Muzik tarihinin tartışmasız en onemli, en bilinen, en iz bırakan gruplarından biri değil, grubu “The Beatles”. Abarttığımızı duşunuyor olabilirsiniz, duşunmeyin.
Oyle bir grup duşunun ki, Liverpool Hope University ’de adına acılmış bolum olsun, başlattıkları akımdan dolayı parlamentoda birtakım yasaların cıkarılmasına sebep olsun, cıktıkları bazı canlı şovlar sırasında kayıtlara gecen herhangi bir adli vaka olmasın (belki de tesaduftur), unlu mağaza Harrod ’s ’tan mesai saatinden sonra alışveriş yapmak icin izin istesinler ve kraliceye bile tanınmayan bu hak onlara tanınsın, 1995 ’te Amerikan İş Adamları Derneği sadece 10 konser icin hayatta kalan uyelere kişi başı 33 milyon dolar teklif etsin ve onlar da “John olmadan asla” desin.
Yani ozetle sevmiyor olabilirsiniz; John ’un sesi, Ringo ’nun davulu kulağınızı tırmalıyor olabilir ama hicbir kişisel durum onların gunumuz muziği uzerinde devrimci bir etkisi olduğu gerceğini değiştirmez. Bu dort “boceğin” birer efsane olduğu tarihsel bir gercek.
Her neyse, bu kadar yere goğe sığdıramama yeter. Hadi, buyrun listeye…
1. Lennon ve The Quarrymen
Once Elvis vardı baylar bayanlar, Lennon da Elvis ’ten aldığı ilhamla (ilham dersek yanlış olmaz sanırız) Rock ’n Roll ile ilgilenmeye başlamıştı. Bu ilginin doğal sonucu da sanatcı arkadaşı Pete Shotton ile bir grup kurması oldu: The Quarrymen. Sonra gruba Bill Smith katıldı ama bununla kalmadı. Elemanlar enstrumanlarda cok da yeterli olmadıkları icin sirkulasyon bitmek bilmedi.
2. “Selam ben John, grup kuralım mı?” Sonunda John Lennon 1957 ’de bir partide Paul McCartney ile tanıştı (bir kilisede tanıştıkları da soylenir) ve ona gruba dahil olmasını teklif etti.
Eleman sirkulasyonu bitti mi? Tabii ki bitmedi. Bir sure sonra da gruba gitarist George Harrison katıldı. Grup bu haliyle 1958 ’de bir demo kaydetti. Demoda “That ’ll Be The Day” adlı bir cover parca, bir de McCartney / Harrison bestesi olan “In Spite of All the Danger” adlı parca vardı.
3. Nihayet The Beatles
Bu grup 1959 ’da dağılır. Harrison başka bir grupla calmaya başlar, McCartney ve Lennon ayrılmazlar, birlikte takılmaya devam ederler. Birbirlerinde ayrı kalamazlar ve 1960 ’ta tekrar bir araya gelirler. Bu sefer yanlarında Lennon ’ın cocukluk arkadaşı, birkac yıl sonra genc yaşta hayata veda edecek olan Stuart Sutcliffe de vardır. Bir sure “The Sickless” adıyla calan grup, Paul ’un onerisiyle “The Beatles” adını alır.
4. Almanya falan nereye kadar! Gruba davulcu olarak Pete Best dahil olur ve The Beatles bu haliyle bir sure Almanya ’da calar. Fakat bu macera uzun surmez. Once George, sonra da Pete ve Paul sınır dışı edilirler. Sonrasında Tony Sheridan ’dan “Birlikte calışalım cocuklar” teklifi alan grup onunla calmaya başlar.
Gruplarının adı; Tony Sheridan and The Beat Brothers‘tır. Grup bu şekliyle Almanya ’da listelere girer ve Almanya macerası tekrar başlar. Almanya ’daki son konserden sonra Sutcliffe Almanya ’da kalmaya karar verir. Grup Sutcliffe ’siz olarak İngiltere ’ye doner ve Sutcliffe ’in basgitarı McCartney ’e emanet edilir.
