Network ikiden fazla bilgisayarın birbirleriyle iletişim halinde olmasıdır. Bu iletişim internet uzerinden farklı kıtalardaki iki bilgisayar arasında da olabilir , aynı mekan icinde olan iki bilgisayar arasında da. Eğer bu bilgisayarlar aynı yerel alan icinde bulunurlarsa bu network ,

LAN (local area network) olarak adlandırılır. Bu iş icin her bilgisayarda iletişimi sağlayan ethernet kartları ve gerekli kablolar mutlaka olmalıdır. LAN buyudukce bu sisteme HUB , Server gibi LAN`ın hızını ve yeteneğini arttıracak uniteler eklenir.



LAN İLE YAPILABİLECEKLERİNİZ


LAN`ın temel faydası verilerin paylaşımıdır. Ancak bunu cok farklı yollarla kullanabilirsiniz. Orneğin ofislerde tek bir yazıcının butun ofis calışanlarınca kullanılabilmesi , butun kullanıcılar arasında haberleşmenin bilgisayar ekranından yapılabilmesi , gelen faksların kullanıcıların ekranında goruntulenebilmesi ve her kullanıcının kendi sisteminden faks cekebilmesi , bir uygulamanın server uzerinde calışırken birden fazla kullanıcı tarafından kullanılabilmesi. Ev ve ofis kullanıcıları tek bir internet bağlantısı ile birden fazla bilgisayarı internet’e bağlayabilir , e-mail alıp verebilir ve hatta oyun oynayabilirler.



LAN TİPLERİ:


İki bilgisayar arasındaki LAN : Bu en kucuk lan tipi aynı zamanda en hesaplım olanıdır da. Her iki bilgisayara ethernet kartı takmak ve bu kartları CAT5 standardında cross bir kablo ile bağlamak yeterlidir.

İkiden fazla bilgisayar arasında BNC ile kurulan LAN: Bilgisayar sayısı ikiden fazla ise izlenebilecek iki yol vardır. Bunlardan birincisi tum bilgisayarlardaki ethernet kartlarını BNC kablolar yardımıyla seri olarak bağlamaktır. Bu sistemde her bilgisayar bir sonrakine bağlanarak bir zincir kurulur. Zincirin başına ve sonuna ise sonlandırıcı adı verilen bir parca yerleştirilir. Ancak oldukca eski olan bu sistemin pek cok dezavantajı var. Bunlardan birincisi BNC kablolarla 100Mbitlik bağlantı kurulamaması. Diğer bir dezavantaj ise kablo ağının herhangi bir noktasındaki kopma veya arızanın tum LAN`ın iletişiminin kopmasına yol acması. Ancak uc-dort bilgisayar arasında ucuza mal olacak bir LAN kurmak istiyorsanız bu sistemi tercih edebilirsiniz.
İkiden fazla bilgisayarlar arasında CAT5 ile kurulan LAN : Gunumuzde daha yaygın olan sistem ise tum bilgisayarların CAT5 tipi kablolarla bir HUB`a bağlanması. Bu sistemde isterseniz her workstation aynı HUB`a bağlanarak birbirleriyle iletişim kurmaları sağlanabildiği gibi HUB`a bir server bağlanarak server uzerinden bilgi paylaşımı sağlanabilir. Bu sistem 100Mbit ile 1Gigabit arasındaki hızlarla calışabildiği gibi her makine HUB`a ayrı bir kablo ile bağlandığından bağlantılardan birindeki arıza diğerlerini etkilememektedir. Ayrıca gunumuzde network uzerinden kullanılabilen programların pek coğunda veri iletimi bu sisteme gore tasarlanmıştır. Orneğin Logo veya ETA gibi bazı ticari programlar BNC sistemi uzerinde calışmamaktadır. (Bu son cumle bana oldukca mantıksız geldi,daha once bu programların BNC de calıştığını gordum,hem niye calışmasın ki ? –webmaster-)




BİR LAN`IN KURULMASI:



Kablolama


LAN`ınızı kurarken yapmanız gereken ilk iş kabloların doşenmesi. Bu sanıldığından cok daha fazla dikkat gerektiren bir iş. Kablolarınızın nereden gececeğine karar verirken kablonun uzerine basılmayacağından ve elektrik hattınıza minimum 10 cm mesafeden gectiğinden emin olun. Ayrıca kablonun uzerine ağır şeyler konmaması gerektiğini de unutmayın. Sağlıklı bir yapı icin kablolarınızın zemin altındaki ya da duvar kenarındaki kanallardan gecmesi en uygun cozumdur. Zemin altından gecen kanallar daha cok mimari işlemler gerektiğinden ancak yeni yapılan veya tadilat halinde olan bir mekanda duşunulebilir. Ancak duvar kenarından giden plastik kanallar hem daha pratik hem de daha hesaplı bir cozum sunar.
Network`ler de kullanılan kablolar diğer kablolardan farlıdır. Bu kabloların doşenmesindeki en onemli problem konnektorlerinin takılmasıdır. Eğer bilgisayarlar birbirine yakınsa 3 veya 5 metrelik hazır kablolar kullanabilirsiniz. Ancak daha fazla uzunluklar icin kendi kablolarınızın ucuna kendi konnektorlerinizi bağlamanız gerekebilir. CAT5 kabloların uclarındaki konnektorler bağlanırken kablo demeti icindeki renkli ince kabloların belli bir sıraya dizilmesi ve konnektorun ozel bir pense ile sıkılması gerekir. Bu yuzden kabloların uzunluklarını tespit edip sipariş uzerine yaptırmak işinizi oldukca kolaylaştıracaktır. Eğer siz konnektorleri kendiniz takma imkanına sahipseniz konnektorlerin iyi sıkıldığından emin olun. Eğer BNC kablo ile seri bağlantılı bir LAN kuracaksanız işiniz daha kolay. Cunku BNC`lerin konnektorlerini normal bir pense ile takmanız mumkun. Ama BNC konnektorler daha once bahsettiğimiz ozel pense yardımıyla sıkılmak uzere tasarlandığından normal pense ile bu iş biraz zordur.



