Otizm, genellikle uc yaşından once başlayan ve hayat boyu devam eden, kişinin ilişkilerini, iletişim kurma becerilerini etkileyen ve etrafıyla sozel ve sozel olmayan şekilde uygun ilişkiler kurmasını engelleyen bir gelişim bozukluğu olarak tarif ediliyor. Ancak bilim insanlarına gore otizm, her zaman kolaylıkla fark edilebilen bir gelişim bozukluğu değil. Ozellikle de yetişkinlerde.
Amerikalı klinik psikolog Dr. Megan Anna Neff, otizmli kadınların yuzde 80 ’ine 18 yaş ve uzerinde olmalarına karşın teşhis konulamadığını ifade ediyor. Kısacası otizm, bazı yetişkinler icin hicbir zaman teşhis edemedikleri fakat yaşam boyu mucadele etmek durumunda kaldıkları bir durum. Ancak uzmanlara gore yetişkin insanlarda da otizmi ele verebilecek bazı onemli belirtiler var. İşte yetişkinlikteki otizmin en onemli 8 belirtisi.
1. Yaşam boyu farklı hissetmek Uzmanlara gore her insanın kendisini belirli donemlerde, ceşitli acılardan farklı hissetmesi oldukca doğal. Ancak otizm, yetişkinlerdeki bu farklılık duygusunun cok daha şiddetli ve ilginc bir şekilde tezahur etmesine sebep oluyor. Otizm sorunu ile boğuşan bazı yetişkinlerin, farklı hissetme duygusunun, “bir uzaylı gibi” hissetmeye benzediğini dile getiriyor.
Ote yandan bu sıra dışı farklı hissetme hali, tanı konulamamış yetişkinler icin donemsel bir durum değil. Tam aksine, yaşam boyu devam ediyor. Bununla birlikte otistik yetişkinlerdeki bu farklı hissetme durumu coğu zaman “yabancı” hissetme duygusuyla birleşiyor.
2. Sosyal yaşamdaki davranış bozuklukları Bazı uzmanlar, sosyal yaşamdaki davranış kalıplarına adapte olamayan yetişkinlerde, teşhis edilememiş otizm sorunu olabileceği kanaatinde. Orneğin bir sohbet esnasında ne zaman gulumseyeceğini bilememek, goz teması kurulması gereken zamanları doğru bir şekilde ayarlayamamak gibi gundelik yaşamdaki ceşitli davranış sorunları, yetişkinlikteki otizmin emarelerinden biri olabilir.
3. Karmaşık ilişkiler Psikolog Dr. Megan Anna Neff ’e gore tanı konulamamış pek cok otizmli yetişkin, kafa karıştırıcı ve karmaşık bir ilişki gecmişine sahip.
4. Cevresel uyaranlara karşı aşırı hassasiyet İnsanların pek coğu, ceşitli uyaranlara karşı benzer tepkiler verir. Ancak belirli uyaranlara (siren sesine veya saat sesi gibi) karşı aşırı hassas olmak veya bu uyaranları fark etmeyecek denli tepkisiz olmak, yetişkinlikteki otizm işaretleri arasında gosteriliyor.
5. Rutin arzusu Rutinler, hemen herkes icin zaman zaman sığınılabilecek guvenli limanlardır. Ancak rutin arzusu, “her sabah aynı bardaktan cay icmek” istemenize neden olacak denli bir tutkuya donuşmuşse bu otizmin belirtilerinden biri olabilir.
6. Yalnızlık ihtiyacı Uzmanlara gore yorucu olayların veya duyguların ardından yalnızlık ihtiyacı duymak son derece normal. Ancak bu ihtiyacın şiddetli bir şekilde hissedilmesi, yetişkinlikteki otizmin karakteristik ozelliklerinden biri. Ozellikle de yalnızlık ihtiyacının herhangi bir olay ve duygu sonrasında bir “kacınma” arzusu ile birleştiği durumlarda.
7. Cok fazla ilgi alanına sahip olmak Her insanın kendini rahat ve mutlu hissettiği ilgi alanları vardır. Fakat bu ilgi alanlarının sayısındaki aşırılık, bazı sorunların habercisi olabilir! Cunku Dr. Megan Anna Neff ’e gore otistik yetişkinlerin hemen her şeyi kendi ozel ilgi alanlarıyla ilişkilendirmek gibi bir ozelliği var.
8. Yuzeysel sohbetlerden kacınmak “Havadan sudan konuşmak” zaman zaman tum insanlar icin katlanılmaz olabiliyor. Ancak bu yuzeysel sohbetlere karşı derin bir nefret duymak, sık rastlanan bir durum değil. Neff ’e gore otizm tanısı konmamış bazı yetişkinler arasında; kariyerlerini ve yaşamlarını, sırf bu havadan sudan sohbetlerle karşı karşıya kalmayacak bicimde şekillendiren insanlar var!
Kaynak: 1