5. Donum noktası: Brian Epstein
Grup İngiltere ’ye donunce Brian Epstein ’la menajer olarak anlaşır. Bu anlaşma grup icin bir donum noktası olur. Epstein ’la birlikte bircok muzik firmasına giderler, fakat “modası gecmiş muzikleri” yuzunden hep kapının onunde bulurlar kendilerini.
Sonunda bir tanesi onlarla bir senelik anlaşma yapmayı kabul eder: EMI. Bu arada hem Epstein ’ın etkisi, hem de yaşanan bazı tatsızlıklardan dolayı davulcu Pete Best gruptan atılır, yerine Ringo Starr alınır. Grup boylece “Liverpool ’un 4 atlısı” şeklini almış olur.
6. İlk single: Love Me Do Grup, 1962 ’de ilk single ’ı olan “Love Me Do”yu cıkardı ve listelerde 17. sıraya kadar yukseldi. İkinci single olan “Please Please Me” ise listelerde ikinciliğe kadar cıktı. Grubun, listelerde birinciliğe yukselen single ’ı ise “From Me To You” oldu.
“Beatlemania” adı verilen cılgınlık boylece başlamış oldu. Single ’lardan sonra turne donemi başladı The Beatles icin. 1963 sonuna kadar iki turne gercekleştiren grubun o bilindik logosu da bu donemde hazırlandı.
7. Yeni single, yeni şarkılar: She Loves You 1963 yılı sonlarında “She Loves You” adlı beşinci single ’ını cıkardı grup (İngiltere ’deki cıkış tarihi 23 Ağustos 1963 ’tur) ve on gun sonra bir milyon kopya satılmıştı bile.
Grup, Epstein ’ın yonlendirmesiyle ağırlığı “I Wanna Hold Your Hand” şarkısına verdi. Her yerde bu şarkı calıyordu ve The Beatles artık Amerikan televizyonlarında da boy gostermeye başlamıştı. Grubun cıktığı ilk canlı program 74 milyon kişi tarafından izlendi.
8. Gelsin konserler, gitsin filmler
The Beatles artık filmleri yayınlanacak kadar unluydu. 1964 ’te ilk film “A Hard Day ’s Night” yayınlandı ve filmde Beatles uyeleri oynadı. Bununla da kalmadı; film, iki Oscar adaylığı kazandı ve filmin şarkıları da aynı adlı albumde yayınlandı.
Grup aynı yıl, on binlerce kişinin katıldığı ve izlediği ikinci Amerika turnesine cıktı. Bu konserler -deyim yerindeyse- Beatles ’ı bilet milyoneri yaptı. 1965 ’te de ikinci film Help yayınlandı. Diğeri gibi bu filmin de şarkıları aynı isimli albumde toplandı ve piyasaya suruldu.
9. Beatles ’ın “İsa ’dan daha populer olduğu” gunler 1965 ’te “Rubber Soul”, 1966 ’da “Revolver” albumleri geldi. Ozellikle Revolver ’la birlikte grubun muzikal değişimi kendini iyiden hissettirmeye başlamıştı (Bkz. Bir sonraki madde). Albumden sonra grup yeni bir turneye cıktı. Bu turne maalesef bazı tatsızlıklarla başladı.
Grup; Japonya ’da konser verecekleri yerden dolayı, Filipinler ’de de devlet başkanının eşinin davetine katılmayı reddettiği icin birtakım sorunlar yaşadı. Tum bunlar yetmezmiş gibi Lennon bir roportajda İngiltere ’de sakin karşılanan, Amerika ’da ise olay yaratan o unlu sozleri sarf etti: “We are more popular then Jesus now.” (Biz şu anda Hz. İsa ’dan daha populeriz.)
Amerikan halkı, bu sozlere Beatles plÂklarını yakarak karşılık verdi. Lennon geri adım atıp ozur dilese de bu, halkın ofkesini dindirmedi.