ETHERNET KARTLARININ KURULMASI



Ethernet kartları bilgisayarın LAN ile iletişim kurmasını sağlar. Bu kartların takılması diğer kartlardan farklı değildir. İsterseniz 10Mbit isterseniz 10/100Mbit bir ethernet kartı secin bulacağınız kart buyuk ihtimalle PCI olacaktır. İlk yapmanız gereken bilgisayarınızın kasasını actıktan sonra boş bir PCI yuvası secmek. Bu yuvanın arka tarafını kapayan metal parcasını cıkarın ; kartınızı yuvaya dik olarak yerleştirip arka tarafını sabitleyen vidayı takın. Hepsi bu.

Daha sonra yapmanız gereken kartı windows`a tanıtmak. Kartı takıp PC`nizi actıktan sonra Windows`unuz Plug and Play sayesinde yeni kartınızı algıladığını tanıyacak ve sizden driverların yerini soracaktır. Kart ile birlikte gelen surucu disketini ya da CD sini bilgisayara takın ve Windows`a suruculerin yerini gosterin. Aldığı suruculeri yukledikten sonra Windows sistemi acıp kapamanızı isteyecektir. Tekrar acıldıktan sonra yapmanız gereken Başlat menusundan Ayarlar – Denetim masasını secin. Burada sistem aygıt yoneticisi sekmesine gecin. Buradaki listede Network Bağdaştırıcıları isminde bir satır goreceksiniz. Bunun yanındaki artı işaretine basarak altındakilere baktığınızda az once yuklediğiniz ethernet kartını goreceksiniz. Kartınızın yanındaki ikonun uzerindeki sarı unlem veya kırmızı carpı ethernet kartınızın suruculerinde bir hata olduğunu gosterir. Bu durumda suruculeri tekrar yuklemeyi veya daha yeni bir surucu bulmayı duşunmelisiniz. Eğer herhangi bir işaret gorunmuyorsa ethernetiniz buyuk olasılıkla calışacaktır.


Bundan sonraki adım Network ayarlarını yapmak. Denetim masasına girerek Network ikonuna ikim kere tıklayın ve network ayarlarına girin. Buradaki pencerede yine ethernet kartınızın ismini goreceksiniz. Burası konfigurasyon penceresidir. İlk yapmanız gereken networkunuzun cilent tipini , ardından bu networkun konuşacağı dil olan protokolu secmek.
Windows 95 PC lerin network tipi Client for Microsoft Network`tur. Once ekleye tıklayın , ardından İstemci ve Microsoft`u secip sonunda Client For Microsoft`a kadar ilerleyin ve bunu secin. Ardından ekle , iletişim kuralları , Microsoft`tan TCP/IP , Netbeui ve IPX/SPX protokollerinden birini secebilirsiniz. Hepsini de işaretleme şansınız da var. Fakat bu durumda sistem %3 oranında yavaşlayacaktır. Konfigurasyon penceresine geri dondukten sonra tanımlama sekmesinden PC`nizi diğer PC`lere tanıtmanız gerekecek. Bilgisayar ismi kısmına sisteminize verdiğiniz herhangi bir ismi Turkce karakterler kullanmadan yazın. Aynı durum calışma grubu icin isim verirken de gecerli yalnız aynı gruba dahil etmek istediğiniz tum bilgisayarlara aynı calışma grubu ismi vermeyi unutmayın. Bilgisayar tanımı kısmı doldurulmayabilir de. Artık Enter`a basabilirsiniz. Dosyalar yuklenecek ve Windows sizden sistemi acıp kapamanızı isteyecektir. Windows tekrar acıldığında sizden Microsoft Network`a girmeniz icin bir şifre soracaktır. İstediğiniz bir şifreyi yine Turkce karakter kullanmamaya dikkat ederek yazınız. Enter`a bastıktan sonra şifrenizi tekrar yazmanızı isteyecek. Şifrenizi tekrarlayın.


KABLOLARIN TAKILMASI


Yapacağımız son işlemlerden biri kabloların takılması. Eğer iki bilgisayar kullanıyorsanız CAT5 Cross kablonuzu iki bilgisayarın ethernet kartları uzerindeki yuvalara takın. Eğer ikiden fazla bilgisayarınız varsa bir HUB`a ihtiyacınız var. HUB fiyatları son zamanlarda oldukca duştu. Kucuk bir network icin 10Mbit`lik bir HUB`ı 60$`ın altına bulabilirsiniz. HUB`lar 5`lik , 8`lik , 16`lık vs. gibi kullanıcı sayılarına gore sınıflandırılır. Eğer ileride sisteme birkac bilgisayar daha ekleyecekseniz HUB`ınızı bayiden buna gore almak mantıklı bir hareket olacaktır. Ancak HUB`ınız da yer kalmadıysa ve bağlamak istediğiniz yeni bir bilgisayar varsa bir HUB daha alıp iki HUB`ı yine CAT5 kablo yardımıyla birbirine bağlayarak kullanıcı sayınızı arttırabilirsiniz. Bilgisayarınızı HUB`a bağlamak oldukca kolay. Her bilgisayarın ethernet kartını tek tek CAT5 kablolar yardımıyla HUB`a girmeniz yeterli. Bilgisayarları hangi sıra ile girdiğinizin onemi yok. Ayrıca HUB`ı adaptoru yardımıyla fişe takmak dışında bir işlem yapmak zorunda değilsiniz.


