Tatlılar, pek cok insan icin vazgecilmez lezzetlerdir. Tatlı soz konusu olduğu zaman dunya genelinde en cok tuketilen gıdaların başında cikolatalar geliyor! Ancak cikolataların iceriğindeki yoğun şeker miktarı nedeniyle insan sağlığı uzerinde bazı olumsuz etkileri olduğu biliniyor. Buna karşın pek cok insan “bitter cikolatanın” sağlıklı olduğunu duşunuyor! Ancak bitter cikolatanın sağlıklı olmadığına inananların sayısı da bir hayli fazla. Peki bu ne kadar doğru? Bitter cikolata, sağlıklı mı yoksa sağlıksız mı? Diğer cikolatalardan farkı ne? İşte bitter cikolata ve insan sağlığı arasındaki ilişkiye dair bilmeniz gerekenler…
Kakaonun sağlıklı olup olmadığı uzun suredir tartışılıyor Bitter cikolatanın sağlık olup olmadığı konusundaki anlaşmazlığın arkasında da bu tartışma var! Bazı uzmanlar kakaonun herhangi bir katkı maddesi olmadan tuketilmesinin insan sağlığı icin son derece faydalı olduğunu duşunuyor. Fakat aksini iddia edenler de var. Bu bağlamda kakaonun insan sağlığı uzerindeki etkilerini araştıran pek cok araştırma var. Bunlardan en dikkat cekici olanı ise Panama yakınlarındaki San Blas Adaları ’nda yaşayan Kuna yerlileri uzerinde yapıldı. Cunku Kuna yerlileri, duşuk kalp krizi, diyabet ve kanser oranları ile dikkat cekiyor. Ayrıca topluluk uyelerinin kan şekeri yaşlandıkca artmıyor ve yaşam sureleri normalden cok uzun. Ustelik Kuna yerlilerin tuz tuketimi de normalden bir hayli yuksek! Butun bunlar Marji McCullough isimli bilim insanının dikkatini cekiyor. Boylece McCullough, Kuna yerlilerini beslenme alışkanlıklarını gozlemek uzere topluluğun yaşadığı bolgeye gidiyor…
Kuna yerlilerin beslenme alışkanlıklarında kakaonun onemli bir yeri var Yerliler gunde 4 bardak kakao veya kakaolu az şekerli su iciyor. Marji McCullough, başlangıcta yerlilerin sağlıklı yaşam sırrının kakao olduğunu duşunse de bundan emin olamıyor. Cunku yerliler kakaonun yanı sıra, normal bir Amerikalıdan 2 kat daha fazla meyve ve 4 kat daha fazla balık tuketiyor. Ayrıca yerlilerin son derece hareketli bir yaşam tarzı var. Tum bu faktorler nedeniyle yerlilerin sağlıklı bir yaşam surmelerindeki tek etken kakao mu tespit etmek zor! Ancak kakao ve insan sağlığı uzerine yapılan farklı araştırmalar da var.
Kakaonun arkasındaki mucize: flavonoid Kakao uzerine yapılan pek cok calışma, kakaonun ozellikle kalp sağlığı uzerinde son derece faydalı olduğunu ortaya koyuyor. Orneğin 20 bin kişinin dahil olduğu bir araştırmada, gunde en az 100 gr cikolata tuketenlerin kalp krizine ve kalp hastalıklarına yakalanma ihtimalinin daha duşuk olduğuna sonucuna ulaşıldı. 21 bin kişinin katıldığı başka bir bilimsel calışmada ise gunde 400 ila 500 gram kakao flavonoidli gıda takviyesi almanın bağışıklık sistemini guclendirdiği ayrıca kalp hastalıklarına karşı koruma sağladığı ortaya cıktı. Peki nedir bu flavonoid? Flavonoidler pek cok sebze ve meyvede doğal olarak bulunan ve son derece karmaşık bir yapıya sahip kimyasal bir madde. Ancak bu madde, ozellikle kalp uzerinde mucizevi etkilere sahip! İşte kakao da icerdiği flavonoidler sayesinde kalp sağlığı icin oldukca faydalı…
Bitter cikolatada diğer cikolatalara gore daha fazla kakao bulunuyor. Bu durum bitter cikolatayı doğal olarak ozellikle de kalp icin sağlıklı bir urun haline getiriyor Ote yandan kakao icerisinde insan sağlığı icin oldukca faydalı olan başka bir madde daha var. Teobromin isimli madde, kafein ile aynı aileden. Ancak insan sağlığı uzerinde cok daha fazla pozitif etkisi var. Her şeyden once yapılan calışmalar bu maddenin oksuruğe ve boğaz hastalıklarına iyi geldiğini ortaya koyuyor. Arıca kakao teobromin bakımdan doğadaki en zengin bitkilerden bir tanesi. İşte başta bu iki kimyasal olmak uzere ihtiva ettiği diğer maddeler, kakaoyu insan sağlığı icin oldukca onemli bir urun haline getiriyor.