10. Halusinatif muzik: Psychedelic Rock
LSD kullanımıyla ozdeşleşen bir muzik turu, Psychedelic Rock. O kadar ozdeş ki “Acid Rock” da deniyor bu ture. Acid ’i cekip cekip halusinasyonlar eşliğinde yapılan bu muziğin The Beatles dışındaki başlıca temsilcileri; The Byrds, The Doors, Jimi Hendrix, Pink Floyd, Grateful Dead ’dir…
Derseniz ki abi nedir bu LSD etkisi diye, sizi şuraya alabiliriz. Yok ille de uzun metraj olsun derseniz de sizi şurada ağırlayalım.
11. Yoko Ono ’lu John Lennon donemi
1966 ’daki son Amerika turnelerinden sonra John Lennon, “How I Won the War” filminde rol aldı. Daha da onemlisi burada Yoko Ono ile tanıştı. Paul McCartney, “The Family Way” filminin muziklerini yaptı, George Harrison ise Hindistan ’a gidip sitar dersleri almaya başladı.
12. En iyi albumleri icin studyoya kapanıyorlar https://www.youtube.com/watch?v=7gwg_d3XZ5A
Bu donemden sonra grup yeni albumu icin studyoya kapandı. Tam 129 gun suren kayıt surecinden sonra The Beatles ’ın en iyi albumu olarak gorulen “Sgt. Pepper ’s Lonely Hearts Club Band” cıktı ortaya (acid etkisi işte). Bu album “progressive rock” denilen turun ortaya cıkışı olarak kabul edilir.
13. Grup en buyuk kaybını yaşıyor
Albumun cıktığı yıl bir de acı yaşadılar. Grubu bu noktaya getiren en onemli kişi olan Brian Epstein, 32 yaşında aşırı doz uyuşturucudan hayatını kaybetti (intihar ettiği de soylenir).
Epstein grup icin o kadar onemli ve ozel bir isimdi ki, grup uyeleri bir sure durumu toparlayamadı. Bu kayıp, Epstein ’la cok yakın olan Lennon ’ı etkiledi ozellikle ve grubun lideri olarak da gorulen Lennon, grubun dağılmaması icin cabalamaktan vazgecti. Grup uyelerinin unlu yogacı Maharishi Mahesh Yogi ile tanışmaları da aynı doneme denk gelir.
14. Hindistan ve arınma donemi 1967 ’de grup uyelerinin yer aldığı film “Magical Mystery Tour” yayınlandı ama filmle ilgili eleştiriler pek de olumlu değildi. 1968 ise grup uyelerinin Hindistan ’da Maharishi eşliğinde meditasyon yaptıkları yıl oldu. Gerci Lennon daha sonra bir roportajda Maharishi ’ye “.ucking idiot” yakıştırması da yaptı…
Dondukten sonra da Lennon ve McCartney, Apple produksiyon şirketini kurdu. Epstein ’sız giriştikleri bu işte pek de başarılı oldukları soylenemez. Yine aynı sene “Yellow Submarine” adlı cizgi film yayınlandı, ama eleştiriler yine pek de olumlu değildi.
15. Yeni album, beraberinde yeni sorunlar https://www.youtube.com/watch?v=aYvQYL1FPr4
Amerika ’ya donen grup, “The White Album” olarak da bilinen yeni albumu “The Beatles” icin calışmalara başladı. Fakat bu, iyi bir başlangıc olmadı, cunku bircok sorunla karşılaştılar.
Ringo Starr bazı şarkıların kayıtlarına gelmedi. Lennon, daha onceden alınan “Kayıtlara eşleri ve kız arkadaşları getirmeyelim” kararına rağmen Yoko Ono ’yu studyoya getirerek bu kuralı bozdu. Yoko Ono ’nun da menajer gibi grup uyelerine tavsiyelerde bulunması tum bu sorunların uzerine tuz biber oldu. Tum bu sorunlara rağmen hazırladıkları bu album yine buyuk bir ilgiyle karşılandı.
