Resim sαnαtı, duygu ve duşuncelerin estetik kurαllαr cercevesinde farklı renk ve tonlαr ku kαğıt, bez, mukαvvα gibi zeminler uzerine kαlem yα dα boyαlαrlα resmedilmesidir. Resimde onemli olαn duygu ve duşuncelerin estetik bir cercevede αktαrılmαsıdır. Kullanılacak cizim yontemi, αrαc, boyα, mαlzeme tamamen işlenecek duygu ve duşunceye gore belirlenir. Biz de sizi resim sanatına hayatını adayan ve global capta başarılı işlere imza atan unlu Turk ressamlar ve eserleri ile tanıştıracağız. İşte dunyaca unlu Turk ressamlar ve birbirinden değerli eserleri…
Resim sanatından bahsetmişken, bircok kız cocuğunun sanat eğitimi gormesi icin buyuk uğraşlar vermiş ve sonunda bir okul acılmasını sağlamış başarılı, hırslı ve guclu bir kadın ressamdan soz etmek isteriz; Mihri Muşfik Hanım. Siz de bu guclu kadın ressamımızın hayat hikayesini merak ediyorsanız Portreleriyle Unlu Cağdaş Turk Resminin İlk Kadın Ressamı Mihri Muşfik Hanım iceriğimize goz atabilirsiniz.
1. Osman Hamdi Bey – Kaplumbağa Terbiyecisi Dunyaca unlu Turk ressamlar listemizin ilk sırasında Osman Hamdi Bey var. En unlu Turk tabloları duşunulduğunde şuphesiz herkesin ilk aklına gelen eser Kaplumbağa Terbiyecisi olacaktır. 1906 yılında yapılan bu tablo gerek yerel gerek global anlamda herkes tarafından oldukca beğenilen ve bilinen bir eserdir. Kaplumbağa Terbiyecisi ’nin 1906 ve 1907 olmak uzere iki farklı versiyonu bulunmaktadır. Yukarıdaki gorselde gorduğunuz, tablonun 1906 versiyonudur. İki versiyon arasındaki temel fark, 1906 ’da yapılan versiyonunda 5, 1907 ’de yapılan versiyonunda 6 kaplumbağa bulunmasıdır.
Osman Hamdi Bey ’in bu eseri, ozellikle ilham kaynağına dair kesin bilgilerin olmadığı donemde, geri kalmış bir toplumu cağdaşlaştırmaya uğraşan bir aydının bitap duşmuş hÂlini anlattığı şeklinde yorumlanmıştır. Kaplumbağaların ilham kaynağının, Lale Devrindeki Sadabad eğlenceleri esnasında, hava karardıktan sonra sırtlarına mum dikilerek serbest bırakılan kaplumbağalar olduğu soyleniyor. Bu duşunceye gore, Sanay-i Nefise, Asar-ı Atika Muzesi, Duyun-u Umumiye gibi birden fazla kurumu kurmak ve idare etmek gorevini ustlenen Osman Hamdi Bey, tablosunda farklı goruşler ifade eder. Bunlardan biri Osman Hamdi Bey ’in kendini terbiyeci, ona uyum gosteremeyen astlarını ise yemeğe ulaşmaya calışan kaplumbağalar olarak resmetmesi ve hicvetmesi olarak ifade edilir.
Bir diğer yoruma gore, duşunceli bicimde ayakta duran adam, oldukca zor bir iş olan kaplumbağaları terbiye etme işini, elindeki ney ve sırtındaki nakkareyi calarak bu işin ustesinden gelmeyi duşunmektedir. Bu yoruma gore de terbiyeci Osman Hamdi Bey ’in kendisinden başkası değildir. Terbiyecinin bu zorlu işi elindeki muzik aletleriyle cozmeye calışması ise farklı duşunceleri ifade eder. Osman Hamdi Bey ’in değişimi kabul etmeyen bir toplumu sanat yoluyla cağdaş duruma getirmeye calıştığı, bu yuzden sanat okulu ve muze acma girişiminde bulunduğu bu yorumlardan biridir.
2. Turgut Zaim Unlu Turk ressamlar ve eserleri listemizin ikinci sırasında başarılı ressam Turgut Zaim ’den bahsedeceğiz. Anadolu yaşamını ele aldığı Yorukler Koyu tablosu en unlu tablosu olarak bilinir ve bu tabloyla unune un kattığını soyleyebiliriz. Ozellikle yoresel yaşamı yansıtan eserler yaratan unlu ressamın birbirinden etkileyici başka işleri de bulunuyor.
