Tepedelenli Ali Paşa Biyografisi Yanya Aslanı olarak bilinen, 1803 ila 1822 yılları arasında Osmanlı'nın Yanya valiliği gorevini yerine getirmiş olan devlet adamı.
Tepedelenli Ali Paşa, Arnavutluk'un Tepedelen (Tepelena) kasabasında doğdu. Zengin bir aşiretin ağası olan babasının nufzunda rahat bir hayat suren Ali Paşa, 1758 yılında babasının oldurulmesinden sonra annesinin onderliğinde kurulan eşkiya cetesine liderlik yaptı. Cetesi ile beraber Negroponte'deki bir isyanın bastırılmasında Osmanlı valisine yardım edince, Osmanlı Devleti'nin de ilgisini cekmiş oldu. 1968 yılında, Delvina paşasının kızıyla evlenmesi ile beraber hayatı değişti. Bu evlilikten sonra Osmanlı icerisinde hızlı bir yukselişe gecen Ali Paşa, 1787 yılında Sırbistan'daki ayaklanmaların bastırılmasında onemli bir rol oynadı. 1788 yılında, sonraki 33 yıl boyunca hakimiyeti altında kalacak olan Yanya'nın valiliğine getirildi.
Bolgedeki Rum'lar, daha sonradan başarılı olup Yunanistan'ın kurulmasına yol acacak olan bağımsızlık hareketlerinin temelini o yıllarda atmaya başlamışlardı. Filiki Eterya ve benzeri dernekler kurarak Osmanlı'dan bağımsızlıklarını kazanmaya calışan Rumlar'ın bu hareketlerini Ali Paşa cok şiddetli bir bicimde bastırdı. Ayrıca 1798 yılında Napolyon'un donanmasına karşı kazandığı zafer ve Rumeli'de bastırdığı Pazvandoğlu isyanları sayesinde bolgedeki siyasi ve askeri nufuzunu da arttırdı.
Tepedelenli Ali Paşa'nın ekonomik, siyasi ve askeri nufuz alanıdaki artış Osmanlı sarayında hoş karşılanmıyor, fakat ulke icinde ve dışındaki sorunlar ve Paşa'nın Rum asilere karşı olan tutumu sonucunda isyanların azalması nedeniyle ona karşı da cıkılmıyordu. Bu durum, 1919 yılında, doneminin Alvonya Mutasıf'ı İbrahim Paşa'yı makamından ederek yerine oğlu Muhtar Paşa'yı gecirmesine kadar devam etti. Bu hareket, kendisinden izin alınmadığı icin padişah II. Mahmut'un tepkisini cekti ve Tepedelenli Ali Paşa, oğullarıyla beraber makamlarından uzaklaştırıldı.
Gorevinden alınmayı kabul etmeyen Ali Paşa, Boğdan, Mora ve civarındaki adalarda isyanlar cıkarttı, Rum'larla anlaşarak Osmanlı'ya karşı bir tehtit oluşturmaya başladı. Bunun uzerine Osmanlı otoriteleri tarafından hain ilan edildi ve kendisine karşı savaş acıldı. Kısa sure icinde elindeki toprakların coğunu kaybeden Ali Paşa, Yanya Kalesi'ne cekilerek direnişe başladı.
Serasker Hurşit Paşa komutasındaki kuvvetlere karşı uzun sure kalesini savunamayan Ali Paşa, canına dokunulmaması koşuluyla teslim oldu, fakat 24 Ocak 1822'de kurşuna dizilerek idam edildi.
Yaşadığı donem boyunca Lord Byron gibi unlu yazarların yahut Avrulpa ulkelerinin siyasetcilerinin ziyaretine uğrayan Ali Paşa, Alexandre Dumas'ın klasik eseri Monte Cristo Kontu'nda da kendisine yer edinmiştir.