PAYLAŞIM


Şimdi dosyalarınızı veya yazıcılarınızı paylaştırmayı duşunebiliriz. Bunun icin yine Denetim Masasından Ağ`a ulaşıp Ekle , Hizmetten dosya ve yazıcı paylaşımınızı iceren Microsoft Ağları icin Dosya ve Yazıcı Paylaşımını secmelisiniz. Gelecek pencereden sadece dosya veya sadece yazıcınızı paylaştırma şansına sahipsiniz. İki defa tamam tuşuna basıp , dosyalar yuklendikten sonra PC`nizi tekrar başlatmanız gerekiyor.
Şifrenizi yazıp networke login olduktan sonra Bilgisayarım`dan hard-diskinize mouse’un sağ tuşu ile tıklayarak Paylaşımı secin. Buradaki pencerede Paylaşımın Adı kısmına diğer bilgisayarlar da hard – diskinizin adının ne olarak gorunmesini istiyorsanız belirtin. Alt taraftaki erişim turu kısmından hard-diskinize erişenlere salt okuma sınırlaması getirebilirsiniz. Bu durumda hard-diskiniz uzerinde kimse değişiklik yapamaz , herhangi bir dosyayı silemez , sadece sizin makinenizden dosya kopyalayabilir. Bu seceneğin virus girmesini de engellediğini unutmayın. Ancak isterseniz Tam Erişim hakkı vererek isteyenin hard-disk uzerinden istediğini yapabilmesini sağlayabilirsiniz.


Elbette tum hard-diskinize erişim vermek zorunda değilsiniz. Yukarıda bahsettiğimiz işlemleri hard-diskinizdeki herhangi bir klasore de yapabilirsiniz. Yazıcınızı paylaştırmak icin yapmanız gereken Başlat`tan Ayarlar`ı oradan da yazıcıları secmek. Acılan pencereden paylaştırmak istediğiniz yazıcıya sağ tık yapıp paylaşımı secin. Buradan yazıcının adını belirleyebilir ve paylaştırabilirsiniz.


Bundan sonra networkunuzu kullanmaya başlayabilirsiniz. Masa ustundeki ağ komşuları ikonuna tıklayarak diğer bilgisayarlardaki paylaştırılmış dosyaları gorebilirsiniz. Bu sisteme WinGate gibi bir proxy programı ekleyerek internet erişiminizi de paylaşabilirsiniz. Ancak bir Exchange Server ile farklı e-mail hesaplarını duzenlemek veya Fax Server ile her bilgisayardan kolayca fax atıp alabilmek istiyorsanız bir server`a ihtiyacınız olacak. İsterseniz kullandığınız bilgisayarlardan birini server olarak atayın isterseniz ayrı bir bilgisayar alın. Ancak bunun icin NT gibi network kullanımına daha uygun bir işletim sistemi ve profesyonel yardıma ihtiyacınız olacak.



NETWORK SECİMİ VE KURULUMU



Bir bilgisayar ağı kurmadan once tasarım konusunda belli kararlar almamız gerekiyor. Eğer kucuk bir ağ planlıyorsanız, bu surec oldukca kısalmakla beraber kesinlikle onemini yitirmeyecektir. İlk olarak , ağınızla hangi amaclara ulaşmak istediğinizi belirlemek icin bir fizibilite ve sistem analizi calışması yapmanız gerekiyor. Boyle bir calışma size doğru kit 'in seciminde kuşkusuz cok yardımcı olacaktır.



YONETİCİ ATANMASI


Bu safhada yarı veya tam zamanlı bir ağ sorumlusu atamanız ve ona gerekli yetkileri vermeniz akıllıca olacaktır. Ağın verimliliği guvenirliliği ve guvenliği acısından sorumluluğun tek noktada toplanması yararlıdır.



TEMEL ALTYAPISAL KARARLAR


Artık, ağ projenizi meydana getirme aşamasına geldiniz. Bu calışmanın en sıkıcı ve yorucu yanı kablo doşenmesidir. Ancak bu aşamada yapılacak dikkatsizlikler ileride pahalı bir başağırısı kaynağınız olabilir.

