”Siyah bir kazak ve on sıra inciyle modada bir devrim yarattı.” Biz demiyoruz, Christian Dior (Listelist iğrenc esprileri aralara serpiştirme timinin dillere destan işi). Uyarsınız uymazsınız ona bir şey diyemeyiz ama moda diye bir gercek var arkadaşlar. Her yıl bir suru (biz her gun kotu cekip kendini dışarı atan tayfanın dili varmıyor ama) yaratıcı kıyafetlerin sergilendiği, milyonlarca dolar harcanan defileler gerceği onumuzde duruyor (arkadaşlar şunu bize bi ’ acıklar mısınız?). Adına moda denilen bu şeyi bu gunlere getiren bazı buyuk insanlar var. (Nereden bilsinler modanın şuna donuşeceğini) İşte o insanların en buyuklerinden biri de Coco Chanel. 19 Ağustos onun doğum gunu. Anmadan gecmeyelim dedik. İyi okumalar…
O donemlerin vazgecilmezi: Fakir aile cocuğu
Yedi kişilik fakir bir ailenin cocuğu olarak 1883 ’te Fransa ’nın Saumur şehrinde doğdu Gabrielle Bonheur Chanel. Yaşamın ilk buyuk sillesini 6 yaşında yedi, annesini veremden kaybetti. İkinci sille de hemen ardından geldi: Babaları tarafından 3 kız kardeş Aubazine Yetimhanesi ’ne bırakıldılar.
Cok da tadını cıkaramadığı cocukluk donemi
Dikiş dikmeyi de burada oğrendi Gabrielle. Bu becerisi sayesinde uzunca bir sure, donemin giyim kuşam mağazalarında terzi yardımcılığı yaptı.
Coco da neyin nesi? https://www.youtube.com/watch?v=-twn0-JBcpM
… diye soracaksınız haliyle. Coco, Gabrielle ’in sahnelerde gosteri yaptığı donemde soylediği bir şarkı. Coco adını Gabrielle ’in ustune bir daha hic cıkmamacasına yapıştıran da o zamanki sevgilisi Etienne Balsan.
Şapkadan markaya uzanan yol
Donemin elitlerinden Etienne Balsan ’ın ciftliğinde yaşamaya başladı. Yine onun sayesinde tasarladığı şapkaları satabildiği ilk dukkÂnını actı (gerci Balsan cok da isteyerek destek vermemiş Coco ’ya). Fakat şapkaları cok tercih edilmedi, cunku o donem kadınlarının taktığı şapkalar gibi gosterişli değildi Coco ’nun şapkaları.
Ona inanan adam: “Boy”
Ve hayatını ters yuz edecek adamla tanıştı Coco Etienne Balsan aracılığıyla: “Boy” lakaplı Arthur Capel. Capel, Coco ’ya inandı ve ona destek olmaya başladı. (Sonradan bir trafik kazasında hayatını kaybetti Arthur. Arthur ’u kaybetmesi Coco ’nun olume en cok yaklaştığı andı. Ama o devam etmeyi secti.)
Kaderinin değiştiği gun
Arthur ’un, Coco ’nun şapkalarının tanıtımı icin bir balo duzenlediği gundu. Baş davetli olarak da dostu Prenses Victoria Melita ’yı davet etti Arthur (Melita Kralice Viktorya ’nın torunu olur). Prenses, Coco ’nun ilk yaptığı ve bir turlu satamadığı kucuk kırmızı şapkayı satın aldı. Bu satış Coco ’nun hayatını değiştirdi ve dukkÂnına muşteriler akın etmeye başladı.
Suclu mu, barış girişimcisi mi?
İkinci Dunya Savaşı yıllarında tutuklandı Coco Chanel. Gerekce olarak da Alman hukumeti icin calışması ve ust duzey Nazi subaylarıyla ilişkisi olduğu gosterildi. Tum bunlar ne kadar doğru bilemiyoruz elbette. Winston Churchill ’le yakın dost olduğu ve Almanlarla goruşerek savaşın sona ermesini sağlamaya calıştığı soylendi. Kendisi de ifadesinde barış icin cabaladığının altını cizdi. Kısa bir sure tutuklu kaldı. Tum bu yaşananlardan dolayı İsvicre ’ye gitti ve 15 yıl boyunca bir nevi surgun hayatı yaşadı.
