Gecmişten gunumuze dilden dile dolaşan hikayelerle beraber Anadolu topraklarının onemli efsanelerinden biri de Şahmeran efsanesi olarak biliniyor. Genel olarak Guney Doğu Anadolu Bolgesine atfedilmekle birlikte, efsanenin Tarsus ’ da gectiği rivayet edilmekte. Peki Şahmeran nedir? Farsca kokenli olan “mara”n ya da “meran” kelimesi yılan anlamına gelir. İsim de “yılanların şahı” anlamına gelen “Şah-ı Maran ’ın” halk arasında soylendiği şekliyle birleşerek “Şahmeran” olur. Şahmeran, baş kısmı insan, govdesi yılan biciminde efsanelere konu olan bir yaratıktır. Mozaik ve resimlerden karşımıza cıkan ve yılanların şahı olarak bilinen bu efsanevi yaratık Şahmeran ’ın hikayesi nedir? Şahmeran figuru ne anlama gelir? Gunumuze dek uzanan ve efsanelere konu olan Şahmeran hikayesi ne anlatıyor, gelin kulak verelim.
Efsaneye gore Şahmeran yılan vucutlu, kadın başlı bir bedene sahipmiş Efsanelere konu olan Şahmeran ’ın Tarsus sınırları icinde yaşadığı rivayet edilir. Her ne kadar Şahmeran ’ın Ceyhan ile Misis arasında bulunan yılan kalede yaşadığı soyleniyorsa da, efsaneye gore Şahmeran bir yeraltı ulkesinde ona hizmet eden yılanlarıyla birlikte yaşamaktadır. Hatta burada oldukca gorkemli bir bahcesi bulunur. Geniş bahcesinde, insanoğlunu cezbedecek her turlu, zillet ve illet eşyası mevcuttur.
Şahmeran ’ın yaşadığı yeri kimse bilmemektedir. Ta ki insanoğlu Kasap, tarafından bulunana kadar Şahmeran ’ın yaşadığı gorkemli yeraltı ulkesini kimse bilmemektedir. Ancak bir gun Şahmeran ’a davetsiz bir misafir gelecektir.
Yoksul bir ailenin oğlu olan Kasap, bir gun ormanda dolaşırken bir kuyu dolusu bal gorur ve balı cıkarmak uzere kuyuya iner Ormanda rastgele keşfettiği balı cıkarmak uzere kuyuya inen Kasap, beraberinde gelen arkadaşlarının ac gozluluğu nedeniyle kuyuda bırakılır. Seslenir ancak kimse onu duymaz. Kuyu ormanın oldukca ıssız bir yerindedir ustelik oldukca derindir. Kasap bitkin halde bir cıkış yolu ararken kuyuda belli belirsiz bir aydınlık olduğunu gorur.
Kasap kuyudaki topraktan iğne deliği buyukluğunde ışık sızdığını fark eder ve Şahmeran ’ın sesini duyar Cebindeki bıcak ile ışığın sızdığı deliği buyutur. Bir anda yaşamı boyunca gormediği kadar guzel bir bahceye girer. Bu bahcede bulunan ciceğinden, meyvesine hicbir şeyin dunya uzerinde eşi benzeri yoktur. Kasap, bahcenin ortasında oldukca buyuk bir havuz ve etrafında ceşit ceşit yılanlar gorur. Havuzun tam ortasında ise uzerinde sut beyaz bedene sahip, insan başlı bir yılan durmakta. Yılan kadın Şahmeran, Kasap ’a kendi dili ile ”hoş geldin” der. ”Hicbir şeyden korkma, sen bizim misafirimizsin.” diye ekler. Şahmeran, Kasap ’a turlu turlu ikramlarda bulunur ve neden geldiğini sorar. Kasap başından gecenleri Şahmeran ’a şaşkınlık icinde bir bir anlatır. Şahmeran: İnsanoğlu nankordur, acgozludur, hilekardır, kucucuk menfaat uğruna yapmayacağı hicbir şey yoktur! der.