16. Son konser ve kacınılmaz ayrılık McCartney ile grubun diğer uyeleri arasında menajerin kim olacağı konusunda tartışma cıktı. Paul, eşinin babası Lee Eastman ’in menajer olmasını istiyordu, diğer uyeler ise Allen Klein olsun diyorlardı. Klein ’da karar kılındı ve menajer o oldu.
Grup 1969 ’da “Abbey Road”, 1970 ’te de “Let It Be” albumunu piyasaya surdu. Bu albumler de grubun dağılmasını engelleyemedi. McCartney, 10 Nisan 1970 ’te yaptığı basın toplantısında grubun dağıldığını acıkladı.
Grup, son konserini de 30 Ocak 1969 ’da Apple binasının catı katında izinsiz olarak verdi. İzin almadıkları icin polis tarafından bitirilen “Rooftop Concert” sonrasında, The Beatles bir daha konser vermedi. Aynı yıl grubun Let It Be albumuyle aynı adı taşıyan bir de filmleri yayınlandı.
17. Beatles sonrası ve Lennon ’ın olumu
Bu ayrılıktan sonra Lennon ve McCartney 1974 ’te studyoda bir araya gelip kayıt yaptı, ama bu kayıtlar hicbir zaman resmi olarak yayınlanmadı ve ikili bir daha hic bir araya gelmedi. Tum dunyayı sarsan gelişme 8 Aralık 1980 ’de yaşandı. Lennon, New York ’ta Central Park karşısında yaşadığı apartmanın girişinde akıl sağlığı yerinde olmayan bir hayranı tarafından vurularak olduruldu.
Diğer uc uye, Harrison tarafından Lennon ’ın anısına yazılan “All Those Years Ago” adlı şarkıda tekrar bir araya geldi. Bu gelişmeler dışında, Beatles ’ın gizli kayıtları “Anthology 1, 2, 3” olarak yayınlandı. Grup uyelerinden George Harrison, 2001 ’de kanser sebebiyle hayatını kaybetti.
18. Bonus 1: Beatles şarkılarından oluşan bir başyapıt
Tabii ki Across The Universe ’ten soz ediyoruz. İzleyin, izletin, otesi yok.
19. Bonus 2: O yaya gecidinde sadece Beatle ’lar yoktu
O da o gun oradaydı.
20. Bonus 3: 4 milyon yıllık iskelete isim olan şarkı 30 Kasım 1974 ’te bilim insanları Etiyopya ’da bircok kemik buldu. Bu kemikleri ozenle bir araya getirdiklerinde ortaya cıkan iskelet, insanın evrimindeki cok onemli bir zaman dilimine işaret ediyordu.
Cunku homo sapiens ’e uzanan evrimsel surecte, iki ayak uzerinde yuruyen ilk hominidlerden birisiydi bu iskelet ve yaklaşık 4 milyon yaşındaydı. Ona “Australopithecus Afarensis” dışında bir ad daha verdiler: Lucy. Cunku o sıralar fazlasıyla populer olan bir parcayı, “Lucy In The Sky With Diamonds”ı dinliyorlardı, hem de surekli.
21. Bonus 4: Beatles cizgi filmi Evet, cizgi film…
22. Bonus 5: Bir bilgisayar oyunu olarak Beatles Bu da Beatles ’ın oyunu…
23. Bonus 6: Bambaşka bir Beatles cover ’ı Hey Jude ’u bir de ondan dinleyin.
24. Bonus 7: Beatles cizgi romanı
Ayrıntılı bilgiyi şurada bulabilirsiniz.
25. Bonus 8: Grup uyelerinin sac stilleri
Uyelerin zaman icinde değişen sac stillerini gorebilirsiniz burada da.
26. Bonus 9: Beatles meyve suyu
Evet, şaka gibi ama meyve suyu bile var.
27. Bonus 10: Beatles ’ı ne kadar iyi tanıyorsunuz?
Beatles bilginizi test edin.