Modern insan, gundelik yaşamını ciddi şekilde etkileyen ve “ne olduğunu” pek de anlayamadığı onlarca farklı sorunla karşılaşıyor. Sıklıkla karşılaştığımız ve yaşam kalitemizi onemli oradan duşuren, ne olduğunu ve neden kaynaklandığını anlayamadığımız bu sorunlar bazılarımızın peşini omur boyu bırakmıyor. İşte adeta bir sis perdesinin ardındaymışcasına gizemli hem de her an yanı başımızda olan bu fenomenlerden biri de ennui.
Pek cok insan bu gizemli fenomenin ismine yabancı olsa da ne olduğunu, daha doğrusu neye benzediğini gayet iyi biliyor! Ennui, genel olarak kişinin hicbir şeyden keyif almadığı, hicbir şey yapmak istemediği durma ve derin bir bıkkınlık ve kronik can sıkıntısı haline verilen isim. Ancak bu tanım ennui nedir, sorusuna tam anlamıyla cevap bulabilmek icin pek de yeterli değil. Ennui nasıl gecer, sorusuna yanıt bulabilmek icinse fenomeni cok daha kapsamlı bir şekilde ele almak gerekiyor. Yine de milyonlarca insanın yaşamının merkezine anlamsızlığı yerleştiren, kronik can sıkıntısı hali ennui nedir, nasıl gecer, birlikte yanıt arayalım.
Fransızca kokenli İngilizce bir kelime olan ennui, dilimizde tam olarak can sıkıntısı anlamına geliyor Ancak ennui fenomeni ile tarif edilen şey elbette sıradan veya gecici bir can sıkıntısı değil. Bu nedenle fenomenin gercekten ne olduğunu anlayabilmek icin kelimenin ve kavramın kokenlerine inmekte fayda var.
Ennui, 18. yuzyıl Avrupa ’sındaki sanatcılar icin yalnızca belirli bir anlamdaki can sıkıntısına işaret ediyordu Haliyle ozellikle Avrupa ’nın entelektuelleri ve sanatcıları arasında oldukca yaygın bir fenomendi! Bir anlamda, toplumsal ve varoluşsal bazı gerceklerin ve olguların farkında olmanın, bu gercekler ve olgular karşısındaki kabullenemeyişin vucut bulmuş hali olarak goruluyordu.
Avrupa entelektuelleri, yalnızca derin bir cehalet icerisinde olanların ennui ’den, yani kronik bir can sıkıntısından uzak, mutlu bir yaşam surebileceğine inanıyorlardı Bununla birlikte ennui fenomeninin pencesine duşenlerin yaşam, toplum, sanat ve felsefeye dair meseleleri dert edinen, bu nedenle mutsuzluk batağına saplanan “canı sıkkın” fakat kıymetli insanlar olduğu duşunuluyordu.
Kavramın, tarihsel anlamını gunumuze de taşıdığı soylenebilir. Ennui, bugun milyonlarca insanı mutsuzluğa ve yılgınlığa surukleyen, yaşamı anlamsız hale getiren oldukca tehlikeli bir fenomen olarak karşımıza cıkıyor.
Mutsuzluk, ilgisizlik, fiziksel ve zihinsel yorgunluk, hicbir şeyden tatmin olmama ve kronik can sıkıntısı durumlarının birleşimi, “ennui nedir” sorusuna verilebilecek en net yanıtlar arasında Bununla birlikte fenomeninin ortaya cıktığı alanlar da farklılık gosterebiliyor. Bazı insanların yaşamlarının butunune sirayet edebiliyor. Bazı durumlarda ise kişi yalnızca belirli ozel alanlara, orneğin mesleğine veya daha once ilginc bulduğu, keyif aldığı bir uğraşa karşı ilgisiz hale gelebiliyor.
Yani ennui, bazı durumlarda yaşamın butunuyle anlamsız olduğu duşuncesinin oluşmasına sebebiyet verirken bazı durumlarda belirli bir alan uzerindeki yılgınlık ve can sıkıntısı haline işaret ediyor.