Peki secenekler ne ? İşte kucuk bir liste:

Koaksiyel kablo veya korumasız telefon kablosu (UTP) kullanan 10 MB/sn veya 100MB/sn hızında Ethernet (diğer adıyla 10BaseT)
4 veya 16MB/sn hızında Token Ring
100MB/s hızında Fiber-optik dağılımlı veya bakır dağılımlı Veri Arabirimi (FDDI-Fiber Distributed Data İnterface- Copper DDI)
Asenkron Transfer Modu (ATM),155 MB/sn


En iyi secenek hangisi? Herhalde 10 MB/sn hızındaki kategori 5 UTP uzerinden Ethernet ,cunku bu sistem oldukca ucuz ve genişletilmesi kolay. Toptan alındıklarında daha da ucuzlayan Ethernet NICleri (Network Interface Card) 100-200 dolara gibi fiyatlarla satın alabilirsiniz. Kartların yazılım yoluyla ayarlanabilir olmasına dikkat ederseniz , hem her değişiklikte PC'leri acmaktan kurtulur hem de şalter ayarlarının kaybedilmesi olasılığını yok edersiniz. Ayrıca alacağınız kart , Novell NE2000 standardı ile uyumlu olmalı ve cok kullanılan işletim sistemleri icin suruculerle beraber satılmalıdır. Calıştığınız teknisyenlerin coğu NICkonusunda deneyimli olacaklardır.

NIC'lerinizi koaksiyel kablolar yardımıyla birbirine bağlayabilirsiniz ancak sisteminiz kablolarda meydana gelecek arızalara karşı savunmasız olacaktır ve en kucuk hasarda butun ağ kullanım dışı kalacaktır.

Katagori 5 tipi UTP kullanılan sistemler ise butun kablolar tek bir kutuda toplandıkları icin daha hızlı ve guvenilirdirler. Kablolardan birinde meydana gelecek olan arıza sadece bir PC'yi etkiler.

Bu kutulardan biri olan Hewlett-Packard J2610A, fiyat verim oranı en yuksek urunlerden biridir. Kucuk calışma grupları icin tasarlanan sekiz kapılı bu kutu ,250-350 dolar arasında fiyatlara bulunabiliyor. Kutuyu aldığınızda yapmanız gereken tek işlem , kutuya NIC'lerden gelen kabloları on panel aracılığıyla bağlamak. Sonra Windows For Workgroups kullanarak yazıcıları ve sabit diskleri paylaşabilirsiniz.

Ayrıca iki ayrı calışma grubunuz varsa ve bunları birleştirmek istiyorsanız, bir kutunun herhangi bir kapısını diğer bir kutunun birinci kapısına bağlamanız ve bir duğmeye basmanız yeterlidir. Arka panelde , koaksiyel , hatta fiber-optik kablo bağlantıları imkanı sunan ve bircok ağı birleştirmeye yarayan modul yuvası ve butun ağı yonetebilecek bir PC bağlamak icin bir kart girişi bulunuyor. Bu PC yardımıyla kutuya bağlı terminalleri gorebilir, bir kapının statusunu inceleyip değiştirebilir, LAN trafiğini ve aşırı yukleme verilerini gorebilir ve kutuyu sıfırlayabilirsiniz.

Diğer kablo şemaları, ozel ihtiyaclarınızın olmadığını varsayarsak , maliyet acısından Ethernet ile baş edemiyorlar. IBM tarafından tasarlanan Token Ring sisteminin ceşitli avantajları var. Yıldız bicimindeki bu yapılanma cinsi 4MB/sn hızında olmasına rağmen 10MB/sn hızında Ethernet kadar hızlı calışıyor (eğer ağ cok yukluyse daha da hızlı. Koaksiyel Ethernet'den daha guvenli olan bu sistemin maliyeti de oldukca yuksek tutuyor.
100MB/sn hızında Ethernet sistemlerine , bant genişliği onemli değilse pek rağbet etmeyin. Yalnız kablolarınız ilerideki bir genişleme olasılığına karşılık 100MB/sn hızında olsunlar. Kapasite sorunlarını yeni bir kutu ekleyerek cozmek daha etkili oluyor.
Şu sırada hızlı Ethernet icin uc standart rekabet ediyor ve yanlış secim yapma olasılığı hayli yuksek. Ayrıca secim yaptığınızda yeni bir teknoloji olan ATM hepsinin pabucunu dama atmış olabilir. Fiber-Optik teknolojisiyle uğraşmanız gereksiz: bakır UTP'ler 100MB/sn Ethernet ve hatta 155MB/sn ATM icin bile yeterli oluyorlar.





BAŞKA BİRİMİ ? KENDİNİZ Mİ ?



Sisteminizi kendiniz kurarak maliyeti duşurebilirsiniz ancak kablo ağınız guvenilir olmazsa kazandığınızdan daha fazlasını kaybedebilirsiniz. İzlenecek en akıllıca yol once sistemin nasıl kurulacağını esaslıca oğrenmek, sonra da uzmanları cağırıp sistemi kurması onlara bırakmak. Boylece hem onların anlattıklarını anlayabilecek , hem de işlerinin ehli olup olmadıklarını anlayabileceksiniz. Sectiğiniz uzmanların daha once calıştıkları firmalarla goruşmek de oldukca yararlı bir adım olacaktır.
Kablo ve konnektor alımında tasarrufa gitmeyin. Butun işiniz o ince kabloların icinden akacak. Eğer koaksiyel kablo kullanacaksanız en kaliteli T-fişleri secin. Eğer tavsiye edilen 10BaseT sistemini kullanacaksanız 100MB/sn hızında kategori 5 UTP secin; ileride sistem genişlediğinde kabloları değiştirmek zorunda kalmazsınız. Kabloları yerden yurutmeyin, tavana doşeyip butun calışma masalarına kablo indirin (zamanla tum calışanların ağa katılacaklarını hesaplayın). Butun şemayı kağıda dokun ve sık sık guncelleştirerek bir yerde saklayın.



