Doğduğumuz anda bir sure boyunca yetişkinlerinin bakımı ve gozetimiyle yaşıyoruz. Daha sonra yavaş yavaş kendi ayaklarımızın uzerinde durmaya başlıyoruz. Ancak kendimiz icin verdiğimiz kararlar arttıkca hayat da daha karmaşık hale geliyor. Yaşadığımız her şey ruhumuzda birer iz bırakıyor. Psikoloji yani Ruhbilimi de insan zihnini ve davranışları inceleyerek bu karmaşık sureci anlamaya calışıyor. Peki, insan zihninin ve davranışlarının incelendiği psikoloji tarihi boyunca ortaya nasıl bilgiler cıkmıştır dersiniz? İşte duyunca şaşıracağınız psikolojik gercekler…
1. Herkeste “İstem Dışı Korluk” var
İstem Dışı Korluk, hicbir şekilde herhangi bir gorme kusuru ya da bozukluğuyla ilişkilendirilemeyen psikolojik bir dikkat eksikliği. Bazen aradığımız bir şey gozumuzun onunde olsa da goremeyiz ya da bilgisayarda biz fark etmeden sayfa yenilendiğinde değişimi goremeyiz. Bu da insanların gordukleri şeyler değişse de bilinc anlamında bunu fark edemeyebileceklerini gosteriyor. Yani gorsel olarak bir şeylerin değişmesi yetmiyor, değişimi algılamak gerekiyor.
2. 16-28 yaşları arasında başlayan bir dostluğun sağlam ve uzun omurlu olma olasılığı, diğer yaşlarda başlayan dostluklara gore daha yuksektir
Yani 16-28 yaşında tanışıp dost olduğumuz insanlar hayatımızda cok daha uzun sure kalabilir ve bizim icin cok daha onemli insanlar olabilirler.
3. Uzun sure yalnız kalmak, gunde 15 sigara icmek kadar zararlıdır
4. Sevdiğiniz birinin elini tuttuğunuzda daha az acı hissedersiniz ve endişe seviyeniz azalır
5. Ne kadar mutluysanız o kadar az uyumak istersiniz
Mutlulukla uyku arasında ters orantı vardır. Mutluluk arttıkca uyuma isteği ve suresi azalır.
6. Depresyon, aşırı duşunmenin sonucunda gelişebilir. Zihin, zamanla olmayan problemler yaratır
7. Kararlarımızın bircoğunu bilincsizce alırız
Bircok insan kararlarını duşunup taşınarak aldığına inanmak ister. Ancak araştırmalar bircok kararın bilincsiz zihinsel işleme yoluyla alındığını gosteriyor. Ancak karar verme surecinin bilincsiz olması bu kararları kotu ya da mantıksız olduğu anlamına gelmiyor. Yalnızca beynimize saniyede neredeyse 11 milyon veri geliyor ve bunları işlememiz imkansız. Bu yuzden bilincimiz ilgimiz olan konuları secerek goz kararı karar veriyor. Aslında icguduler burada devreye giriyor ve karar vermemize yardımcı oluyor. Bu neden karar verirken mantık yerine icgudulere guvenmek onemli.
8. Anılarımızı her defasında yeniden inşa ederiz
Peki bu ne anlama geliyor? Oncelikle yaklaşık 5 yıl once yaşadığınız bir anı yani bir anınızı aklınıza getirmeye calışın. Bu arkadaşlarınızla yemek yediğiniz, bir duğune katıldığınız ya da herhangi biriyle konuştuğunuz bir an olabilir. Zihninizde, ne giydiğinizi, hava durumunu, bulunduğunuz yeri ve diğer kucuk detayları canlandırmaya calışın. Genellikle bu tur anıların hep aynı kaldığını, birer film sahnesi gibi hic değişmediğini duşunuruz. Ancak anılarımızı zihnimizde her yeniden canlandırışımızda zihnimizde yeni bir surec başlar. Sinir ucları yeniden ateşlenir, o an tekrar kurgulanır. Yani anılar her seferinde yeniden inşa edilir. Hatırlamaya calıştığımız anı yaşadıktan sonraki deneyimlerimiz o anı hatırlarken devreye girer. Boylece olayın orijinali bellekte değişime uğrar. Ayrıca beynimiz, hatıralarımızdaki boşlukları doldurmaya da eğilimlidir. Yani cok iyi hatırladığımız bir cok hatırayı zihnimizde değiştirmiş olabiliriz.
9. Bir grup insandan her biri gulerken, o grubun icinde kendine en yakın hissettiği kişiye bakar
Bu istemsizce gercekleştirilen bir davranıştır ve psikolojik temellere dayanır. Gulme anında en guvendiği ve yakın hissettiği kişiye bakar, bu şekilde kendini daha guvende hisseder.
10. Kalabalık bir yerde başınıza bir şey geldiğinde size yardım edilme ihtimali daha azdır
Buna Seyirci Etkisi denir. Yardıma ihtiyac duyulan bir durumda olaya tanıklık eden kişi sayısı ne kadar fazlaysa mudahale sayısı o kadar duşer. İnsanlar hep bir başkasının nasıl olsa yardım edeceğini duşunerek harekete gecmezler.
11. Geleceğe dair umutlu olmak, kişiyi fiziksel ve zihinsel hastalıklardan koruyabilir
12. Birinin restoranlarda calışanlara davranışı, karakteri hakkında pek cok mesaj verir
13. Eğer geceleri duşunmekten uyuyamıyorsanız kalkıp not almalısınız. Bu, zihninizi rahatlatır ve daha rahat uyumanıza yardımcı olur
14. Uzgun olduğunuzda veya korktuğunuzda markalardan ve logolardan cok daha fazla etkilenirsiniz
Yapılan araştırmalar insanların mutlu olduklarında yeni şeyler denemeye hevesli olduklarını, mutsuz ya da korkmuş hissettiklerinde ise tanıdıkları ve bildikleri şeylere daha cok bağlandıklarını gosteriyor. Orneğin her gun iş cıkışı bakkala uğruyor ve eve gitmeden bir şeyler alıyorsunuz. Normal bir gunun sonunda bakkalda gorduğunuz yeni bir şeyi denemeye karar verebilirsiniz. Ancak kotu gecen kaygılı bir gunun ardından en sevdiğiniz ve her zaman tukettiğiniz şeyleri satın almak icin cok daha buyuk bir istek duyarsınız. Uzgun olduğumuzda ya da korktuğumuzda tanıdık markalara yonelmemizin sebebi ise kendimizi guvende hissetme cabası. Hepimiz kendimizi guvende hissetmek istediğimiz zaman bildiğimiz ve guvendiğimiz şeylere koşarız.
15. Kendine saygısı duşuk olan insanlar başkalarını aşağılama eğiliminde olurlar
Kaynak: 1 2