No.5
Chanel ’in o dillere destan parfumunun adı No.5. Yaratıcısı Ernest Beaux. Beaux, Chanel ’e 1-5 arası ve 20-24 arası olmak uzere iki seri sundu. Chanel, 5 ’i tercih etti. 5 ’i tercih etmesinin sebebi olarak da, her yılın beşinci ayının beşinci gununde defilesini başlatmasını gosterdi. 5 ’in kendisine şans getireceğine inandı. Marilyn Monroe ’nun bir roportaj sırasında kendisine sorulan “Uyumak icin ne yaparsınız?” sorusuna, “No.5 ’in bir damlasını koklamam yeterli.” şeklinde verdiği cevap, o sıralar satışları cok da iyi olmayan parfumun satışlarının artırdı.
No.19
Chanel, Henri Robert ve No.5 ’in yaratıcısı Ernest Beaux, No.19 adlı parfumu Coco ’nun doğum gunu olan 19 Ağustos ’ta (1970) piyasaya surdu. Bu tarihten kısa bir sure sonra, 10 Ocak 1971 ’de Coco hayata gozlerini yumdu.
Moda dunyasına ne kattı Coco?
Her şeyden once (başlıkta da belirttik zaten) kadın cinsini korseden kurtardı. Daha doğrusu kadın belini ozgurluğe taşıdı. Bununla da kalmadı, elbiseleri kısalttı, kadına bilekleri olduğunu hatırlattı. Jarse kullanımına son verdi.
Basit ve yalın bir tarz
Chanel tasarımlarında basitliği ve yalınlığı tercih etti. Bu tercihinde o donemlerde yaşanan Birinci Dunya Savaşı ’nın buyuk etkisi oldu. Erkeklerin savaşa gidip kadınların calışıp para kazanması gereken koşullarda kadınlar icin calışırken de giyebilecekleri uygun kıyafetler tasarladı.
Kadına pantolon giydirdi
Rivayet odur ki, ata binmeyi cok seven Coco eyere yanlamasına oturmayı reddediyor ve ata rahatca binebilmesine imkÂn verecek bir pantolon dikiyor kendine. Boylece ilk kez pantolon giyen kadın oluyor kendisi.
Beyaz tene burun kıvırdı
Beyaz tenin Avrupa lokasyonunda soyluluk simgesi sayıldığı bir donemde bronz tenle gezmeye başlayarak beyaz tenin pabucunu dama attı. O gun bu gundur bronz ten candır.
Yas renginden şıklığın rengine: Little Black Dress
Siyahı giyim kuşam rengi haline getiren kişi elbette Coco değildi. Kadınlar hali hazırda siyah renk elbise giyiyorlardı, ama gundelik yaşamda değil, yas tuttuklarında. Coco siyahı gundelik yaşama taşıdı, “yas”ın rengi olarak kabul edilen siyahı şıklığın rengi haline getirdi.
Sigara, kırmızı ruj, kısa sac
Belli bir doneme kadar erkekliğin simgesi olan sigarayı, toplum icinde icme cesaretini gosterdi Coco. Alışılmadık şekilde saclarını kısa kestirdi ve hayat kadınlarına ozgu olan kırmızı renk ruj kullanmaktan da cekinmedi.
Bonus 1: Coco Before Chanel
Coco ’nun hayatını beyaz perdede de gormek istiyorsanız Audrey Tautou ’lu bu filmi izlemelisiniz.
Bonus 2: Yetinmeyene biraz daha Coco
Bonus 1 yetmez, azıcık daha Coco diyorsanız “Coco Chanel & Igor Stravinsky” adlı filmi de izlenecekler arasına eklemelisiniz.
Bonus 3: O da yetmez, daha fazla Coco diyorsanız… https://www.youtube.com/watch?v=8D0PAy9naQI
… 1969 yılında Coco Chanel ’in hayatını anlatan ve Katharine Hepburn ’un Coco ’yu canlandırdığı Broadway muzikalini izleyebilirsiniz.
Bonus 4: Kokoş Emel ’i bilmiyorsanız ayıp https://www.youtube.com/watch?v=HK9gwDlNHZY
Tabii ki İsmail Abi ’nin modacı halası Kokoş Emel. Boyle cehalet olmaz yeminle!