Muhtemelen romantik bir ilişki yaşarken bircok insan kotu olayların şiddetini normalden daha az gorur. Aşık olunca bazı konularda korluk yaşamak ise herkes tarafından bilinen bir durumdur. Ama eğer yaşananlar kişiye ruhsal anlamda zarar vermeye başlamışsa sınırları cizmek ve her şeye bir dur demek oldukca onemli. Bircok kişi duygusal istismara uğradığının farkında bile değilken duygusal istismarı ya da duygusal şiddeti tanımlamak ise oldukca zor. Ancak herkes hayatına donup bakmalı ve yaşadıklarını gozden gecirmeli…
“Duygusal istismar/şiddet nedir?” den once “Ne değildir?” i oğrenmemiz gerekiyor
Eşinizden ya da sevgilinizden ayrılmak, onunla tartışmak, onu incittiğinizde verdiği tepki, cok acık ve durust konuşmak, tartışma sırasında bağırmak duygusal istismar değildir. Herkes bazı anlarda bağırabilir, bu insani bir tepkidir. Duygusal şiddet/istismar ise cok daha sistematik bir durumdur.
Duygusal istismar / şiddet, kişinin karşısındakini kontrol etmek icin fiziksel şiddet yerine duygusal şiddet uygulaması durumudur. İlişkide, bir tarafın diğer tarafı ceşitli baskılarla kontrol etmeye calışması da denebilir
Duygusal istismar uygulayan kişi partneri icin neyin iyi neyin kotu olduğunu en iyi kendisinin bildiğini duşunur. Coğu zaman sert eleştirilerde bulunur
Genellikle sozlu şiddet soz konusudur ve bu istismarı uygulayan kişi sozleriyle karşısındakini bastırmaya calışır
Psikolojik istismara/şiddete uğrayıp uğramadığınızı merak ediyorsanız aşağıdaki belirtilere goz atabilirsiniz. İşte ilişkilerde duygusal istismarın belirtileri…
1. “Hayır” deme korkusu
Duygusal olarak baskı gorduğunuz bir ilişkiniz varsa muhtemelen “Hayır” demekten cekiniyorsunuz. Ortada yapmak istemediğiniz bir şey olsa bile duygusal olarak uğrayacağınız baskıyı duşunup korkuyorsanız ve sonucunda bazı şeyleri reddetmek sizin icin cok zorsa burada duygusal şiddet soz konusu olabilir.
2. Sucluluk hissi
Kendi hayatınızla ya da herhangi ortak bir konuda kendi başınıza bir karar vermeniz gerektiğinde ya da karar verdiğinizde endişeleniyor veya korkuyorsanız bu da partnerinizin size psikolojik şiddet uyguladığının bir işareti olabilir. Birbirini seven ve birbirine guvenen iki insanın karar verirken eşinden korkması ve kendiyle ilgili bir kararı bile ona danışması gerektiğini hissetmesi normal bir durum değildir. Duygusal şiddet uygulayan taraf zamanla bunu karşı tarafa baskı yoluyla kabul ettirmiştir. Herhangi bir karar verirken partnere danışmak oldukca normal bir durumken verilen karar sonucu korkulması anormal bir durumdur.
3. Sosyal cevreden ve toplumdan izole olma
Duygusal istismar/şiddet uygulayan kişi partnerinin başkalarının soylediklerinden etkilenmemesi ve ona soylediklerini sorgulamaması icin zamanla partnerini cevresinden ve toplumdan soyutlamaya calışır. Arkadaşlarıyla, ailesiyle goruşmesine ceşitli sebeplerle engel olmaya calışır ya da onları kotuleme yoluyla ikna etmeye calışır. Coğu zaman istismara uğrayan taraf bunun kendisinin iyiliği icin olduğunu duşunse de zamanla kendisine ait sosyal cevreden tamamen soyutlanır.
4. Duyguların yok sayılması
Duygusal istismara/şiddete uğrayan biri hissettiklerini, duygularını paylaştığında duygusal şiddet uygulayan partner bu duyguları reddeder ve gormezden gelir. Hemen kendi soylediklerini devreye sokar ve partnerine ne yapması gerektiğini soyler. Elbette soylediği şekilde davranmasını bekler ve ister. Asla partnerinin duygularını umursamaz ve dikkate almaz.
