Daha once yayınladığımız “17 Maddeyle Halic ’in Uc İncisi: Eyup, Balat, Fener” listesinde kısaca değindiğimiz, İstanbul ’un ozellikle de Halic ’in en gorkemli ve gizemli binası olan Fener Rum Okulunu, halk arasında bilinen adıyla, Kırmızı Mektebi anlatmaya calışacağız bu listemizde.
1. Altın Boynuz ’un susu
Doğal guzelliği ve tarihi mirası ile anlata anlata bitirilmeyecek İstanbul ’un Tarihi Yarım Adasını cevreleyen Halic ’in bir başka deyişle Altın Boynuzun en gorkemli binası olan Kırmızı Mektep gorkemli gorunuşu nedeniyle coğu kez aynı semtte olan Patrikhaneyle karıştırılır. Oysa Patrikhane sahildeki mutevazı bir ahşap binadadır.
2. İstanbul ’un fethiyle başlayan tarih
Orta cağdan kalma bir kaleye benzeyen heybetli yapısı ve ozellikle kızıl rengiyle Halic ’in her iki kıyısından gorunen bu gorkemli binanın tarihi İstanbul ’un fethinden hemen sonra başlar.
3. Tarih boyunca bircok onemli kişi yetişmiş
Bugunku adıyla Fener Rum Lisesi olan okul İstanbul ’un fethinden once faaliyet gosteren Patriklik Akademisinin bir devamı olarak bilinir. Fatih Sultan Mehmet ’in 1454 yılında İstanbul ’un fethinden sonra şehirden ayrılan Ortodoksları, şehre geri cağırmasıyla kurulan okul, Osmanlı donemi boyunca bircok onemli kişinin yetişmesini sağlamış.
4. Bircok isimle anılmış
Lise yuzlerce yıllık tarihi icerisinde “Patrikhane Akademisi”, “Buyuk Rum Halkının Muzesi”, “Şehirlerin Kralicesinin Muzesi”, “Kırmızı Okul”, “Mektebi Kebir”, “Birinci Akademi”, “Kuru Ceşme Rum Halkı Muzesi” gibi bircok isimle adlandırılmış.
5. Tarihe ışık tutan zengin kutuphane ve arşiv
Kuruluşundan beri Patrikhanenin himayesinde pek cok binada eğitimine devam eden okul nihayet 1883 yılında, bugun eğitim verilen binasına taşınmış. Fener Rum Lisesinde bulunan buyuk kutuphane ve arşiv sayesinde okulun tarihcesi, okulda gorev yapmış mudurler ve idarecilerin listesine gorev yaptıkları tarihlerle birlikte ulaşılabilmekte.
6. Osmanlı İmparatorluğunun ilk edebiyat akademisi
Fener Rum Lisesi, 16. Yuzyıldan itibaren Osmanlı İmparatorluğunun dort bir yanından gelen Ortodokslara iyi bir eğitim vermek amacıyla onemli calışmalar yapmış. Bu donemde okul, burada yaşayan Rum azınlığın manevi ve kulturel merkezi olmuş, adı da “Osmanlı İmparatorluğu ’nun İlk Edebiyat Akademisi” olarak değiştirilmiş. Okuldan mezun olan kişiler de Rum ve Osmanlı toplumunda ust duzey yoneticilik başta olmak uzere bircok aktif gorevde bulunmuşlar.
7. Yedi tepeli şehrin tacı
Fener Rum Lisesi ’nin bugun icerisinde bulunduğu gorkemli kırmızı bina 1881 yılında yapılmaya başlanmış, 1883 yılında da tamamlanmış. Patrik III. İoakim ’in gorev yaptığı bu donemde Osmanlı İmparatorluğu bunyesindeki zengin Rumlardan toplanan bağışlarla “Yedi Tepeli Şehrin” beşinci tepesi uzerine kurulmuş.
8. Dimitri Kantemir ’in bağışladığı arsa
Mektep Avrupa ’da da bircok şato yapan meşhur mimar Konstandin Dimadis tarafından inşa edilmiş. Binanın yapım masrafı 17.210 altın lira tutmuş. Okulun arsası Moldovya Prensi olup bu okuldan mezun olan ve donemin tanınmış simalarından şair, yazar ve tarihci Dimitri Kantemir ’e aittir.
9. Kanatlarını acmış kartal
Kuş bakışı bakıldığında kanatlarını acmış kartala benzeyen bina taştan yapılmış olup dış cephesi Marsilya kırmızı tuğlasından ve granit taşından inşa edilmiş. Marsilya ’dan gelen kırmızı kiremitler ise artık okulun susu gibi olmuş. Hava koşullarına ve tum diğer dış etkenlere karşı dayanıklı olarak yapıldığı icin de yıllara meydan okumuş.
10. Astronomi eğitimi verilen kule
3020 metrekarelik bir kullanım alanına sahip olan bina uc katlı olup bir de muhteşem bir manzaraya sahip kuleden oluşur. İstanbul ’a ve ozellikle Halic ’e nazır bu kuleden şehir seyredilebildiği gibi bir aralar kuleye konan teleskoplarla gokyuzu de keşfe cıkılırmış. Okulun en gosterişli mekanlarından biri olan kulede bir zamanlar astronomi eğitimi veriliyordu.
11. Gorkemli toren salonu
Okulun en gorkemli bolumu hic şuphe yok ki meşhur toren salonudur. Tavan ve duvar suslemeleri orijinal hallerini korumaktadır. Ozellikle duvarlarda Yunan tarih ve edebiyatının meşhur isimlerinin resimleri bulunmaktadır.
12. Altı yuz yıldır yaşayan eğitim yuvası
Fener Rum Lisesi ve İlkoğretim Okulu, bugun Milli Eğitim Bakanlığı ’na bağlı Azınlık okulları statusunde diğer resmi okullarla aynı mufredata sahip bir eğitim merkezidir. Resmi okullardan farklı olarak bazı dersler Yunanca anlatılmaktadır. Rum azınlığın giderek azalması nedeniyle oğrenci sayısı azalan okul eğitim ve oğretime halen devam etmektedir.