PEER TO PEER VEYA SERVER


Kablo doşeme safhasını tamamladığınızda, ağ tipinizi belirlemenin zamanı gelmiştir. Windows for workgroups tarafından temsil edilen peer-to-peer ağlar, elde bulunan PC'ler kullanılarak teşkil edilebilmesi acısından yuzeyde kullanışlı goruluyor. Ağın uzerindeki herhangi bir makinenin sabit diskine ,CD-ROM surucusune veya yazıcısına ulaşabilirsiniz. Ancak madalyonun bir de oteki yuzu var. Ulaştığınız PC ,başkası tarafından da kullanıldığı icin uzerine iki kat yuk binmiş oluyor. Duşuk gucte calışan bir PC bu yuku kaldıramayabilir. Ulaşmak istediğiniz bilginin bulunduğu PC'nin sahibi verileri yedeklemeyi ihmal edebilir veya yazıcının bağlı olduğu makina kapalı olabilir. Diğer alternatif olan Server sistemlerinde ortak kullanılan tum kaynaklar kendi işletim sistemine sahip olan (Novell Netware veya WindowsNT ) ayrı bir PC'de , yani Serverda bulunur. Server uygulamalarının calıştırılmasında kullanılmayıp sadece dosya yonetimine ayrılırsa ağın hızı onemli artışlar gosterecektir. Butun veriler Server icinde saklanacağından yedeklenmeleri cok kolay olacaktır. Server'ın guc kaynağı korumalı olabilir, ve hatta guvenli bir yerde kilitli durabilir.


İŞLETİM SİSTEMİ SECİMİ


Ağ işletim sistemi, tamamen kullanıcılar ağ bicimine bağlı olarak yapılmalıdır. Bu sistemlerden en cok kullanılanı olan Windows For Workgroups ,LANtastics veya PowerLan kadar guclu olmasa da cok populer ve geniş bir destek hizmetine sahip.
Novell firması da , server ağları alanında 50.000 sertifikalı muhendis ile sektorun %72'sini elinde tutuyor. WindowsNT ise Microsoft'un bilgisayar ağları alanındaki tecrube eksikliğinden dolayı yuksek bir pazar payına sahip değil. Sistemin yonetiminin kolay olması da dikkat edilmesi gereken bir husus teşkil ediyor. Orneğin Netware 3, cok etkili bir guvenlik sistemine sahip olmasına rağmen , ek ağ yonetim araclarının yardımı olmaksızın ,ozellikle bircok server’ı olan sistemlerde kurulması cok zor olan bir işletim sistemi. Kurulmadaki aksaklıklardan dolayı şifrelere ve dizinlere cok fazla insan ulaşabilecektir. Netware 4 ve WindowsNT ,bu konuda gayet iyiler ancak Windows For Workgroups'u etkili bir bicimde yonetebilmek icin sisteme bir NT server katmalısınız



HANGİ UYGULAMALAR ?


Uygulamaların calıştırılması icin iki ayrı şekil mevcut: Client Server ve File Server. Client Server, uygulamanın kullanıcı ara birimiyle bilgi işlem birimlerini birbirinden ayırır. İsteğinizi ve gerekli verileri terminalinizden girersiniz ve bunlar serverda işlenip terminalinize geri gelir. Terminalde bu sonucları belli bir şekle sokarak size sunar. Boylece ağ icerisinde en az miktarda veri dolaşmış olur. Veri tabanları bunun en onemli orneklerindendir. File Server uygulamaları ise ,butun verileri terminale kopyalar, bunları terminalde işler ve sonucları gosterir. Bu işlemler trafiği oldukca yoğunlaştırdığı icin sadece duşuk hacimli sistemlerde kullanışlıdır. Sectiğiniz uygulamaların cok kullanıcılı bir ortam icin yazılmış olmaları da cok onemlidir. Ozellikle kullanıcısı arttıkca surune surune calışmaya başlayan veri tabanlarına dikkat edin. Ağınızın bakımına da dikkat etmelisiniz. İşlenen veri miktarı, hatalar ve guvenlik ihlalleri ile ilgili raporlar cok yararlı olacaktırlar. Ortak kullanılan veriler ,kimsenin hatırlamasına gerek kalmadan, otomatik olarak yedeklenmelidir.


HANGİ DONANIM ?


Kullanıcı iş istasyonları icin PC secimi işletim sistemi ve kullanılan yazılıma bağlı olmasa da , peer-to-peer sistemlerde PC kapasiteleri ne kadar yuksek kapasitede olursa o kadar iyi verim alınacaktır. Eğer server alacaksanız, asla en azıyla yetinmeyin. Ağın hızı bellek miktarı ile doğru orantılı olduğundan ,ozellikle bu alanda hic tasarrufa gitmeyin. Satın alabileceğiniz en buyuk ve en hızlı sabit diski secin eğer ağınız iyi calışıyorsa ,yere olan talep sizi şaşırtacaktır.
Herhangi bir PC server gorevi gorebilse de sadece bu gorev icin uretilen sistemleri tercih etmek akıllıca olacaktır. SCSI, PCI veri yolu uzerinde calışıp ,işlemcinin yukunu azalttığı icin multitasking ortamlarda cok daha kullanışlıdır. Saklanan verileri birkac yere birden yazan sistemleri secin . Bu konuda parayı esirgemezseniz, hatalı bir diski hicbir veri kaybına uğramadan ve servere kapatmadan değiştirmenize olanak tanıyan sistemler alabilirsiniz.
Eğer sisteminiz ortak kullanımdaki prize bağlı tek bir guc kaynağı ile calışıyorsa , gelişmiş bir RAID sistemine yatırım yapmak aptalca olacaktır. Daima kesintisiz guc kaynağı kullanın ve serverı elektrik şebekesine fiş kullanmadan direkt bağlayın. Ayrıca server'ın kutusunun kilitlenebilir olması da kontrollerle oynamasını engelleyecektir. Hatta kutunun alarmı bile olabilir.