5. Hep haksız olan taraf olma
Duygusal şiddet uygulayan kişiler partnerlerini o kadar bastırırlar ki haksız olan taraf hep psikolojik şiddete uğrayan taraf olur. En azından bunu zorla kabul ettirirler ve coğu zaman kurdukları baskıyla bunu kabul ettirirler. Partneri karşı cıktığında ise baskının şiddeti artar.
6. Surekli eleştirime
Duygusal şiddet uygulayan kişiler partnerlerini surekli eleştirirler. Bunu iyilikleri icin yaptıklarını soyleseler de muzik tercihlerinden ses tonlarına, kariyerlerinden giyimlerine kadar pek cok farklı konuda baskıcı eleştirilerde bulunurlar ve bu eleştirilerin hicbir yapıcı değil, hepsi yıkıcıdır.
7. Utandırma
Herkesin hayatında gurur duymadığı, kendisini utandıran olaylar vardır. Bunu partneriyle paylaşan kişiler eğer herhangi bir tartışma ya da zıtlaşma anında partnerinin bunu koz olarak kullandığını goruyorsa, partneri ona duygusal şiddet uyguluyor olabilir. Duygusal şiddet uygulayan kişiler partnerlerini bu şekilde manipule ve kontrol etmeye calışırlar.
8. Finansal kontrol
Duygusal şiddet uygulayan kişiler partnerlerini surekli ellerinde tutmak ve gucsuz hissettirmek icin en onemli kurtarıcıları olan finansal guclerini yavaşca ellerinden alırlar. Onları caresiz ve kendilerine muhtac bırakarak yanlarında tutmak isterler. Bunu bir anda, belirgin bir şekilde değil adım adım yaparlar. Coğu zaman duygusal şiddete maruz kalan taraf farkında bile olmaz. Hatta partnerlerinin kendilerini karmaşık bir sorumluluktan kurtardıklarını bile duşunebilirler ancak bir sure sonra kendi paralarına bile sınırlı erişim hakları olduklarını fark edebilirler.
9. Ozel hayata mudahale
Duygusal şiddete uğrayan kişilerin zamanla kendilerine ait, herhangi ozel bir şeyleri kalmaz. Hayatlarıyla ilgili en kucuk ayrıntıdan bile partnerlerinin haberi vardır. Sosyal medya şifrelerinden telefondaki tum mesajlaşmalara hatta arkadaşlarıyla olan ilişkilere kadar her şeyi bilirler ve bilmek isterler. Bu ise guvensizliklerinin en buyuk kanıtıdır.
10. Duzenli kontrol
Duygusal şiddete uğrayan kişiler genellikle partnerlerine saat kacta nerede olduklarını, ne yaptıklarını, kimlerle olduklarını surekli rapor etme ihtiyacı duyarlar. Ne yaptıklarını bildirmediklerinde ise olacaklardan korkarlar ve sorun cıkacağını duşunurler. Eğer zaman cizelgesinin dışına cıkarlarsa muhtemelen duygusal şiddet uyguladıkları partnerlerini sayısız telefon aramasına maruz bırakabilir yada olabilecekleri yerlere gidip kontrol edebilirler.
11. Onaylanmama korkusu
Duygusal şiddete uğrayan kişiler surekli partnerlerinin onayını almak icin uğraşırlar. Yaptıkları her şeyin once onların onayından gecmesini beklerler, ancak duygusal şiddet uygulayan taraf genellikle bu cabayı gormezden gelir ya da eylemleri onaylamaz. Hep daha fazlasını talep eder. Bu durum ise duygusal şiddete uğrayan tarafı daha cok caba gostermeye ve hayatlarını partnerlerine gore onceliklendirmeye zorlar.
12. Suclama
Duygusal şiddete uğrayan kişiler partnerleri tarafından istenilen şeyleri yapamamakla ya da yeterince kontrolleri altına girmemekle suclanırlar. Onları suclu hissettirirler ve suclu olduklarına sozleriyle ikna ederler. Suclu hisseden taraf ise duygusal şiddete uğradığının farkında olmadan korku ve endişe duyarlar.