Şahmeranın guvenini kazanan Kasap, uzun yıllar onunla yaşar Kasap durustluğu ile yılanların şahının guvenini kazanır ve yıllarca birlikte yaşarlar.
Ta ki bir gun Kasap evine donmek ister ancak Şahmeran ’ın bir şartı vardır. Kasap ’a geri donduğunde asla hamama girmemesi icin şart koşar Şahmeranın guvenini kazanan Kasap, uzun yıllar onunla yaşadıktan sonra evine geri donmeye karar verir. Yıllar sonra Kasap, Şahmerana yalvarır ve ailesini ozlediğini, onlara kavuşmak istediğini soyleyerek onu serbest bırakmasını ister. Şahmeran ’ın ise Kasap ’ı ailesinin yanına gondermek icin tek şartı vardır. Kasap şartı kabul eder, Şahmeran ’ın yerini kimseye soylemeyeceğinin ve asla hamama girmeyeceğinin sozunu verir.
Kasap şahmeranın şartını kabul ettikten sonra evine doner ve yıllarca kimseye bir şey soylemez Şahmeran ile her kim karşılaşırsa, hamama gittiğinde butun bedeni pullarla kaplanırmış. Şahmeran ’ın soylediklerini yapmazsa korkunc bir lanet yaşayacağını bilen Kasap ailesinin yanına donmuş ve hic hamama gitmemiş. Şahmeran ’dan da kimseye soz etmemiş.
Ancak gunlerden bir gun Kasap, kralın cok hasta olduğunu ve ancak Şahmeran ’ın etini yerse iyileşebileceğini duyar Bunu duyan Kasap endişeye kapılmış. Kralın askerleri Kasap ’ın kapısına dayanmış.
Şahmeranın yerini soylemesi icin zorla hamama goturulur ve tum bedeni pullarla kaplanır Askerler tarafından zorla hamama goturulunce Şahmeran ’ın anlattığı lanet gercekleşir ve Kasap ’ın tum vucudu baştan aşağıya pullarla kaplanır. Kasap acılar icinde kıvranmaya başlar.
İşkencelere dayanamayan Kasap kuyunun yerini gosterir. Askerler kuyunun icine girip Şahmeran ’ı oldururler Şahmeran son nefesini verirken ağzından birkac cumle dokulmuş. Şahmeran: İşte Kasap nihayet kanıma girdin! Ben insanoğluna itimat edilmeyeceğini biliyordum! Fakat ne care yine aldandım!
Şahmeran olmeden once Kasap ’a; ”Etimin ilk suyunu vezire icir, ikinci suyu sen ic.” der ve gozlerini usulca kapatır Şahmeran, Kasap ’a her ne kadar kızsa da olmeden once ona son bir iyilik yapmaktan geri durmaz.
Kasap yılan başlı kadının dediklerini yapar ve ilk kaseyi vezire icirir, ikinci kaseyi kendi icer İlk kasede bulunan su veziri oldurur. Vezir oldukten sonra yerine Kasap vezir olur ve Kral da eski sağlığına kavuşur.
Efsaneye gore yılanlar, Şahmeranın olduğunu bilmezler. Oğrendiklerinde ise Tarsus istila edilecektir Senelerdir bilinen efsaneye gore yılanlar Şahmeran ’ın olduğunu bilmezler eğer oğrenirlerse Tarsus ’ta buyuk bir istila cıkacağı rivayet edilir.
Bunlar da ilginizi cekebilir; Turk Mitolojisi ’nde Akıllara Zarar 33 Acayip Yaratık 7 Maddede Antik Yunan Mitolojisi Hakkında Bilmeniz Gerekenler Tuyler Urperten Hikayeleriyle Gerceğe Donuşen 11 Şehir Efsanesi Kaynak: 1 2