Her gun yediğimiz yiyeceklerin bircoğu aslında buralara cok uzaklardan ve daha yeni geldi. Teknolojiyle birlikte yuzyıllar icinde kureselleşmiş olmasaydık belki de bu yiyeceklerin hicbirinden haberimiz bile olmayacaktı.
Bizim icin artık sıradanlaşmış yiyeceklerin hangi yolları aşarak ve aslında ne kadar yakın bir gecmişte geldiğini okuyunca şaşırabilirsiniz. Baştan uyaralım, bu listeyi acken okumanızı onermiyoruz.
1. Domates / Guney ve Orta Amerika
Osmanlı mutfağının vazgecilmez meyvesi domatesin (evet doğru domates aslında meyve) 19. yuzyıla kadar padişahların sofralarında esamesi bile okunmuyordu. Artık yaz mevsimini bile beklemeden 12 ay boyunca neredeyse butun yemeklerde tukettiğimiz domates, Amerika kıtası keşfedilene kadar Avrupa ’nın da haberdar olmadığı bir meyveydi.
2. Mısır / Orta Amerika ve Meksika
Mısır, İstanbul ’a 17. yuzyılda Mısır ’dan geldiği icin ismine once Mısır buğdayı demişler ve zamanla kısaca mısır olarak kalmış. Esas memleketi Meksika ve Orta Amerika olan bu her turlusu lezzetli bitkiyi tadamadan fani dunyadan gocup gitmediğimiz icin şanslıyız.
3. Patates / Guney Amerika
En cok tukettiğimiz sebzelerden biri olan ve belki 10 ’dan fazla şekilde yenebilen patates de 16. yuzyıla kadar Anadolu ’nun tanışmadığı bitkiler arasında.
4. Kahve / Habeşistan
Sabah kahvesini icmeden afyonu patlamayanlar icin bu madde onemli. Kahve, adını 14. yuzyılda keşfedildiği en eski medeniyetlerden Habeşistan ’ın Kaffa yoresinden almış, bizim buralara da Arap yarımadasından gelmiş. Avrupalılar da bizim Turk kahvemiz sayesinde ilk kez kahveyle tanışmışlar. Turk kahvesi ile espressonun benzerliğinin bununla ilgisi olmalı.
5. Kakao / Guney Amerika, Batı Afrika, Batı Hint Adaları
Cikolatasız bir hayat duşunulemez. Peki ya 16. yuzyılda İspanyollar Avrupayı istila edip de bu mucize yiyeceği getirmeden once yaşıyor olsaydık bu topraklarda?
6. Ayciceği / Guney Amerika
Bugun ozellikle Trakya tarafında yoğun şekilde tarımı yapılan ayciceğinin anavatanı da aslında Guney Amerika. Avrupa ’ya 17. yuzyılda geldikten ancak uc asır sonra tanıştığımız ve bu kadar gec buluşunca bir daha cekirdeklerini citlemeyi hic bırakmadığımız bitkilerden.
7. Patlıcan / Hindistan
Rakıya her turlu meze yapılmaya en musait biricik yiyeceğimiz patlıcan, bilinen en eski sebzelerden. O da kıta kıta dolaşıp en son İspanyollar sayesinde 16. yuzyılda Akdeniz ’e gelenlerden.
8. Limon / Uzak Doğu
Aslında sadece limon değil tum narenciye ceşitleri icin durum aynı. Şu anda Adana ’da portakal ciceği festivali hazırlıkları yapıldığına bakmayın. Ulkemizde narenciye tarımının tahminen yalnızca 100 yıllık bir gecmişi var.
9. Fasulye / Orta Amerika
Bugun kuru fasulyesiz bir Turk mutfağı duşunulemez ama bir zamanlar atalarımız bu topraklarda pilavı tek başına yiyormuş maalesef. Bu kadar yerel bir bakliyat izlenimi vermesine rağmen, aslında fasulyenin sadece 200 yıllık bir gecmişi var Anadolu ’da.
10. Kaju / Brezilya
Luks cerezin kıymetli ve lezzetli kuruyemişi kaju 16. yuzyıldan sonra yine bir istila sayesinde Portekizliler tarafından dunyaya acılmış.
11. Vanilya / Meksika
Gunumuzde pasta ve coreklerin olmazsa olmaz malzemesi vanilya 17. yuzyıla kadar kimsenin haberdar olmadığı bir yiyecekti. Osmanlı tatlılarının neden coğunun şerbetten ibaret olduğunu şimdi daha iyi anlayabiliriz.