Tanburi Cemil Bey Biyografisi Tanburi Cemil Bey, tek başına halka acık konser veren ilk Turk Mûsıkîsi sanatkÂrıdır. Tanburi Cemil Bey, 9 Mayıs 1871 tarihinde İstanbul'un Mollaguranî semtinde 4 kardeşin en kucuğu olarak doğmuştur. Babasının adı Mehmed Tevfik, annesinin adı ZihniyÂr ’dır. Uc yaşındayken babasını kaybeden Cemil Bey, amcası Refik Bey'in himayesinde buyudu. Eve gelen Fransızk Cemil Fransızca oğrenmeye başlar. Amcası Refik Bey'in ansızın olumu ile Horhor'daki konak terkedilerek Bakırkoy kaymakamı olan amcazadesi Mahmud Bey'in evine taşındı. Daha sonra Kartal kaymakamlığına tayin edilen amcası ile Kartal ’a gitti. Amcası Suriye ’de Humus ’a tayin edildiğinde annesinin yanına dondu.
İlk muzik bilgilerini ortaokul sıralarında ağabeyi Ahmet Bey'den almıştır. Diğer yandan KemÂnî Aleksan Ağa ’dan Hamparsum notası ve Batı notasını oğrendi. Aynı zamanda yeni ve bilinmeyen bir uslûpla tanbur calmasını ilerletiyordu. Muzik aleti calmaya karşı ilgisi on yaşlarında keman ve kanun ile başlayan Cemil Bey daha sonra başladığı ve ismi ile butunleşen tanbur sazı ile ustalık derecesine ulaşmıştır. Orta oğrenimini tamamladıktan sonra Siyasal Bilgiler Fakultesi'ne (Mulkiye'ye) kaydoldu. İki yıl devam etmesine rağmen yarıda bıraktı. Burada Mustafa Nezih Albayrak ve Tanburî Ali Efendi'nin oğlu Aziz Mahmud Bey'le sınıf arkadaşıydı.
Aynı zamanda yaylı tanbur ’un mucididir. Tanburi Cemil Bey, Hamparsum notasının bizim Mûsıkîmizin perdelerini daha iyi belirttiğini soyler ve onu tercih ederdi. Her iki notada da olağanustu bir melekesi vardı; yazı yazar gibi nota yazardı. Turkce ’yi guzel konuşurdu. Ayrıca konuşacak ve tercume yapacak kadar Fransızca bilirdi. Batı kulturu hakkında da bilgisi vardı. Kalabalığı sevmezdi; devamlı huzunlu bir insan olarak yaşadı.
Hariciye Nezareti'nde "Hariciye Umûr-i Şehbenderiye Kalemi"nde memuriyet hayatına atıldı. Uzun yıllar burada calışmasına rağmen bu memuriyeti benimseyememiş, hariciyeciliği bir meslek olarak kabul edememişti. 1908'de Meşrutiyetin ilÂnından sonra yapılan kadro kısıtlaması sırasında, Dr. Hamid Husnu Bey'in aracılığı ile Hariciye Umûr-i Şehbenderiye muduru İsmail Hakkı Bey'i ikna ederek sekiz yuz elli altın lira tazminat aldı, kadro dışında kalarak gorevinden ayrıldı.
Tanburi Cemil Bey, tanbur, yaylı tanbur, klasik kemence, alto kemence, viyolonsel ve lavta gibi sazları aynı ustalıkla calmayı oğrendi. Muzik aleti calmakta erişilmez bir mertebeye yukselmiş olan Cemil Bey aynı zamanda cok iyi bir bestekÂrdır. Ozellikle, taş plaklara yapmış olduğu taksim kayıtları makam, uslup ve tavır acısından bir ders niteliği taşımaktadır. 1905 yılında ilk plak kaydını yaptı.
Tanburi Cemil Bey, tek başına halka acık konser veren ilk Turk Mûsıkîsi sanatkÂrıdır.
Tanburi Cemil Bey, annesinin ve yakınlarının ısrarlı isteği uzerine 1901 yılında, Defter-i Hakanî mudurluğunden Nazif Bey'in kızı Şerife Saide Hanım'la evlendi. Muzisyen Mesut Cemil (d.1902) oğludur. Tanburi Cemil Bey, evlendikten sonra Cağaloğlu Şeref sokağında bulunan yeni bir eve taşındı.
Tanburi Cemil Bey, 1908 yılında memurluktan ayrıldıktan sonra plak calışmalarından elde ettiği gelirler ile gecindi ve Cağaloğlu ’ndan Sineklibakkal mahallesine taşındı.
1914 yılında I. Dunya Savaşı başlayınca her Turk vatandaşı gibi askere cağrılmış ve muayeneler sırasında uzun suren bir soğuk algınlığı sanılan hastalığının "Akciğer Veremi" olduğu anlaşılmıştı. Bir sanatoryuma yatırılması teklif edildiyse de buna Cemil Bey razı olmadı. İsvicre'ye gonderilmesi icin yapılan tavsiyeyi de kabul etmedi.
Tanburi Cemil Bey, 28 Temmuz 1916 tarihinde İstanbul ’da 45 yaşında tuberkulozdan olmuştur.
Turk musıkisinin gelmiş gecmiş en buyuk virtuozu olarak kabul edilen Tanburi Cemil Bey, kendisinden sonra gelen tum muzisyenleri etkilemiş, tanbur, klasik kemence, viyolonsel gibi farklı enstrumanlara olan hakimiyeti ve ozellikle tanbur ve klasik kemence icrasına getirdiği yenilikleri ile cok takipcisi olmuştur.
1916 yılında yaşamını yitiren Turk muziğinin en onemli bestecilerinden Tanburi Cemil Bey'in 1910 - 1914 arası icra etmiş olduğu tanbur, kemence ve viyolonsel kayıtları olumunun yuzuncu yılında plak olarak bir araya getirildi. Albumde Tanburi Cemil Bey'in en bilinen eserlerinden olan 'Cecen Kızı, Ferahfeza Saz Semaisi ve Evc Taksim de yer almaktadır.
Bestelediği saz eserleri :
- Şedd-i Araban Peşrevi
- Ferahfeza Peşrevi
- Muhayyer Peşrevi
- Mahur Peşrevi
- HicazkÂr Peşrevi
- Kurdili HicazkÂr Peşrevi
- Isfahan Peşrevi
- Neva Peşrevi
- BestenigÂr Saz Semaisi
- Suz-i DilÂr Saz Semaisi
- Ferahfeza Saz Semaisi
- Huseynî Oyun Havası (Cecen Kızı)
- Nihavend Sirto
- Nikriz Sirto