Folklor ressamı olarak da tanınan Turgut Zaim, Avrupa resmine karşı Anadolu ve Turk kulturune ozgu bir resim tekniği geliştirmek gayesinde olan bir sanatcıydı. Anadolu halk resminden ve minyaturden ilerleyerek gercekleştirdiği cok figurlu kompozisyonlarında evrensel bir anlatıma ulaşmaya calıştı. Turgut Zaim ’in sanatı, kendi doneminin ressamları arasında olduğu kadar, onu izlemiş olan kuşaklar icinde yoresel ve uluslararası Turk resminin eşsiz bir orneği olarak yorumlanmıştı.
3. Elif Naci Turkiye ’deki unlu ressamlar ve dunyaca unlu Turk ressamlar kategorisinde olan Elif Naci ’nin resmini belli bir konu altında toplamak ve belli bir anlayışın devamı olarak gormek doğru olmaz. Kendi icinde surekli bir değişimin ve farklı donemlerde farklı yorumların urunleri olan tabloları, ana noktada ortak bir kaygıdan doğmuştur. Batılı fikirlerin ışığı altında yoresel bir duşunceyi yansıtmak, bunun icin de ulusal kultur koklerimizle bağımızı ayrı tutmamak kaygısı. Toplumsal ve sanatsal yaşamımızdan cıkarılacak yeni arayışların, Turk resmini oluşturacağı duşuncesini benimseyen Elif Naci ’nin, muzecilik ve gazetecilik arasında iletişimini daima surdurebildiği ressam yonu ona oldukca farklı bakış acıları sunmuştur. Ressamın en onemli eseri Topkapı Sarayı Akağalar Kapısı adlı tablosudur.
4. Selim Turan Sanat ve toplumu ayrılmaz bir butun olarak goren dunyaca unlu ressamlarımızdan Selim Turan bircok tanınmış tablosu ile sanatseverleri kendine hayran bırakmıştır. Selim Turan, aynı zamanda Azerbaycan kokenli bir heykeltıraş. Resim ile gercek anlamda tanışması hocası Malik Aksel ’den aldığı resim ve cizim dersleri ile olmuştur. Unlu Turk ressamlar kategorimizde yer alan ressamın en populer eseri “Sarıkız Efsanesi” adlı ahşap uzeri yağlı boya tablosudur.
5. Burhan Doğancay Burhan Doğancay soyut resim anlayışını benimseyen ressamların arasında yer alır. Dunyaca unlu Turk ressamın tabloları oldukca yuksek rakamlardan alıcı bulmaktadır. En sevilen tablolarından biri de Silent Ships adını verdiği tablosudur. Burhan Cahit Doğancay, İstanbul doğumludur ve aynı zamanda fotoğrafcıdır. Doğancay aslına bakılırsa, yarım asır boyunca dunyanın bircok şehrinde seyrettiği duvarları sanat eserlerine entegre etmesiyle un salmıştır. En unlu tablosu olan yukarıdaki gorselde gorduğunuz Mavi Senfoni, 2009 yılında Murat Ulker tarafından 2,2 milyon TL ’ye satın alınmıştır.
6. Adnan Turani Dunyaca unlu Turk ressamlar listemize Adnan Turani ile devam ediyoruz. Turani tablolarında muzisyenlere oldukca sık yer verir. Unlu ressam bircok tablosu ile tanınmaktadır. Adnan Turanî ’nin resim anlayışı ise, soyut kurgulu bir etki bicimi arayışına dayanır. Resimleri soyut bir kurguya dayanır. Adnan Turani ’nin, 1960-1990 yılları arasında Fransa, İtalya, Almanya, Yugoslavya, ABD, Irak, Japonya, Hindistan, Mısır, İsrail ve İsvicre gibi birbirinden değerli bienal ve uluslararası sergilerde eserleri yer almıştır. Dunyaca unlu ressama verilen oduller arasında, İki kez Devlet Sergisi Resim Odulu: iki kez Ankara Sanat Kurumu: Yılın Sanatcısı Odulu, Sedat Simavi Odulu; 1996, Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği Onur Odulu; 1997 Hacettepe Universitesi Sanat Odulu; 1998 Anadolu Universitesi tarafından Onursal Fahri Doktora odulu bulunmaktadır. Sanatcının en unlu eseri Trio ’dur.
