Sadi Işılay Biyografisi Turk muziğinin onemli besteci ve kemancısıdır. Sadi Işılay, 5 Kasım 1899 tarihinde İstanbul'da doğmuştur. Annesinin adı Vasfiye ’dir. Rumeli ’den goc ederek İstanbul ’a yerleşen babası perukÂr İsmail Efendi LÂleli'de işlettiği sazlı kıraathanesinde keman calardı aynı zamanda bir koşesinde berber olarak calışırdı. DukkÂnın arkasını da “meşkhane” durumuna getirirerek “Lutfipaşalılar” adını vermişti. Adı gecen meşkhanede Şekerci Cemil Bey, Hafız İsmail, Kemani Tatyos Efendi, Ahmet Rasim, Kanuni Şemsi Bey gibi donemin ustaları toplanarak meşk ederlerdi. Sadi Işılay bu sanatkÂrların arasında ilk musiki zevkini tatmış oldu. Cocuktaki bu yeteneği fark eden bu sanatkÂrlar ona bir keman hediye ettiler. Boylece altı-yedi yaşlarında pratik olarak keman calmaya başladı. Sadi Işılay, keman calmayı kucuk yaşta babasını ve obur sanatcıları dinleyerek, kendi kendine oğrendi. 8 yaşında, babasının kıraathanesindeki sazların arasına katılacak duzeye geldi. Gulşen-i Maarif ve Vefa Lisesi ’nde okudu.
Sadi Işılay, 12 yaşında Muallim İsmail Hakkı Bey ’in İstanbul ’un Koska semtinde acmış olduğu “Musiki Osmani” adındaki Osmanlı Musikî Cemiyeti'ne keman oğrencisi olarak girdi. Şehzade Dr. Ziyaettin Efendi'den ozel dersler aldı. Tanburi Cemil Bey'den ve BestenigÂr Ziya Bey'den fasıl muziği bilgisi edindi.
1911 yılında Sultan Mehmet Reşat'ın Rumeli gezisine katılan saz sanatcılarının Selanik'te verdikleri konserde yer aldı. 1922 - 1926 yılları arasında İzmir'de bağımsız calıştı. Uc yıl Paris'te kaldı. Bir mihracenin davetlisi olarak Munir Nurettin Selcuk ’la 1932 ’de Hindistan ’a, Perihan Altındağ Sozeri ile İran ’a gitti. Mısır, Suriye, Irak, Kıbrıs gibi ulkelerde on kadar konser verdi. Ud da calardı. Udu, kemanı ve sesiyle plaklar doldurdu.
Sadi Işılay, askerlik gorevini Kurtuluş Savaşı yıllarında jandarma olarak yaptı. Savaşın bitiminden sonra 1922-1926 yılları arasında İzmir ’de ceşitli okullarda musiki oğretmenliği yaptı. Daha sonra İstanbul ’a yerleşen Sadi Işılay, o yılların tanınmış ses sanatkÂrı “Deniz Kızı Eftalya” ile evlendi. Bundan once de kısa suren bir evliliği olmuştu.1928 yılında eşi ile birlikte Paris ’e gitti.1932 yılına kadar yaşadığı Paris ’te konserler verdi, ceşitli Avrupa şehirlerini dolaştı, kısa metrajlı filmler cevirdi. Bu konserlerin bir bolumune Sadettin Kaynak da katıldı.
İstanbul ’a donuşunden sonra Belediye Konservatuarı ’na Reşat Erer ’den boşalan kadroya tayin edildi. On yedi yıl sure ile “İlmi Kurul” ve “İcra Heyeti”nde calıştı. 1950 ’den sonra İstanbul Radyosu ’nda keman sanatkarı olarak yayınlara katıldı. Ceşitli İstanbul gazinolarında calıştı. Bir ara kendi adına bir gazino calıştırmayı denedi.
Sadi Işılay, 30'un uzerinde filmin fon muziğini besteledi. Hasret (1944), Koroğlu (1945), Damga (1948), Beklenen Şarkı (1953), Son Beste (1955), Vurun Kahpeye (1964) gibi filmlerin muziklerini hazırladı. 1948 yılında “Unutulmayan Sır” adlı filmdeki Nene Gerek adlı bestesiyle o yıl en başarılı besteci secildi. İstanbul Radyosu'nda sanatcı olarak, İstanbul Konservatuarı'nın Yurutme Kurulu ve Turk Musikisi Sanat Kurullarında, TRT Repertuar Kurulunda uye olarak yer aldı.
Sadi Işılay, donemin unlu ses sanatcılarının hemen tumune kemanıyla eşlik etti.
Sadi Işılay, bestekarlığa 1928 ’de segah makamındaki “Ruhunda olen nağmede sevda sesi var mı?” gufteli şarkısını besteleyerek başladı. Bundan sonra besteleri birbirini izledi. Saz ve sozlu eser olarak başarılı ornekler verdi. Bir gazete roportajında eserlerinin sayısının altmışı gectiğini soylemiş olmasına rağmen bilinen eserleri bir peşrev, iki saz semaisi, iki medhal, iki sirto,bir oyun havası, otuz şarkıdan ibarettir. Taksim ve oyun havaları plağı yapmış, film muziği bestelemiştir.
Sadi Işılay, 4 kez evlendi. 3 cocuğu oldu. Gazeteci, yazar Ali Sirmen, Sadi Işılay'ın torunudur. Bir diğer torunu olan Emir Işılay'da 2002'den itibaren Hollywood'da film muzikleri besteciliği yaşamını surdurmuştur.
Daha once de kısa suren bir evliliği olan Sadi Işılay, ses sanatkÂrı “Deniz Kızı Eftalya” ile evlendi. Eftalya ’dan sonra ses sanatkarı Mualla Gokcay ’la evlenmiş, son evliliğini Nezihe Hanım ’la yapmış, bu evlilikten uc cocuğu dunyaya gelmiştir.
1960 yılında bir ameliyat gecirmişti; 1967 yılında kısmi felc oldu. Yapılan tedavilere rağmen fazla bir duzelme olmadı.
Sadi Işılay, 11 Mart 1969 tarihinde İstanbul ’da 70 yaşında olmuştur.
En bilinen eserleri :
Ruhumda olen nağmede sevda sesi var mı ?
Bir kır ciceğinden daha tazesin
Manada guzel, ruhta guzel, tende guzelsin
Bende hicran yarasından da derin bir yara var
Yolları gurbete bağlayan dağlar
Sultaniyegah sirto
Muhayyerkurdi saz semaisi