13. Tehdit
Duygusal şiddet uygulayan taraf, işler istediği gibi gitmediğinde partnerini tehdit eder ve onu sindirmeye calışır. Bu tehditler ev, aile, kariyer, finansal ya da arkadaşlara yonelik olabilir. Hatta şiddet uygulamakla bile tehdit edebilir. Bu da psikolojik şiddetin ve baskının en buyuk belirtilerinden biridir.
14. Hakaret ve kucuk duşurme
Duygusal olarak istismar edilen kişiler partnerleri tarafından sık sık toplum icinde kucuk duşurulurler. Hakarete uğrarlar ancak bunu genellikle şakayla karışık yapan partnerlerine herhangi bir şekilde karşı cıkmaktan cekinirler. Cunku bu tartışmanın sonunda o hakaretleri hak ettiklerine ya da şaka olduğu icin abarttıklarına inandırılırlar. Bunun geri donuşu olmadığı icin “Olan oldu” duşuncesiyle tolere ederler.
15. Şanslı hissetme mecburiyeti yaratma
Duygusal şiddet uygulayan kişiler coğu zaman partnerlerine kendilerine sahip oldukları icin şanslı hissetmeleri gerektiğini soylerler. Yani bir nevi partnerlerinde kaybetme korkusu yaratırlar ve onları bıraktıklarında hayatlarının mahvolacağına inandırırlar. Bu duruma maruz kalan kişiler ise tum kusurlarına rağmen partnerlerinin onları kabul ettiğine, boyle birini bulmanın zor olduğuna inanırlar.
16. Cinsel guvensizlik
Mutlu bir ilişkide kişiler cinsellik konusunda duşuncelerini belirtmekten ya da kendilerini partnerlerine karşı rahat hissetmekten cekinmezler. Eğer partnerlerine guveniyorlarsa kendilerini de guvende ve rahat hissederler ve her şeyi acık bir bicimde konuşabilirler. Ancak ortada duygusal şiddet olan bir ilişki varsa cinsellik konusunda baskı hissedilir. Acık acık konuşmak cok zordur ve psikolojik şiddete uğrayan taraf hicbir zaman zayıflıklarını ve savunmasız hallerini gosterecek kadar guvende hissetmez.
17. Sırları paylaşma
İlişkilerde partnerlerden biri eğer sırlarını partnerine anlattığında ileride manipule edileceğinden ya da kendisine karşı koz olarak kullanılacağından korkuyorsa duygusal şiddete uğruyor demektir.
18. İkinci planda kalma
Bircok kişinin hayatına dair hayalleri ve hedefleri vardır. Ancak bir ilişkiye başladıktan sonra bu hayallere ve hedefleri bir kenara bırakıp partnerinin hayalleri icin uğraşanlar, bunun icin cabalamaları gerektiğine inandırılanlar, ya da kendi hayallerinin onemsiz ve gereksiz olduğunu duşunmeye başlayanlar duygusal şiddete uğruyor olabilir. Uygulayan kişiler partnerlerini, onun hayallerinin ve hedeflerinin kendisininkinden daha değersiz olduğuna inandırır.
19. Aşırı hassaslık
Duygusal şiddet uygulayan kişiler genellikle partnerlerini “aşırı hassas” olmakla suclarlar. Her ne kadar partnerlerini gercekten incitmiş ve kırmış olsalar da hatayı kendilerinde bulmazlar. Partnerlerinin abarttığını iddia ederek onları “aşırı hassas” olmakla suclarlar. Boylece kendi hatalarını ortmeye calışırlar.
20. Her zaman suclu olma
Duygusal şiddete uğrayan kişiler genellikle partnerlerinin yaşadıkları tum olumsuzluklardan sorumlu tutulurlar. Kendileri hicbir şey yapmadıkları halde partnerlerinin arkadaşlarıyla kavga etmelerinden, iş yerindeki sorunlardan bile sorumlu tutulurlar.
21. Kısıtlı sevgi
Duygusal şiddet uygulayan kişilerin partnerlerine kızdıklarında tepkilerine dikkat etmek gerekir. Uygulayanların bircoğu bu durumlarda ani tepki gostermezler. Bunun yerine partnerlerini sevgilerinden mahrum bırakarak cezalandırırlar ve genellikle bu yonteme başvururlar. Sessiz muamelenin bir başka versiyonu gibidir.