7. Fikret Mualla 1903 ’te İstanbul ’da başlayan yaşamı 1967 ’de Paris ’te sona eren ve gecen surede sanat dunyasına harikulade eserler bırakmış Turk ressam Fikret Mualla ’nın hayatına dair bircok şey merak konusu. Tabloları oldukca yuksek fiyatlardan alıcı bulan dunyaca unlu ressam Fikret Mualla, bugun Turk ressamların arasında parmak ile gosterilen nadir kişilerdendir.
Yaşamı her ne kadar acı, huzun, hastalık gibi gucluklerle cevrelenmiş olsa da sanatcının butun yapıtlarında yaşama sevinci on plandadır. Resim sanatında, Fikret Mualla keyifli bir muzikalite yakalamayı başarmıştır. Mualla, Paris ’te Henry Matisse ’nin renk kullanımından oldukca etkilendi, dışa vurumcu akımın etkisinde eserler verdi. Renkli kağıtlar uzerine guaj ile yaptığı cizimler adeta sanatcının imzası niteliğinde. Cazcıları resmettiği cok sayıda eseri bulunuyor. Sonucta bir ressamın bir donemi, bir kenti, bir tarzı nasıl hafızalarda iz bırakacak şekilde işleyebileceğini gosteren ilginc temalardan biri muzik. Dunyaca tanınmış Turk ressamın en unlu eseri ise “Cazcılar” adlı yukarıda gorduğunuz tablosudur.
8. Şeker Ahmet Paşa Şeker Ahmet Paşa ile devam ediyoruz. Simetrik acıdan sepetteki ayva ve narların dizilişi, birbirleriyle oluşturduğu kompozisyon resmin en dikkat ceken noktasıdır. Ayrıca, resmin gercekci gorunumu, renklerin birbiriyle uyum icinde olması acısından onemlidir. Şeker Ahmet Paşa ’nın resimlerindeki renk comertliği, doğadaki gercekliği olduğu gibi yansıtma kaygısı, ressamı doğa lirizmi de diyebileceğimiz bir usluba yaklaştırdı. Paris ’te Louvre Muzesi ’ne hayatta iken resmi kabul edilen ilk Turk ressamıdır aynı zamanda Şeker Ahmet Paşa. Tablolarında değişik bir perspektif anlayışı vardır ve daha cok naturmort resimleri ile tanınır. Unlu eserleri arasında yukarıda yer alan tablo ilk sırada yerini alır.
9. Hale Asaf (1905 – 1938) – Otoportre Dunyaca unlu Turk kadın ressamlar denilince akla gelen ilk isimlerden biri kuşkusuz Hale Asaf. Hale Asaf, kısacık hayatı suresince bir yandan hastalıklarla savaşmış, diğer taraftan resim tutkusuyla Avrupa ve İstanbul arasında mekik dokumuş değerli bir sanatcıdır. Asaf, aynı zamanda ilk Turk kadın ressamlardan Mihri Muşvik ’in de yeğeni oluyordu. En unlu portrelerinden biri olan yukarıda yer alan portre, Paris ’teki hocası Andre Lhote ’nin ona kazandırdıklarıyla kubizm etkisinde yaptığı otoportredir. Tekniğinin guzelliği kadar, Turk kadınının tasviri de Hale Asaf icin oldukca onemlidir. Kadınsı yonlerini geride bırakmış, ayakları yere sağlam basan, kendinden son derece emin genc, guclu Turk kadınlarını bu otoportre vesilesiyle yansıtmıştır sanatcı. Hale Asaf aynı zamanda bir diğer onemli ressam Fikret Mualla ’nın platonik aşkıdır.
10. Bedri Rahmi Eyuboğlu Bedri Rahmi, 1911 yılında Giresun Gorele ’de hayata gozlerini acmıştır. Ressam, yazar ve aynı zamanda şairdir. Resim eğitimine Guzel Sanatlar Akademisi ’nde başlamış, Paris ’te eğitimini surdurmuştur. Ardından tekrar ulkesine donmuş ve akademide dersler vermeye başlamıştır. Yazma, gravur, seramik sanatı, heykel sanatı, vitray, mozaik, hat, serigrafi, litografi gibi bircok alanda harika eserler uretmiştir. Sanatcının en unlu tablolarından biri “Ozan” adını verdiği yukarıda yer alan tablosudur.
