Coğu insan hayatının bir noktasında anksiyete, depresyon ya da stres gibi duygusal sıkıntılar yaşamıştır. Bircoğu icin bu duygular kısa surelidir ve yaşam kalitesini cok fazla duşurmez. Ancak bazıları icin olumsuz duygular derin bir umutsuzluğa yol acar. Uzun sureli umutsuzluk ise kişileri hayatın anlamını sorgulamaya surukluyor. Bu durum varoluşsal depresyon olarak tanımlanıyor.
Hayatın en buyuk sorularına coğu zaman cevap bulamayız. Yine de merak etmek ve sormak insan doğasında olduğundan sorular sormaya devam ederiz. Hayatınızda anlam ve amac aramak oldukca normal bir durumdur. Varoluşsal depresyonda temel sorun; sorulara tatmin edici cevaplar bulamamaktır. Bazı insanlar icin cevap eksikliği, hayal kırıklığına ve mutsuzluğa neden olur. Fakat mutsuz hissetmek her zaman varoluşsal bir krizden gectiğiniz anlamına gelmez. Bu duygular, yaşamda anlam bulma ihtiyacıyla birlikte bir krize donuşur. Peki varoluşsal depresyon nedir, varoluşsal krizin nedenleri nedir? Detaylara birlikte bakalım.
Varoluşsal depresyonun nedenleri nelerdir? Gunluk hayatta yaşadığımız stres ve kaygı her zaman varoluşsal depresyona yol acmaz. Bu tur bir kriz; coğu zaman travma ve olum gibi onemli bir olaydan sonra ortaya cıkar. Varoluşsal depresyonun en sık karşılaşılan nedenleri şu şekildedir:
Sucluluk duygusuSevilen bir kişinin olmesi ya da olumden donmesi (olumle yuzleşmek)Sosyal hayatta yalnız olmakKendinden memnuniyetsizlik Zaman zaman şu tarz soruları mutlaka sormuşsunuzdur:
İnsanlar neden acı cekiyor?Olumden sonra ne olur?Hayatın anlamı nedir?Ya asla aşkı bulamazsam o zaman ne olur?Neden gelir adaletsizliği cok derin? Acı, sıkıntı ve adaletsizlik icinde anlam bulmaya calışmak herkesi korkutur. Bu cok normal bir histir. Uzmanlar bu duyguları “varoluşsal korku” olarak tanımlıyor. Varoluşsal korku yaşadığımız surecte, belirsizlik ile yuzleşir ve benlik kavramınızı yeniden duzenleriz. Ancak bu surec her zaman yeni benlik kavramı oluşturmakla sonuclanmaz. Varoluşsal korku sizi derin bir umutsuzluğa surukler. Hatta bu durum gunluk hayatınızı etkileyecek kadar şiddetli olur. Cevaplar olmadan umutsuz ve motivasyonsuz hissetmeye başlayabilirsiniz. Tanıdık geliyor mu? Evet, varoluşsal depresyonla boğuşuyor olabilirsiniz.
Belirti ve bulgular İnsanların; travma, kayıp, inanc krizi veya hayatı değiştiren başka bir olay yaşadıktan sonra dunyadaki yerini ve varlığını sorgulaması oldukca yaygın bir durumdur. Varoluşsal sorgulama genellikle dort ana konuya odaklanır:
Olum olgusu ve sonrasında yaşananlarEvrenin buyukluğuİnsan ilişkileriYaşadığınız hayatın anlamı Bu konu başlıklarına yonelik sorular varoluşsal kriz belirtileri arasında bulunuyor. Sorular cevapsız kaldığında “anlamını bulamadığınız” bir hayatı yaşama fikri sizi bunaltabilir. Bu kriz anı her ne kadar umutsuzluk duygusunu tetiklese de varoluşsal kriz genellikle pozitif sonuclanır. Varoluşsal depresyonun belirtileri şu şekildedir:
Hayatın anlamını saplantı derecesinde duşunmeVaroluşsal soruları cevaplayamamanın getirdiği umutsuzlukToplumun kaderi ya da genel olarak dunya hakkında umutsuzlukOlum korkusuCaresizlik hissiDunyanın adaletsiz bir yer olduğunu duşunmekHayattan daha fazlasını istemekKişisel ilişkilerinizde kopuklukGuzel olan şeylerin onunde sonunda biteceği duşuncesiHobilere duyulan ilginin azalmasıYaptığınız hicbir şeyin fark yaratmayacağı inancıMotivasyon kaybı Derin bir anlam arayışına hapsolmuş hissetmek, kriz noktasından cıkamamak Psikolog Kazimierz Dabrowski ’ye gore benliğin parcalanmasına yol acıyor. Boyle bir durumda gecmişte yaptığınız hatalara odaklanabilir ve hayatınızda fark yaratamadığınız icin kendinizi suclayabilirsiniz. Sonuc olarak kendinizi buyuk bir depresyon dongusunun icinde bulabilirsiniz.