Buna rağmen, cikolata sağlıklı bir yaşam icin onerilen bir urun değil Cunku piyasadaki pek cok cikolata kakaonun yanı sıra yuksek oranda şeker ve doymuş yağ iceriyor. Elbette bitter cikolatalar da bu durumundan muaf değil. Bu nedenle pek cok bilim insanı hem genel olarak cikolatayı hem de bitter cikolatayı bir “sağlık deposu” olarak tanımlamıyor! Bazı bilim insanlarına gore cikolatanın icerisindeki şeker ve yağ, kakaodaki flavonoid faydasını onemsiz kılıyor. Bu nedenle bir bitter cikolatanın gercekten sağlıklı olabilmesi icin daha duşuk şeker ve yağ daha yuksek kakao icermesi gerekiyor. Ayrıca bitter cikolatanın icerisindeki flavonoid oranı ceşitli faktorlere ve cikolata markalarına gore değişiyor! Bu sebeple bilim insanları, gercek kakao yerine kakao flavonoidi iceren gıda takviyeleri kullanılmasını tavsiye ediyorlar. Ote yandan bazı bilim insanları, bitter cikolatadaki yağ ve şekerin flavonoid emilimini kolaylaştırdığını iddia ediyor. Ancak şimdilik bu konuda daha fazla bilimsel calışmaya ihtiyac duyuluyor.
Endustriyel uretim tarzı bitter cikolatanın sağlıklı bir urun olmasını engelliyor Cunku pek cok uretici urettiği cikolatanın sağlıklı olmasındansa lezzetli olmasını tercih ediyor! Buna rağmen, son donemde bitter cikolatada kullanılan kakao oranında onemli bir artış var. Bu artış ilk etapta bitter cikolatanın daha sağlıklı hale gelmesine katkı sağlıyormuş gibi gorunebilir. Ancak bu ilişkiyi anlayabilmek icin kakaonun uretim ve işleme sureclerine bakmak gerekiyor. Normal şartlarda, sağlıklı bir kakao uretimi icin kakaonun olgunluğa ulaştığı donemde hasat edilmesi gerekiyor. Olgunluğa erişen kakao bitkisinin cekirdekleri kurutuluyor ve kakaonun cikolataya donuşme sureci başlıyor. Ancak son donemde daha fazla uretim icin daha fazla kakaoya ihtiyac var. Bu nedenle olgunluğa erişmeyen kakaolar da hasat ediliyor. Haliyle ham kakao cekirdeklerinin daha fazla kurutulması hem de daha fazla işlemden gecmesi gerekiyor. Nasıl ki bir sebze, fazla pişirildiğinde besleyici ozelliklerini yitiriyorsa, kakao da aynı şekilde, bu işlemler sonunda faydalı ozelliklerini yitiriyor!
Sonucta halen devam eden tartışmalara rağmen, kakaonun ve saf kakao oranı yuksek bitter cikolatanın insan sağlığı uzerinde olumlu etkileri olduğu duşunuluyor. Ancak modern uretim ve tuketim sistemindeki pek cok faktor kakaonun dolayısıyla da bitter cikolatanın insan sağlığına faydalı etkilerini azaltabiliyor, değiştirebiliyor veya tamamen ortadan kaldırabiliyor…
Kaynak: 1