Rock, pop fark etmez, muhtemelen en son dinlediğiniz şarkıda ondan bir parca vardı. Kendinden sonra gelen ozgun, cesur, iz bırakmış grupları derinden etkiledi. Tarzı kimselere benzemiyordu. Sahnede varoluşu başka, şarkılarının etkisi derindi. Stadyumlar onun verdiği bir ritimle başka bir evrene geciyor, tum dunya aynı sesin peşinden ortak duyguların sozcusu oluyordu.
Freddie Mercury varlığıyla yuzyılın sanat yonelimlerini etkileyen isimlerin başında geliyor. Besteleri, video klipleri, konserleriyle hep kendine ozel o pırıltılı alanından yaşamlarımıza umut oldu. Aşkın, barışın ve sevginin en coşkun, en kahkahalı, en maytap hallerini de sundu bize, en dingin, derin, kaldırıp yere carpan hallerini de. Onun olduğu bir dunyada yaşamak guzel ve ozeldi.
İnanması guc biliyoruz ama bu hafta Freddie Mercury ’nin yazdığı Bohemian Rhapsody 40. yılına girdi. Queen ’in dinlemekten plak yıpratan, kaset bozan, disc incelten albumu A Night at the Opera ’da yer alan Bohemian Rhapsody ’i bugun dinlediğimizde hÂl başka dunyadan bir dokunuş gibi gelir bize. Grubun dortlusu “Ac gozlerini, gokyuzune bak ve gor” dediğinde karanlık taraf aydınlanmaya başlamıştı. Aradan 40 yıl gecti ve yuzyılın muhteşem eserini her dinlediğimizde kalbimiz aynı sempatiyle atıyor; cunku “ruzgar ne yonden eserse essin muhim değil” kalbimiz bize kim olduğumuzu ve yaşama aşkımızı hatırlatmaya devam ediyor.
Şarkının ilk ismi “Cowboy Song”
1960 ’lı yıllarda sanat okulunda cıplak modellik yapan Mercury ’nin kafasında “Mama, just killed a man” sozleri donmeye başlar. Calışmanın başlığı Kovboy şarkısıdır.
Rhapsody yatakta yazıldı
Mercury o donemler bir Levis alma hayallerinde, kafasında şarkı sozleri, dunyada 68 hareketleri, dunya renk değiştiriyor, gencliğin sesi her zamankinden guclu cıkıyor. Mercury bir gece ruyasında gorduklerini ve o hislerini sabah kalktığında piyanosuna aktarıyor. Bohemian Rhapsody ’nin temelleri boylece atılıyor.
Kağıt koşelerinde ışıldayan opera
Queen ’in Queen olmasındaki en onemli isim olan Brian May ’in ifadesine gore eser aslen Freddie ’nin kafasında geziniyordu. Dışarı cıktıkca kağıt koşelerine notlarla yazılıyordu.
Kayıt altı farklı studyoda tamamlandı
1970 ’lerin kayıt teknolojisinin dibine kadar gidilir. Şarkıdaki coklu kanal “bismillah” ve “scaramouch” bolumlerinin kaydı esnasında bant kullanılmaktan adeta şeffaf hÂle gelir.
Son kayıtta 180 ayrı coklu kanal kullanılır
Laboratuvar vari gecen bu surec haftalar surer.
Piyano şarkının nefesi olur
Freddie Mercury aslında piyanoda bambaşka bir tarza sahip olsa da sonraki kariyerinde yavaş yavaş piyanodan uzaklaşır.
Sadece opera bolumu 3 haftada tamamlanır
Bu rakam diğer gruplar icin albumun toplam kayıt suresine eş değerdir. Yapımcı Roy Thomas Baker eserin farklı kısımlarını Mercury ’nin evinde ilk defa dinlediğinde neyle karşılaştığını pek anlayamaz. İlk defa pop bir işin icine opera karışmaktadır.
Kayıt icin her deneme ayrı bir deneyim
Bohemian Rhapsody ’nin gercek bir rapsodiye donuşmesinde, topluluğun her kayıtta her tınıya ayrı ozen gostermesi yatıyor. Duvar dibi mikrofonları, ucuz hoparlorlerden elde edilen tınılar, farklı kanallar icin yapıları değiştirilen mikrofonlar derken ortaya o gune kadar yakalanamayan bir ahenk cıkıyor.
Cok bilmişlik yine iş başında
Plak şirketi şarkıyı yayınlanamayacak kadar uzun bulur. Bir şekilde şarkı donemin unlu muzik adamları Kenny Everett ve Paul Drew ’e ulaştırılır. Everett işin İngiltere ayağında Drew Amerika ayağında şarkıyı radyolardan calarlar. Hafta sonu bir kac defa yayından sonra bile insanlar plakcılarda Bohemian Rhapsody sorar olur. Plak şirketiyle sorunlar yaşansa da okyanusun iki yakasından rapsodinin sesleri yukselmeye başlamıştır.
Olumsuz tepkiler…
Donemin etkili dergilerinden Melody Maker icin yazan bir muhabir şarkı icin amator bir opera topluluğunun elinden cıkma bir parodi eleştirisi getirir. Tabi ki yazısını kısa sure icinde afiyetle yer.
70 ’lerden, 80 ’lere, 90 ’lara…
Rhapsody ’nin yıllar gecse de eskimeyen sesleri, şarkıyı tam bir dunya muziğine donuşturur. Amerika ’da 90 ’larda yeniden patlamasıysa Wayne ’s World ’un acılış sahnesiyle başlar. O gunlerden beri sayısız grup ve solist tarafından seslendirilir.
Klibin maaliyeti 4.500 Sterlin
Donen kafalar, donemin montaj teknikleri ve koronun kliple uyumu bugun izlerken bile bağlayıcı olmaya devam ediyor.
Gulumseme Bonus ’u
Elton John ve Axl Rose Bonus ’u https://www.youtube.com/watch?v=czch1XrKSgU