BAŞARI NASIL ANLAŞILIR ?


Eğer insanlar verileri hala birbirlerine disketlerle geciriyorlarsa , verilerini ağa yazmaktan korkuyorlarsa , bazıları kendilerine ait yazıcılar kullanıyorlarsa ve serverdan ortak olarak kullanılan uygulamalar oldukca az ise ,ağınız beklentilerinize cevap vermiyor demektir. Başarılı bir ağ ise kendini fark ettirmeden cok yoğun bir şekilde kullanılır. Başarının en ideal gostergesi bir calışanın ağzından cıkacak şu sozlerdir: "Biz bilgisayar ağı kullanmıyoruz. Ben butun verilerimi M surucumde saklıyorum.


SPEED TRAPS:Uygulamalarda yaşanan hız sorunlarının nedenleri arasında cok kullanıcılı sistemler icin tasarlanmamış olmaları,ağa cok yuk binmesi serverın hafızasının az olması veya disket sisteminin yavaş olması ve NIC'lerin yavaş olmaları sıralanabilir.


BYTE RAID:RAID(Redundant Array of Inexpensive Disks, ucuz diskler serisi), hızlı modemlerdeki hata duzeltme mekanizması gibi calışırlar. Veriler tek bir yere yazılacaklarına bircok diske ya kopyalanır ya da yayılır. Bir disk bozulduğunda , diğer disklerde eksikliğini gidermek icin yeterli bilgi mevcuttur.


POINT TO POINT :ATM(Asenkron Transfer Mode) aynı bir telefon santrali gibi şalterler yardımıyla bir noktayı diğerine bağlar; ağın bant genişliği paylaşılmaz ve goruntu iletimi gibi zanam hassasiyeti olan uygulamalara oncelik tanınabilir.


IN CHARGE:Sadece tek bir insanın butun bir ağa erişimi olmalıdır. Eğer bu mumkun değilse, rutin işlemlerin genel şifreye gereksinim duymamalarına dikkat edin.


TCP/IP NEDİR?
Protokol , bir iletişim surecinde , internet bağlantısını sağlayan noktalar arasındaki , gidip gelen mesajlaşmayı duzenleyen kurallar dizisidir. Bu protokoller birbirleriyle iletişim icinde bulunan gerek donanım gerekse yazılımlar arasında oluşur. İletişimin gercekleşmesi icin her oğenin bu protokolu kabul etmiş ve uyguluyor olması gerekir.
TCP/IP de bu şekilde oluşan yuzden fazla bilgi iletişim protokolun toplandığı bir protokoller ailesidir. Bunlardan en onemlileri TCP ( Transmission Control Protocol ) ve IP ( Internet Protokol ) olduğu icin bu ismi almıştır.
Bir bilgisayar ağında kullanılan protokol ne olursa olsun aslında bilgisayarlar fiziksel adresleri ile birbirlerini tanır ve iletişimde bulunurlar. Bu fiziksel adres ağ kartı veya ağa bağlanmayı sağlayan her hangi bir donanımın icinde hicbir şekilde değiştirilmesi mumkun olmayan 48 bit olan bir numaradır. TCP/IP protokolunde diğer bilgisayarlardan farklı olarak her bilgisayar bir IP numarası alır.
Gorunuşu “ 194.62.15.2 “ şeklindedir. İnternet`te bulunan her bilgisayarın kendine ait bir IP numarası vardır ve sadece ona aittir. IP adresleri 32 bitlik duzendedirler ama kolay okunabilmeleri icin 8 bitlik 4 gruba ayrılmışlardır.
Internet uzerinde veri alış verişi yapan alıcı ve gondericiyi tanımlamaktadırlar. Veriler gonderilirken mutlaka gonderenin IP adresini taşırlar. Alıcının adresi de adresteki “ domain ” , adrese gore cozumlenir ve gonderilir.
IP adres yapısının 2 bolumu vardır. Birincisi bilgisayarın bağlı olduğu ozel bir ağın numarası ikincisi ise bilgisayarların ozel numarasıdır. Veriler dolaşım sırasında Router denilen yonlendiricilerden gecerken sadece bu ozel ağın numarasına bakılır. IP adresleri a,b,c,d,e adı verilen beş sınıfa ayrılmışlardır. A sınıfı adresleri ilk “oktet“ ile belirlenir ve 0 ile 126 arasında olmalıdır. Orneğin 124.0.0.0 A sınıfı bir IP dir. Aynı şekilde B ilk iki oktetle belirlenir ve ilk okteti 129 ile 191 arasındadır. C sınıfı ise ilk uc okteti kullanır ve ilk okteti 192 ile 223 arasındadır. D ve E sınıfı IP`ler ise kullanılmazlar zira sadece test amaclıdırlar.
Bir ornek vermek gerekirse , siz ISS`a telefon hattı ile bağlandığınızda ISS`in ağına dahil oluyorsunuz. Daha evvel alınmış olan IP adresi havuzundan size bir adres veriliyor. Mesela IP adresiniz 194.62.15.2 ise , ISS`nizin aldığı IP adresinin sınıfı C`dir. Yani uc oktet icinde bulunduğunuz ağı , sonda bulunan oktet da sizin bilgisayarınızın o andaki adresini temsil eder.