11. İbrahim Callı İbrahim Callı 13 Temmuz 1882 ’de Cal ’da doğmuş dunyaca unlu bir Turk ressamdır. Ressam Roben Efendi ’den de resim dersleri almış, Şeker Ahmet Paşa ’nın tavsiyesi uzerine 1906 yılında şu an adı Mimar Sinan Guzel Sanatlar Universitesi olan Sanayi-i Nefise Mektebi ’ne kayıt olmuştur. 1910 yılında Maarif Vekaleti ’nin acmış olduğu bursluluk sınavını birinci olarak kazanmıştır. Cıplak Adam ve Harekat Ordusunun Muhafız Alayı ’ndan Maksut Cavuş adlı eserleriyle bu yarışmayı kazanmış olup ardından eğitim icin Fransa ’ya gonderilmiştir. Plajda Kardeşler ve Ada ’da Kardeşler adlı figuratif calışmaları en bilinen eserlerindendir.
12. Abidin Dino En unlu Turk ressamları arasında yer alan isimlerden bir diğeri de Abidin Dino ’dur. Abidin Dino, 23 Mart 1913 yılında İstanbul ’da doğmuştur. Ressam, yazar karikaturist, şair, tarihci ve yonetmendir. Cağdaş Turk resminin onculerinden olan Abidin Dino, Turkiye ’nin yanında ABD, Fransa ve Cezayir gibi ulkelerde cok sayıda sergiler acmıştır. Fransa Plastik Sanatlar Birliği Onur Başkanlığı ve New York Dunya Sanat Sergisi ’de danışmanlık yapmıştır. Dino, sanatın her dalında gosterdiği calışmalarla cağdaş kulturun gelişmesinde cok caba harcamış bir sanatcıdır. Dino, aslında hayatı boyunca cizdiği, bir nevi kartvizit işlevi goren el ve parmak cizimleriyle de tanınır. Picasso ’nun tabiriyle Abidin Dino en duzgun el ve parmak cizen iki kişiden biridir. Uzun Yuruyuş adlı eseri de en cok beğenilen tablolarından biridir. Hatta Nazım Hikmet unlu ressamın bir tablosu icin şiir bile yazmıştır.
Bu adamlar, Dino, ellerinde ışık parcaları, bu karanlıkta, Dino, bu adamlar nereye gider? Sen de, ben de, Dino, onların arasındayız, biz de, biz de, Dino, gorduk acık maviyi.
13. Celile Hikmet Celile hikmet onemli bir sanatcı olmasının yanı sıra Nazım Hikmet ’in annesidir. Cizdiği resimler kadar, dillere destan guzelliği ve Yahya Kemal ’in ona olan aşkı ile de bilinen başarılı ressamın cok sayıda eseri mevcut. Fausto Zonaro ’dan resim uzerine dersler aldı. Portreler, cicekler, hamam, cıplak kadınlar tasvir ettiği resimlerde sıklıkla gorulen kavramlardır. Naturmort unlu tablolarından biridir.
14. Mihri Muşfik Sanayi-i Nefise Mektebi ’nde yoneticilik yapan Mihri Muşfik dunyaca unlu kadın ressamlarımızdan biridir. Sanatcı ozellikle portreleriyle bilinir. Tanınmış kişilerin portrelerini hazırlar, Ataturk ’un de portresini yapmış birisidir. Unlu kadın ressamlarımızdan Hale Asaf ’ın da teyzesidir. Tevfik Fikret ’in olumu uzerine yuzunun kalıbını alıp maskını yapar ve bu, Turkiye ’de yaptığı ilk mask calışması olarak tarihe gecer. Maalesef sanatcı son yıllarını ABD ’de yalnız ve ressam olduğuna pişman olarak surdurmuştur. Hayata veda edince kimsesizler Mezarlığı ’na gomulmuştur. En unlu eseri ise Cingene Tablosu ’dur. İlk Turk kadın ressam olarak da anılan Mihri Muşfik Hanım, eserleriyle dunyayı fethetti. Louvre ’da sergilenen Cingene tablosu ise sanatcının en beğenilen eseriydi. Mihri Muşfik ’in 150 civarında eseri ise kayıt altına alınmıştır.
Bonus: Turkiye ’nin en ozgun ressamlarından biri olan Osman Akbay ve eserleri hakkında bilgi sahibi olmak isterseniz Osman Akbay: Turkiye ’nin Gizli Kalmış En Ozgun Ressamlarından Biri iceriğimize bakabilirsiniz
Kaynak:1,2