Varoluşsal depresyon sadece “ustun zekalı” insanları mı etkiliyor? Bazı araştırmacılar ve psikologlar; varoluşsal depresyonun ustun zekalı ve yetenekli insanlarda daha sık gorulduğunu one suruyor. Sanatcıların, bilim insanlarının, entelektuellerin ve hassas insanların daha fazla varoluşsal depresyona girdiği duşunuluyor. Ancak daha fazla ifadesi mutlaka bu kategorideki insanlara indirgenmemeli. Herkes depresyon yaşayabilir. Bu anlamda hayatın derin anlamını duşunmek icin ustun zekalı olmanıza gerek yoktur.
Varoluşsal depresyonla başa cıkma yolları Varoluşsal depresyon coğu zaman kişileri umutsuzluğa suruklese de hayata dair sorular sormanız belirsizliklerle yaşamayı oğrenmenize yardımcı olur. Bu krizi hafifletmek ve belirsizliği kabul etmek istiyorsanız şu stratejileri uygulayabilirsiniz:
Kendi anlamınızı yaratın Hic kuşkusuz hayatta olan her şeyi kontrol edemezsiniz. Sizin kontrolunuz dışında sayısız olay olur. Fakat bir amac edinmek istiyorsanız hayatınızda buyuk ya da kucuk bazı değişiklikler yapmalısınız:
Sevdiklerinizi kaybetmekten korkuyorsanız, onları ne kadar onemsediğinizi her fırsatta dile getirin ve birlikte gecirdiğiniz zamanın tadını sonuna kadar cıkarın.Dunyaya katkınız olmadığını duşunuyorsanız sahip olduğunuz şeyleri paylaşmaya başlayın: Zaman, enerji, nezaket, şefkat… Bir komşunuza yardımcı olmak, sivil toplum kuruluşunda gonullu olmak ya da bir arkadaşınızın sıkıntısını dinlemek gibi kucuk gorunen eylemler cok buyuk etkiye sahiptir.Hayatınızda anlam bulmakta zorlanıyorsanız kişisel değerinizi (yaratıcılık, durustluk, empati, merak…) keşfetmek icin kendinize zaman ayırın. Duygularınızı sevdiklerinizle paylaşın Sevdiğiniz insanlarla duygusal sıkıntılarınız hakkında konuşmak, o sıkıntının kaynağı ne olursa olsun coğu zaman fayda sağlar. Sevdiğiniz kişiler icin ne kadar onemli olduğunuzu gormek, kendi hayatınızın anlamını bulmanıza yardımcı olabilir. İyi ama benim konuşacak kimsem yok mu diyorsunuz. O zaman bir terapiste başvurarak hemen konuşmaya başlayın.
Belirsizlik duygusunu pozitife donuşturun Dabrowski ’nin pozitif parcalanma teorisine gore, anksiyete ve depresyon duyguları dahil neredeyse tum duygusal sıkıntı turleri, kişisel gelişimin onemli bir parcasıdır. Varoluşsal depresyon sizde “yanlış” bir şey olduğu anlamına gelmez. Daha ziyade ideal benliğinizi bulmanıza yardımcı olur. Zaten hastalıkların tamamı iyileşmeniz icin bir uyarı değil midir? Tıpkı diğer hastalıklar gibi varoluşsal depresyon da yeni bir ic goru, oz farkındalık ve kendinizi kabul etmek gibi olumlu kazanımlarla sonuclanır. Bu nedenle duygularınızı kabul edin ve belirsizliği pozitife donuşturun.
Şimdiki zamanda kalın Farkındalığınızı şimdiki zamana odakladığınızda hayatınızdaki neşeyi, değeri ve anlamı tanımak daha kolay hale gelir. En azından şu anla iletişimde kalmanız dikkatinizi olumsuz duşuncelerden uzaklaştırır. Belki gecmişinizde uzuntunuz, acılarınız ve hatalarınız var. Ama gelecekte belirsizlikten başka bir şey yok. Bu duşunceler sizi derin bir sıkıntıya surukleyebilir. Fakat geleceğin henuz şekillenmediğini unutmayın. Meditasyon, egzersiz, gunluk tutmak, sosyal medya hesaplarından uzak durmak gibi stratejiler “an”da kalmanın harika yolları arasındadır.
Profesyonel tedavi Depresyon, kendi cabalarınızla bir şekilde hafifleyebilir. Ancak bazı durumlarda mutlaka profesyonel bir desteğe ihtiyac duyulur. Varoluşsal endişeler uzun vadede; intihar duşuncesi, izolasyon ve yalnızlık duygusunu tetikleyebilir. Eğer bu duşunceler birkac haftadan fazla suruyorsa bir sonraki adımınız profesyonel destek almak olmalıdır. İntihar duşunceleriniz olmasa dahi bir terapist şiddetli anksiyete ve depresyon konusunda size yardımcı olur. Aynı zamanda profesyonel destek size guvenli ve yargılayıcı olmayan bir alan sunar. Ozellikle duşunce ve davranış kalıplarını değiştirmeyi amaclayan bilişsel davranışcı terapi yontemi, bu kriz donemini atlatmanıza yardımcı olabilir.
Kaynak: 1