Gunumuzde beslenme alışkanlıklarının insan yaşamı uzerinde ciddi bir etkisi olduğu bilinen bir gercek. Bununla birlikte bireylerin beslenme alışkanlıkları psikolojileri ile yakından ilgili. Beslenme alışkanlıkları ve psikoloji arasındaki yakın ilişkinin en kolay gozlemlendiği durumlardan birisi ise binge eating. Tıkınırcasına yeme bozukluğu olarak da bilinen binge eating dunya genelindeki yetişkinler arasında en sık gorulen beslenme bozuklukları arasında. Peki son derece ciddi psikolojik ve fizyolojik sorunlara neden olabilen tıkınırcasına yeme bozukluğu nedir, belirtileri ve tedavi yontemleri nelerdir? Detaylara birlikte bakalım…
Tıkınırcasına yeme bozukluğu (binge eating) nedir? Tıkınırcasına yeme bozukluğu, adından da anlaşılabileceği gibi kişinin tıkınırcasına, aşırı yemek yeme durumunu ifade eden ve klinik olarak tanımlanmış bir beslenme sorunu. Bu beslenme sorununa sahip kişiler, cok kısa surede normal bir insanın tuketebileceğinden cok daha fazla besin tuketirler. Ustelik bu tıkınırcasına beslenme halinin aclıkla bir ilgisi yok! Yani bu rahatsızlığa sahip kişiler ac olmadıkları halde yemek yemeye devam edebilirler…
Tıkınırcasına yeme bozukluğuna sahip kişiler, aşırı yemek yedikleri zaman rahatlama duygusuna kapılırlar Cunku tıkınırcasına yeme bozukluğu coğu zaman duygusal ve psikolojik zorluklara veya stres ve travma gibi sorunlara karşı verilen psikolojik bir tepkidir. Ancak tıkınırcasına yeme eylemi tamamlandıktan sonra bireylerde utanc veya kontrol kaybı gibi durumlar da ortaya cıkabilir.
Binge eating diğer pek cok yeme bozukluğunda olduğu gibi aynı zamanda psikolojik bir sorundur Bu nedenle beslenme alışkanlıklarının dışına cıkmak, birkac kilo almak veya bazı akşamlar yemeği fazla kacırmak gibi olağan durumları ifade etmez ve klinik olarak tanımlanmıştır. Dunya genelinde yetişkinler arasında gorulen en yaygın beslenme bozukluklarından biridir. Tedavi edilmediği durumlarda psikolojik olarak daha tehlikeli sorunlara neden olabileceği gibi obezite, diyabet ve yuksek kolesterol gibi rahatsızlıkları da tetikleyebilir.
Tıkınırcasına yeme bozukluğu klinik bir rahatsızlıktır. Bu nedenle tanı koymak icin bazı semptomların ortaya cıkması gerekir Ote yandan kaygı, stres, sevinc ve uzuntu hallerinde ortaya cıkan “duygusal yeme bozukluğu” ile karıştırılmamalıdır. Cunku duygusal yeme bozukluğu, duygu yoğunluğuna bağlı ortaya cıkabilen ve klinik olmayan bir yeme bozukluğudur. Ancak tıkınırcasına yeme bozukluğu klinik bir hastalık olarak tanımlanmıştır. Bu nedenle duzenli olarak gozlenebilen bazı semptomları vardır:
Normalden daha hızlı yemek,Rahatsız hissedene kadar yemek,Ac hissetmeden buyuk miktarlarda yemek,Utanc duygusuyla tek başına yemek bu sendromun en yaygın semptomları arasındadır. Bununla birlikte sendroma sahip kişilerin kendilerine karışı sucluluk ve tiksinme gibi duygular beslediği de yaygın bir şekilde gorulmektedir. Bu semptomlardan en az uc tanesini gosteren kişilerin tıkınırcasına yeme bozukluğuna sahip olduğu soylenebilir.
Sebepleri nelerdir? Uzmanlar sendromun ortaya cıkmasına neden olabilecek birden fazla risk faktoru olduğu hususunda hemfikir. Bunlar arasında genetik ve cinsiyet gibi belirleyicilerin yanı sıra psikolojik ve cevresel faktorler de var. Ancak sendromun kokenlerinde psikolojik faktorlerin baskın olduğu konusunda genel bir uzlaşı mevcut. Travma, benlik imajı sorunları veya farklı psikolojik rahatsızlıklar, tıkınırcasına yeme bozukluğunun ortaya cıkmasına neden olabilir. Bununla birlikte vucut ağırlığı ve vucut şekli ile ilgili olumsuz duygular da sendromu tetikleyebilen unsurlar arasında.
Tıkınırcasına yeme bozukluğu başta obezite olmak uzere pek cok sağlık sorununa neden olabilir Sendrom nedeniyle artan kilo alma riski ve bunun sonucunda ortaya cıkabilecek obezite, ciddi kalp ve damar hastalıklarına neden olabilir. Bununla birlikte uyku sorunları, kronik ağrılar ve ceşitli psikolojik rahatsızlıklar da tıkınırcasına yeme bozukluğuyla ortaya cıkabilecek sorunlar arasındadır.
Sendromun ustesinden gelmek icin neler yapılabilir? Klinik tedavi aşamasına gecilmeden once, kişinin kendisinin uygulayabileceği bazı yontemler var. Orneğin bir yemek ve ruh hali gunluğu tutmak, yeme ataklarına sebep olan unsurların kayıt altına alınmasına yardımcı olur. Bu da tedavi surecine katkı sağlayabilir. Bununla birlikte duzenli uyku ve egzersiz calışmaları da sendromun ustesinden gelmek icin faydalı olabilir. Ote yandan sağlıklı beslenme alışkanlıklarını kolay hale getirecek gundelik rutinlerdeki değişiklikler de sendroma karşı yurutulen mucadelede fayda sağlayabilir.
Tedavi yontemleri nelerdir? Kişisel cabaların yeterli olmadığı durumlarda mutlaka bir uzmandan yardım almak gerekir. Klinik tedavi sureclerinde farklı psikolojik tedavi uygulamalarıyla birlikte ilac ve kilo kaybı tedavisi de son derece yaygındır.
Kaynak: 1