Telif hakları, ozellikle sanat eserlerinde sıkca karşımıza cıkan oldukca tartışmalı bir kavram. Bu sebeple muzik dunyasında da telif hakkı ve intihal ile ilgili tartışmalar sıklıkla yaşanıyor. Bir şarkıda gecen bir soz veya nota uzerine yaşanan anlaşmazlıklar coğunlukla mahkemelerdeki davalarda cozulebiliyor. Ustelik bazen dunyaca unlu muzisyenler bile bu davaların tarafları olabiliyorlar! İşte muzik sektorunde sansasyon yaratan, yakın tarihin en unlu 7 muzik davası.
1. Ed Sheeran ve Sami Chokri Ed Sheeran, 2017 senesinde tum dunyada “hit” olan “Shape of You” isimli şarkısını yayınladı. Kısa sure zarfında cok sevilen şarkı milyarlarca dinlendi. Şarkı yayınlandıktan sonra, Sami Chokri isimli bir başka muzisyen Sheeran ’a karşı intihal davası actı! Chokri ’nin iddiasına gore, kendisine ait 2015 tarihli “Oh Why” isimli şarkıda gecen “Oh I” sozleri Sheeran tarafından calınmıştı! Sheeran ’ın, bu sozleri “Shape of You” şarkısında kullandığını one suren Chokri, şarkıcıyı hırsızlıkla sucladı… Boylece, iki muzisyen arasında başlayan intihal tartışması mahkemeye taşındı…
Mahkeme tarafından gorevlendirilen muzikologlar, iki şarkı uzerinde de titiz incelemelerde bulundular. Şarkılar arasındaki benzerlikleri dikkatle araştırdılar. Ancak hangi muzisyenin haklı olduğuna karar veremediler. Bunu uzerinde davanın hÂkimi, Sheeran ’ın “Oh Why” isimli şarkıdaki ilgili bolumleri kasten kullanmadığına hukmetti. Boylece davayı Sheeran kazanmış oldu…
2. Sam Smith ve Tom Petty İngiliz şarkıcı Sam Smith 2015 yılında “Stay With Me” isimli bir şarkı yayınlandı. Şarkının nakarat bolumu, Tom Petty ’e ait “I Won ’t Back Down” şarkısına benzerliği sebebiyle muzik sektorunde buyuk bir tartışma yarattı. Cunku 1989 yılında cıkan “I Won ’t Back Down” isimli şarkı, Petty ’nin en onemli ve en bilinen şarkılarından bir tanesiydi.
İki muzisyen arasındaki tartışma mahkemeye taşınmadı. Muzisyenler mahkemeye gitmeden uzlaştılar. Smith yaptığı acıklamada, “I Won ’t Back Down” isimli şarkıyı daha once hic dinlemediğini soyledi. Ancak iki şarkı arasında “tesadufen” benzerlikler bulunduğunu kabul etti. Bunun uzerine Sam Smith, Tom Petty ’e “Stay With Me” şarkısı icin telif hakkı ucreti odedi.
3. Radiohead ve Lana Del Rey 1992 yılında yayınlanan “Creep” isimli şarkı, unlu muzik grubu Radiohead ’in en sevilen şarkılarından. Aynı zamanda grubun en “tartışmalı” şarkılarından da bir tanesi.
2018 yılında ABD ’li şarkıcı Lana Del Rey, Radiohead ’in kendisine dava actığını acıkladı. Konu elbette, “Creep” isimli şarkıydı. Radiohead, “Creep” şarkısından bir bolumun, Rey ’in “Get Free” şarkısında izinsiz olarak kullanıldığını iddia ediyordu. Yakın tarihte yaşanan bu muzik davası da tarafların mahkeme dışında uzlaşmasıyla kapandı.
Ancak bu olay “Creep ’in” ilk “vukuatı” değildi. “The Hollies” adlı grup 1972 yılında cıkardıkları “The Air That I Breathe” şarkının bir bolumunun “Creep” şarkısında kullanıldığını one surdu. Boylece The Hollies ’deki muzisyenlerden Albert Hammond ile Mike Hazelwood “Creep” şarkısının ortak yazarları arasına alındı…
4. The Beatles ’a pek cok dava acıldı ABD ’li muzik yayıncısı Moris Levy 1969 yılında Beatles ’a bir telif davası actı. İddiasına gore, Beatles ’ın “Come Together” şarkısında Chuck Berry ’nin “You Can ’t Catch Me” şarkısından bir soz kullanılmıştı. “Come Together” mahkemede John Lennon tarafından savunuldu.
Beatles ’ın “başını ağrıtan” bir başka dava ise 1970 yılında gercekleşti. Beatleas ’ın gitaristi George Harrison ’a ait “My Sweet Lord” şarkısı, “The Chiffons” grubuna ait “He ’s So Fine” şarkısına oldukca benziyordu! Dava 1976 yılında sonuclandı. Mahkeme, Harrison ’ın “He ’s So Fine” isimli şarkıdan “alıntı” yaptığına hukmetti…
5. 5 milyon dolarlık “Blurred Lines” Robin Thicke ve Pharrell Williams tarafından 2012 yılında piyasaya surulen şarkı, yayınlandığı gunlere damgasını vuruştu! Ancak bu durum, şarkının “mahkemelik” olmasını engelleyemedi…
Amerikalı soul şarkıcısı Marvin Gaye ’in ailesi tarafından, Thicke ve Williams ’a telif davası acıldı. Ailenin iddiasına gore Gaye ’nin 1977 yapımı şarkısı “Got to Give It Up” ile “Blurred Lines” arasında “onemli” benzerlikler vardı. Dava, Gaye ’nin ailesinin lehine sonuclandı. Mahkeme, Thicke ve Williams ’ı 5 milyon dolarlık tazminat odemeye mahkûm etti!
6. Queen, David Bowie ve Vanilla Ice Dunya muziğinin en onemli isimleri arasında yer alan Queen grubu ve David Bowie de telif hakkı sorunlarıyla uğraşmak zorunda kalmışlardı. Queen ve Bowie ortak yapımı “Under Pressure” şarkısındaki melodinin “benzeri”, ABD ’li şarkıcı “Vanilla Ice ’ın” “Ice Ice Baby” isimli şarkısında kullanılmıştı! Bu “benzerlik” uzerine Vanilla Ice, Quuen ve Bowie ’e tazminat odedi. Fakat tazminatın miktarı acıklanmadı.
7. Led Zeppelin – Stairway to Heaven Led Zepppelin ’in 1971 tarihli parcası “Stairway to Heaven” muzik dunyasının en onemli ve en sevilen şarkılarından biri. Ancak bu unlu ve sevilen şarkı da telif anlaşmazlıklarının konusu olmaktan kurtulamadı. Boylece bu ikonik şarkı da muzik sektorundeki en unlu davalar arasındaki yerini aldı…
“Stairway to Heaven” ABD ’li muzik grubu Spirit ’in 1968 yapımı enstrumantal bir şarkısından “onemli olcude” esinlenmekle suclandı. Ancak 2016 yılında başlayıp 2020 yılında sonuclanan davayı “Led Zeppelin” kazandı.
Kaynak: 1