Cocukların sağlıktan beslenmeye, eğitimden korunma ve barınmaya kadar tum hakları Cocuk Hakları Sozleşmesi‘yle koruma altında. Ancak ne yazık ki hem ulkemizde hem de dunyada bazı cocuklar tum bu haklarından mahrum bırakılıyor. Ozellikle Turkiye ’deki gecim sıkıntısı cocukların yaşamlarına bile mal olabiliyor. Hatırlayacağınız gibi gectiğimiz haftalarda İstanbul Bakırkoy ’de bir baba gecim sıkıntısı nedeniyle intihar etmiş eşi ve cocuğunu da beraberinde suruklemişti. Aynı şekilde Antalya ’da da bir aile iki cocuğu ile birlikte intihar etmişti. Peki Cocuk Hakları Sozleşmesi olmasına rağmen nicin bu sozleşme gunumuzde gereken değeri gormuyor? Cocuk Hakları Sozleşmesi ’ne rağmen neden bazı cocuklar sokaklarda yaşıyor, cocuk işciler hala calıştırılıyor, hatta cocuklar olduruluyor. İşte son birkac yılın istatistikleriyle Turkiye ’de cocuk olmak…
20 Kasım 1989 yılında imzalanan cocuk hakları sozleşmesine gore her cocuğun yaşama, barınma, beslenme ve eğitim hakkı bulunuyor
Devlet ise cocukların haklarını korumak ve imkanı olmayan cocuklara bu hakları temin etmek ile yukumlu. Bunun yanı sıra biz yetişkinlerin de bu hakları goz onunde bulundurması gerekiyor.
Ancak ne yazık ki Turkiye ’de de dunyada da cocuk hakları sozleşmesinin gereklilikleri tam olarak yerine getirilmiyor
Cocuklar işci olarak calıştırılıyor, olduruluyor, sokakta yaşamak zorunda bırakılıyorlar. 2018 yılında yayımlanan Turkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine gore cocukların iş gucune katılma oranı 21.1 oldu
2017 ’de ise cocukların iş gucune katılma oranı yuzde 20.3 ’tu.
2018 yılında 0-14 yaş grubundaki cocukların “birinin bakımına muhtac olma oranı” yuzde 34.5 olarak belirlendi
Ote yandan herhangi bir ulkede 15-64 yaş grubundaki calışma cağındaki her 100 kişinin, bakmakla yukumlu olduğu 0-14 ile 65 ve uzeri yaş grubundaki kişi sayısı olarak tanımlanan toplam yaş bağımlılık oranı, ADNKS sonuclarına gore; 2018 yılında yuzde 47.4 oldu.
Nufus projeksiyonlarına gore, cocuk bağımlılık oranının 2023 yılında yuzde 33.5, 2050 yılında yuzde 28.7 ve 2080 yılında yuzde 26.7 ’ye gerileyeceği ongoruluyor.
Milli eğitim istatistiklerine gore ise cocukların okula katılımı 2017 – 2018 oğretim yılında yuzde 91.5 oldu
Cinsiyet bazında okullaşma oranına bakıldığında ise cinsiyetler arasında onemli bir farklılığın olmadığı goruldu. Ancak yaşam memnuniyeti araştırması sonuclarına gore; eğitim masrafları ailelerin yaşadığı en buyuk sorunlardan biri. Eğitim masraflarında sorun gorenlerin oranı 2018 yılında devlet okullarında yuzde 44.2 iken ozel okullarda yuzde 60.4 oldu.
Turkiye ’de en buyuk problemlerden biri ise cocuk evlilikleri. İstatistiklere gore 16-17 yaş grubunda olan kız cocuklarının evlendirilme oranı yuzde 3.8 ’e duştu
2014 yılında ise bu oran yuzde 5.8 ’di. Ote yandan bu istatistiklere il bazlı bakıldığında; 2018 yılında Ağrı ili yuzde 14.8 ile kız cocuk evlenmelerinde en ust sırada yer aldı. Ağrı ’yı, yuzde 14.1 ile Muş ve yuzde 12.5 ile Bitlis izledi. Kız cocuk evlenmelerinin toplam evlenmeler icindeki oranının en duşuk olduğu iller ise yuzde 0.7 ile Bolu, yuzde 0.9 ile Trabzon ve Artvin.
Bunun yanı sıra Turkiye ’de cocuk olumleri ve cinayetleri de gundem olan konulardan biri. 2017 istatistiklerine gore, bu olumlerin coğu dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle gercekleşti
Bu nedenlerle hayatını kaybeden, 1-17 yaş grubundaki cocuk olum sayısı 2016 ’da 2 bin 270 iken 2017 ’de bin 846 ’ya duştu. Sinir sistemi ve duyu organları hastalıkları ise 1-17 yaş grubundaki cocuklarda ikinci en yuksek olum nedeni oldu. Bu yaş grubunda, 2016 ’da bin 85 cocuk, 2017 ’de ise 992 cocuk sinir sistemi ve duyu organları hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetti.
Dunyamızın geleceği olan cocuklara karşı işlenen en buyuk suc belki de fiziksel ve psikolojik şiddet. Maalesef dunyada bu oran oldukca fazla
Dunyada 2-4 yaş aralığındaki cocukların dortte ucu yani 300 milyon cocuk evlerinde kendilerine bakan kişilerin psikolojik ya da fiziksel saldırısına maruz kalıyor. Ote yandan 30 ulkede yapılan araştırmaya gore 1 yaşındaki her 10 cocuktan 6 ’sı “disiplin” adı altında şiddete uğruyor. Bu 10 cocuktan biri ise yuzune, başına ya da kulaklarına darbe alıyor. Cocukların psikolojilerini ve gelişimlerini etkileyen şiddet eylemleri, onların ileride şiddet davranışlarını topluma karşı sergilemesine ya da psikolojik problemler yaşamalarına neden oluyor. Araştırmalara gore toplumun duzenini bozan sucluların neredeyse yarısı gecmişinde bu tip travmalara maruz kalmış durumda.
Cocuklara yonelik yaşanan cinsel istismar vakalarının rakamları da maalesef urkutucu boyutta. İstatistiklere gore;
Dunyada 1-19 yaş aralığındaki yaklaşık 15 milyon ergen kız cocuk yaşamlarının bir noktasında cinsel ilişkiye ya da başka cinsel eylemlere zorlanıyor. Bu cocuklardan ise yalnızca yuzde 1 ’i durumu anlatıp profesyonel destek alabiliyor. Coğu cocuk yaşamlarındaki bu kotu anı konuşmak istemiyor, utanıyor. Ustelik 28 ulkeden elde edilen veriler sonucunda cinsel ilişkiye zorlanan cocukların yuzde 90 ’ı failini tanıyor.
Biz de Listelist olarak, Cocuk Hakları Gunu ’nde aslında coğu hakkı elinden alınmış cocuklara dikkat cekmek istedik. Tum cocukların hep gulmesi, şiddet ve taciz olaylarının son bulmasını umut ediyoruz.
Kaynak: 1 2