Ennui ile can sıkıntısı arasında nasıl bir fark var? Her şeyden once bildiğimiz anlamdaki can sıkıntısı; kısa sureli, cevresel faktorler ve anlık olay veya durumlar nedeniyle oluşan bir surece atıfta bulunuyor.
Ennui ise kişinin yaşamındaki hemen butun eylem ve amaclarına yonelik şuphe duymasına neden olan, kronik, belirli bir zaman aralığı olmayan, yaşamın tum alanlarını kapsayan bir surec olarak tanımlanıyor.
Yaşadığınız can sıkıntısının, sandığınızdan cok daha tehlikeli bir boyutta olduğunu, başka bir ifadeyle ennui etkisinde olup olmadığınızı nasıl anlayabilirsiniz? Bu soruya sağlıklı bir şekilde cevap verebilmek duşunduğunuzden cok daha muhim. Cunku can sıkıntısı ve yılgınlık hemen herkesin sıklıkla karşılaştığı, bizzat tecrube ettiği olgular. Peki, ennui etkisinde olup olmadığınızı nasıl anlarsınız? Neyse ki bu tehlikeli fenomeni sıradan bir can sıkıntısından ayırmak mumkun. Ancak ilk once yanıtlamanız gereken bazı sorular var.
Ennui belirtileri nelerdir? Yaşamınızdaki onemli olayların sayısı gun gectikce azalıyorsa veya uzun suredir hicbir onemli olay yaşamıyorsanız, ennui tehlikesi ile karşı karşıyasınız demektir. Elbette bu tehlikeli fenomenin başka belirtileri de var:
Eskiden eğlenceli bulduğunuz şeylere karşı ilginizi yitirdiyseniz Hicbir şekilde heyecanlanmıyorsanız Yaptığınız, uğraştığınız şeylerin veya genel olarak yaşamın bir anlamı olmadığını duşunuyorsanız Gelecek kaygısından “butunuyle” kurtulduysanız Fiziksel ve zihinsel olarak surekli yorgun ve bitkin hissediyorsanız Bu tehlikeli fenomenin etkisinde olduğunuzu duşunmek icin hayli gecerli sebepleriniz var demektir.
Ennui nasıl gecer? Evet, ennui kişinin yaşamını butunuyle etkileyen, anlamsız hale getiren, gizemli ve oldukca tehlikeli bir fenomen. Ancak neyse ki ennui etkisinden kurtulabilmek icin de yapılabilecek bazı şeyler var:
Canınızı sıkan şeyin ne olduğu uzerine duşunun; boylece sorunun temeline inebilir ve onu ortadan kaldırmak icin harekete gecebilirsiniz.
İnsanlarla konuşun; neden kronik bir can sıkıntısı yaşadığınızı anlayabilmek icin cevrenizdeki insanlarla konuşmanız size yardımcı olabilir. Ayrıca yalnızca “konuşmak” bile kendinizi daha iyi hissetmenize katkı sağlayacaktır.
Rutinlerinizi değiştirin; cunku monoton bir yaşam, can sıkıntısının asli unsurları arasındadır. Calışma ortamınızı veya her gun kullandığınız yolları değiştirmek, monotonluktan kurtulmak adına etkili bir başlangıc olabilir.
Yeni şeyler deneyin; “yeni şeyler” can sıkıntısından ve daha geniş perspektifte ennui ’den kurtulmak icin elinizdeki en etkili silahlardan biri. Yeni hobiler edinin, yeni insanlarla tanışın ve “hayır yerine evet” demeyi alışkanlık haline getirin, en azından can sıkıntınızdan kurtuluncaya kadar.
Yapmak zorunda olduğunuz şeyleri heyecanlı hale getirin; orneğin ev temizliği gibi gundelik ve sıkıcı işlerinizle meşgul olurken kendinize yeni kurallar koyun. Gundelik yaşamın sıkıcı işlerini heyecanlı birer oyuna donuşturun.
Gunluk tutun; bu sayede yaşamınızdaki onemsiz gibi gorunen detaylar uzerine daha detaylı duşunebilir ve aslında kucuk gibi gorunen olay veya olguların, yaşamınızda gercekte ne boyutta bir yer kapladığının farkına varabilirsiniz.
Kaynak: 1 2