ROUTER


Router internet uzerinde kullanılan , paketlerin varış noktalarına giderken ki bir sonraki uğrak noktalarını belirleyen bir donanım veya kimi zaman bir yazılımdır. Router en az iki ağı birbirine bağlar ve paketlerin hangi yonde gideceğini bağlı olduğu ağların yapılarına ve durumlarına gore belirler. Router`lar olası her turlu yon hakkında bilgileri ve durumlarına ilişkin bir tablo oluştururlar. Bu bilgiyi paketlerin iletilmesi sırasında en guvenli ve en masrafsız yo hesaplayarak yonlendirme işlemini gercekleştirirler.


İNTERNET PROTOKOLU IP


Internet`te herhangi bir veri gonderirken veya alırken , orneğin bir eposta ya da web sitesi , mesajlar kucuk paketlere bolunur. Her paketin uzerinde gonderenin ve alıcının IP adresleri yazılı olarak bulunur. Her paket oncelikle “Gateway” adı verilen bilgisayardan gecer. Bu bilgisayar paketletin uzerindeki alıcının adresini okur ve buna gore paketleri yonlendirir. Bu işlem alıcının adresine en yakın bilgisayara kadar boyle devam eder. Bu en son bilgisayar da paketleri alıcı bilgisayara gonderir. Internet protokolune gore yol alan bu paketler bircok değişik yonden giderek alıcıya ulaşabilirler. Hatta paketler olması gerektiği sırada da alıcıya ulaşmayabilirler. Internet protokolunun amacı sadece bu paketleri gondermektir. Paketleri eski duzenine getirmek bir başka protokolun yani TCP`nin gorevidir.


DOMAİN NAME SYSTEM



IP adresleri ezberlenmesinin zorluğu nedeniyle , genellikle bilgisayarlar “ host “ adlarıyla anılırlar. Yani internet uzerindeki her bilgisayarın bir IP adresi bir de “ host “ ismi bulunur. Fakat iletişimin sağlanması icin bu isimlerin tekrardan IP adreslerine cevrilmeleri gerekir. Bu yuzden bu cevirme işlemini yapması amacıyla DNS Domain Name System kullanılır. İnternet`te bulunan her IP adresini ve alan adını barındıran bir veribankasıdır. Bu sistem, oyle kurulmuştur ki , bu veritabanı belirli kriterlere gore ayrılır ve sınıflandırılır.
Bir bilgisayarın alan adı , isim.com şeklindedir. Ayrıca bulunduğu ulkeye gore sonuna ulkenin kodu da eklenir. Orneğin Turkiye`de bulunan bir alan adı şu şekilde olacaktır : “ isim.com.tr “ .
Bu her alanla ilgili birer DNS sunucusu vardır. “tr” domainini alan butun bilgisayarların listesi bir sunucuda tutular. Veya sonu sadece “.com”la bitenler Amerika`da bir DNS sunucu bilgisayarda tutulur. Bu adresler sondan başa doğru ayrıştırılır. Yani “isim.com.tr” adına gore ayrılır. Ve diğer aynı adlı bilgisayarlarla birlikte duzenlenir. Eğer sonunda bir ulke adı yoksa, ki bu sadece Amerika`daki bilgisayarlar icin gecerlidir , direkt “.com” adına bakılarak ayrıştırılır. Bunlara ust duzey domain de denilir.
.com ticari şirketler
.edu eğitim kurumları
.org ticari olmayan organizasyonlar
.net internet omurgası gorevini ustlenen ağlar
.gov hukumete bağlı kurumlar
.mil askeri kurumlar
Bilgisayarımızda bir adres girdiğimizde bu bilgiler direkt olarak ilgili DNS sunucusuna ulaştırılır. Bu DNS sunucu eğer bu bilgisayarın bilgisini iceriyorsa DNS istemcisine hemen ilgili adresin IP adresini ulaştırır.



ARP ADSRESS RESOLUTİON PROTOCOL


Yerel bir ağ uzerinde IP adresleri belirlenmiş bilgisayarlar mesajlaşmaya başlamadan once normalde IP adresinin sahibinin fiziksel adresini sorgulayan gelen bir yayın yaparlar ( broadcasting ). IP adresine sahip bilgisayar kendi fiziksel adresini iceren bir mesajı istemci bilgisayara gonderir ve boylece gercek veri gonderimi bu adres uzerinden yapılmış olur.


IP ROUTİNG


Paketlerin net ortamında yonlendirilmesi ve gonderilmesi işlemi Internet Protokolunun gorevidir. Paketlerin uzerlerinde yazılı olan adreslere bakarak bunu bir yonlendirme tablosundaki bilgilerle karşılaştırır ve yonlendirmeyi yapar. Bu tablonun oluşturulması gorevi ise routing protocolun gorevidir. Routing protokolun de ceşitleri vardır ama bunlardan sadece bir tanesi internet yonlendirme domainleri arasında bilgi alışverişi yapar.


