Bundan yaklaşık 100 yıl once Amerika ’da “UnDark” (Karanlık olmayan) adında ama adının aksine, oldukca karanlık bir şirket kuruldu.
Radyum kızları, insanı dehşete surukleyen bir donemin hikayesi. Az bilinen bu utanc hikayesi, yaşadığımız dunyada paranın acımasızca insanları nasıl katledebileceğini gosteriyor. Bu acıdan bakıldığında daha da urpertici olan durum, bir zamanlar direkt veya dolaylı yoldan etkilediği binlerce insanın hayatını karartmış.
Bu trajediye bakınca, insan sağlığının para karşısında bir hic olabildiğini duşunmeden edemedik.
1. 1917-1926 yılları arasında Amerika, New Jersey ’de bir fabrikada, uretilen saatlerin yuzeylerini parlatmaları icin kasabalı genc kadınlar işe alındı
2. Saatlerin parlatılmasının amacı, Amerikan askerlerinin geceleri de saati gorebilmeleri icindi. Ve kızların saatleri parlatırken kullanacakları madde, radyumdu
3. Gunde 250 kadran parlatan kızlar, zararsız olduğu soylenen radyumlu fırcaların ucunu her kullanımda dudaklarıyla sivrilttikten sonra suruyorlardı
4. Boyadıkları saat kadranının adedine 0.27 dolar alıyorlardı. Ve bilmeden yuttukları radyum miktarı ne kadar fazla olursa, o kadar ekstra para kazandılar
5. O yıllarda radyumun tehlikesi halk tarafından bilinmiyordu ve Amerika ’da radyum iceren urunler, mucizevi bir buluş gibi sunuluyordu
Radyum iceren yağ reklamı
6. Ve bu donemi bu kadar tuhaf yapan esas şey, halkın radyumun tehlikelerinden haberdar olmaması değildi. Aksine, kimi insanların aslında haberdar olmasıydı
7. Ama o insanlar bu konuda hicbir şey yapmadılar, sadece oturup seyrettiler
Kozmetik markası “Tho-Radia” reklamı. Bilimsel guzellik metodu. Mukemmel değil mi?
8. Onlar, radyum şirketinin arkasındaki bilim insanları ve patronlarıydı
9. Kadın işciler radyumu yutarak, saclarına, dudaklarına surerek calıştı. Bilim insanları ve patronlarsa, fabrikada gezerken kurşundan maske ve mandallar kullandılar
10. Radyumun, tehlikelerinden bahsedilmesi bir yana, Amerika ’da yeni bir market haline getirildi
“UnDark: Karanlıkta bile parlak…”
11. Radyum artık, soğuk algınlığı ilaclarında, cocuk oyuncaklarında, diş macunlarında, hatta icme sularında bile kullanılıyordu
Solda: radyum iceren kozmetik markasının (Tho-Radia) reklamı. Sağda: İcme suyu reklamı
12. UnDark ’ın icindeki kilit madde radyum, uranyumdan milyon kere daha tehlikeli bir maddeydi
13. Yuttukları radyum boyası, genc işcilerin kemiklerini icten ice, direkt olarak zehirlemişti. 1920 yılında cenelerindeki tumorlerle de ilk belirtiler ortaya cıktı
14. Fabrika işcisi kadınlardan 50 ’den fazlası 1927 ’de radyum boyası zehirlenmesi sonucu oldu
15. Bu donemde radyasyon yuzunden olen insanların net sayısı ise hala bilinmiyor