasıdır. Eksik dişler de bruksizmin nedenlerinden biri kabul edilir. Eksik olan dişlerin, tekrar yerine konulabilmesi icin protez uygulamaları yapılmalı ve okluzyon duzeltilmelidir. Okluzyon kelimesini basitce, dişlerin arasındaki temas olarak acıklayabiliriz. Ote yandan tedavi kapsamında hatalı yapılmış olan diş dolguları tespit edilmeli ve kaplamaların yenileme işlemi yapılmalıdır. Bu noktada diş hekiminizi duzenli olarak ziyaret etmeniz ve tedavinizi geciktirmemeniz onemlidir.
3. Botoks Botoks işlemi, kasların kasılmasını sağlayan belirli sinir sinyallerini bloke eder. Bu surec, yaklaşık uc ila altı ay surer. Bruksizm tedavisi icin de botoks işlemi uygulanabilir. Diş gıcırdatmayı onlemek icin botox uygulaması yapılır ve cene kasları gevşetilir, boylece diş gıcırdatma ve sıkma onlenir. Botoks enjeksiyonu, ceneyi hareket ettiren masseter kasına ulaşır.
Dişlerinizdeki aşınmayı ve yıpranmayı onlemek ve bruksizm ile ilişkili cene ağrılarını hafifletmek icin botoks uygulaması bir tedavi seceneği olarak tercih edilebilir. Bruksizm tedavisi icin botoks uygulaması yapılan hastaların coğu, yaklaşık altı ay suresince cenelerinin her iki tarafından belirlen unitede işlem yaptırırlar. Bununla beraber semptomlar, tipik olarak enjeksiyonu takiben iki hafta icinde iyileşme gosterir. Ancak bu kalıcı bir tedavi yontemi değildir. Sizin icin en iyi tedavi yontemine bir uzmanla birlikte karar vermeniz en doğrusudur.
4. Biyolojik geri bildirim Diş gıcırdatması rahatsızlığından muzdarip olanlar icin bir diğer ilginc tedavi seceneği olarak biyolojik geri bildirimden soz etmek isteriz. Biyolojik geri bildirim, insanların bir davranışı fark etmesine ve ortadan kaldırmasına yardımcı olmak icin tasarlanmış bir teknik olarak duşunulebilir. Hem uyku hem de uyanık bruksizmi hafifletmek icin bu tedavi yontemi kullanılabilir. Biyolojik geri bildirim esnasında terapist tarafından elde edilen gorsel, titreşimli veya işitsel geri bildirim yoluyla cene kas hareketlerinizi nasıl kontrol edeceğiniz konusunda sizi yonlendirir. Bruksizm tedavisine dair biyolojik geri bildirim konusunda araştırmalar sınırlı olsa da etkili bir tedavi yontemi olduğu sonucuna varılmıştır.
5. Stres azaltma teknikleri Diş gıcırdatması tedavisine dair seceneklerden biri de stres azaltma tekniklerini deneyimlemektir. Meditasyon yapmak stresi azaltır ve kaygıyı hafifletir. Buna bağlı olarak ise diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlığında azalma gozlenmektedir. Ote yandan yoga pratikleri, konuşma terapisi ve egzersiz uygulamaları da stresi azaltır ve bruksizm yoğunluğunu hafifletir. Ozellikle uzman eşliğinde gercekleştirilen konuşma terapisi diş gıcırdatma ve sıkma alışkanlığında onemli bir tedavi seceneği olarak listelenebilir.
6. Dil ve cene kası egzersizleri Bruksizm tedavisinde dil ve cene kası egzersizleri, cene ve yuz kaslarınızı gevşetmenize ve cenenizin duzgun hizalanmasını korumanıza destek olabilir. Şimdi bahsedeceğimiz bu alıştırmaları evde deneyebilir veya bir fizyoterapist gozetiminde calışabilirsiniz. Sırasıyla adımlarımız şoyle: Dilinizi on dişlerinize değdirirken ağzınızı geniş bir şekilde acın. Bu adım ceneyi rahatlatmaya yardımcı olacaktır. “N” harfini yuksek sesle soyleyin. Bu adım ise, ust ve alt dişlerinizin birbirine değmesini engelleyecek ve diş gıcırdatmaktan ve sıkmaktan kacınmanıza yardımcı olacaktır. Son olarak kaslarınızı gevşetmek icin cenenize hafifce masaj yapmayı da deneyimleyebilirsiniz.
7. TME tedavisi Diş gıcırdatma rahatsızlığında bir diğer tedavi yontemi ise TME tedavisidir. Temporomandibular eklem (TMJ) cenenizi başınızın geri kalanına bağlar ve bu şekilde ciğnemenize, konuşmanıza ve esnemenize yardımcı olur. Bununla beraber, temporomandibular disfonksiyon yuz, cene veya boyun ağrısına, sınırlı cene hareketine ve diğer cene komplikasyonlarına yol acabilir. TME tedavisi, temporomandibular eklem ile ilgili bruksizmi olanlara faydalı olabilecek bir tedavi seceneğidir.
Bonus: Diş gıcırdatmanın yan etkileri nedir? Ne zaman yardım alınmalı? Bruksizme dair tedavi yontemlerinden soz ettik. Peki diş gıcırdatma, hangi yan etkilere yol acar? Diş gıcırdatması baş ağrısı, cene ve kulak ağrısı, diş aşınması, catlak, hasarlı, kırık dişler ve kronların kırılmasına yol acabilir. Aynı zamanda ağız yapısında ciğneme, konuşma ve yutma sorunlarına da rastlanabilir. Ote yandan bu belirtiler ortaya cıkana kadar dişlerinizi gıcırdattığınızı fark etmeyebilirsiniz. Eğer uzun bir sure boyunca tedavi edilmemiş bruksizm rahatsızlığınız varsa, diş gıcırdatma nedeniyle beraber komplikasyon riski artabilir. Uzun vadeli komplikasyonların sonucunda ise şu etkiler gorulebilir: kronik kulak ve baş ağrısı ,yuz kas buyumesi, diş yapıştırma, dolgu, kuron veya kopru vb. diş prosedurleri gerektiren diş hasarları ve eklem bozuklukları.
Peki ne zaman yardım alınmalı? Eğer dişlerinizi gıcırdattığınızı farkındaysanız veya diş gıcırdatmanın ağrı veya diğer semptomların sorumlusu olabileceğinden şuphe ediyorsanız bir diş hekimine gorunmenizin vakti gelmiş demektir. Hekimler, dişlerinizi gıcırdattığınızı ve aşındırdığınızı belirlemek icin dişlerinizi detaylı inceleyebilirler. Ayrıca ısırma ve hizalama acısından da sizi bilgilendirirler. Ote yandan şupheli nedenlere bağlı olarak, altta yatan bir durumun tedavisi icin doktora gorunmek onemlidir. Diş gıcırdatmaya dair bircok olası neden yaygın olarak gozlemlenir. Onemli diş komplikasyonlarını onlemek icin erken tedavi şarttır. Bruksizm teşhisi ve tedavisi icin uzman kontrolu onemlidir.
Kaynak: 1