ICMP
Internet Control Message Protokol bu protokol internet protokolun veri iletişimi sırasında beklenmedik bir olay gercekleşmesi halinde gondereni uyarma gorevi ustlenmiştir. ICMP mesajlarına ornek verecek olursak :


Destination Unreachable : Bu mesaj varış noktası olan hostun erişilmez olduğunu belirtmek icin kullanılır. Yani alıcının bulunduğu ağ tanımsız ya da ulaşılamaz haldedir.
Echo And Echo Reply : Bu iki mesaj turu alıcının erişilebilir olup olmadığını anlamak icin kullanılır. Gonderen bilgisayar alıcıya veri iceren bir echo mesajı atar. Karşılığında alıcı bilgisayardan cevap yani echo reply gelirse , alıcı bilgisayarın ağ uzerinde erişilebilir olduğunu gosterir.


TCP
Daha once de belirtildiği gibi veriler kucuk paketlere ayrılıp gonderilirken değişik yollardan ve değişik sıralar ile gonderilirler. Bu paketlerin sıralamasını sağlayan protokolun adı TCP (Transmission Control Protokol)`dir. Orneğin bize gelen herhangi bir veri once paketlere ayrılır. Bu paketleme işlemini gercekleştiren TCP aynı zamanda bu paketleri sırası ile numaralandırır ve adreslendirir ve IP katmanına gonderir. Artık gonderme işlemi sadece internet protokolunun elindedir. Paketler yola cıktıktan sonra birbirlerinden ayrılır ve farklı yonleri takip ederler. Bilgisayarımıza ulaştığında bizim bu paketleri bir butun olarak ve tam sırasıyla gormemizi sağlayan gene TCP`dir. Aynı zamanda TCP/IP `nin en guvenilir protokol olmasını sağlayan işlevi de yerine getirir. Paketlerin belirli bir kısmı ulaştıktan sonra eğer paket sağlam ise TCP bize bir onay gonderir. Eğer paketlerde bir sorun var ise , bu onay gelmez ve biz bu verileri baştan gondermek zorunda kalırız. Yani diğer protokollerden farkı paketlere bir şey olması halinde biz bunu mutlaka biliriz ve eksikleri tekrardan gondermek suretiyle iletişimi kesin tamamlamış oluruz.


UDP
User Datagram Protokol TCP`nin aksine az guvenilir ama daha hızlı olmayı amaclayan bir protokoldur. Bazı basit istem ve cevap ile işleyen uygulamalarda kullanılması işlemin daha hızlı gelişmesini sağlar. UDP`nin yaptığı paket uzerinde bulunan IP numarasını yanına bir adet port numarası eklemek ve boylece uygulamaların calışması icin gereken socketleri oluşturmak. İnternet`i oluşturan TCP/IP`nin bir başka katmanında bulunan bazı protokol ve uygulamalar da şoyledir:


TELNET: “ Telecommunication Network “ ibaresinin kısaltılmışı, kullanıcıya başka bir hosta bağlanıp ağ uzerindeki diğer hostlara ulaşma imkanı veren bir terminal protokolu


FTP: “ File Tranfer Protokol” kullanıcıya kendi bilgisayarı ile başka bir bilgisayar arasında dosya transferi yapabilmesine olanak veren bir protokol
ARCHİE: Kullanıcıya kayıtlı tum anonymous FTP sunucularında belirli bir dosyanın adını aramasına olanak veren bir arac.


GOPHER: İnsanlara monu bazlı ve hiyerarşik bir arayuz kullanarak veri repositories arasında arama yapılmasına olanak verev bir arac


SMTP: “Simple Mail Transfer Protokol” internet uzerinde elektronik olarak posta alım ve gonderimini sağlayan standart bir protokol. SMTP internet uzerindeki e-posta sunucuları arasında ve herhangi bir bilgisayardan e-posta sunucuları arasında ve herhangi bilgisayardan e-posta sunucusuna posta ulaşmasını sağlar.


HTTP: “The Hypertext Transfer Protokol” internet uzerinde bilgi değişimini sağlayan baz protokol. WWW uzerinde bilgiler kullanıldığı sisteme bakmaksızın HTML formatında yazılır ve her sistem bu formatı tanır.


FİNGER: Diğer kullanıcıların ya da hostların internet uzerindeki durumunu oğrenmek icin kullanılır.


POP: “The Post Office Protokol” bir kullanıcının e-posta programı ile e-posta sunucu arasındaki POP e-posta sunucusundan istemciye postaların alınmasını ve kullanıcıların kendi posta kutularını yonetmelerine olanak verir.


DNS: “The Domain Name System” internet uzerinde bulunan isimleri ve bunlara ait IP adreslerini duzenler. Aynı zamanda posta ve isim sunucularını da alan adları ilişkilendirir.


SNMP: “The Simple Network Management Protokol” TCP/IP bazlı network araclarını yonetmeye yonelik prosedurleri ve veritabanlarını belirler. SNMP (RFC 1157) is widely deployed in local and wide area network


PİNG: “The Packet Internet Groper” , bir sistemdeki kullanıcıya diğer bağlı bilgisayarların durumu ve mesajlaşma suresinde yaşanan gecikmeleri oğrenmesine olanak verir. ICMP Echo mesajlarını kullanır.


Whois/NICKNAME: Kullanıcıya internet uzerindeki “domain” ve “domain”`ler hakkındaki irtibat bilgilerini derleyen veri tabanlarında arama yapma olanağı verir.


TRACEROUTE: Paketlerin uzaktaki başka bir bilgisayara giderken ki yolunu takip edip oğrenmeye yarayan bir aractır.
__________________