Ataerkilliğin kuresel niteliğinin yok edilmemiş olması tacizi erkeklerce kullanılabilecek bir hak olarak gorulmesine sebep veriyor. Gunumuzde de oldukca sık tartışılan kadın erkek eşitsizliğinin erkeğin fiziksel gucune dayanmış olmasından oturu zihniyetin genel anlamda korunuyor olması başımızı bir hayli belaya sokmuş olsa da değişmek icin yeterli gorulebilecek bir kıpırdanma yok.
Tacizin sembol gorsellerinden biri olarak gorulen Ruth Orkin imzalı “İtalya ’daki Amerikalı Kız (American Girl İn Italy) fotoğrafı da bu konudaki calışmaların argumanları arasında yerini almayı başardı; yaklaşık 68 yıldır hala hafızlarda hala gozumuzun onunde…
Bu fotoğrafın oykusu ve oykunun kahramanlarına dair bilinmeyenleri aktarmaya calışacağımız bu yazıyla birlikte kult nitelik kazanmış eserin anlamının keşfedilmesini umuyoruz.
Hayalleri olan Ruth Orkin ’in seyahatleri ve deneyimleri
Amerikalı fotoğraf sanatcısı Ruth Orkin, 1921 doğumlu ve kendisi kadar meşhur olamayan oyuncu annesi nedeniyle Hollywood ’a oldukca aşina bir şekilde buyudu. Cocukluğundan itibaren fotoğrafcılığa merak salan Orkin, ilk fotoğraf makinesini 10 yaşındayken aldı. Başta okul olmak uzere fırsat bulduğu her yerde oğretmenlerinin ve arkadaşlarının fotoğraflarını cekmeye başlayarak mesleğine amator bir şekilde girdi.
Orkin, 17 yaşındayken aldığı kararla 3 hafta surecek ilk bisiklet yolculuğuna cıktı ve yol boyunca gorduklerini fotoğraflamanın yanında yola cıkma sebebi olan 1939 Dunya Fuarı ’ndaki fotoğrafları da arşivini susledi. Bu yolculuk ve fuar onun icin ilk ciddi deneyimdi.
MGM Studyoları ’ndaki kısa sureli macerasında ilk kadın yonetmeni olmak istemişti ancak karşılaştığı cinsiyetler arası ayrımcılık nedeniyle hedefine ulaşamamıştı.
Devam eden 2. Dunya Savaşı sırasında “Kadınlar Ordu Birliği (Auxiliary Army Corps)” olarak bilinen oluşumun reklam projesinde yer almış ancak sadece deneyimini genişletmekle kalmış cunku bir sure sonra proje dışı kalmıştı. Tabii bu deneyimin kendisi icin ne katkısı olabileceğini duşunuyor muydu bilinmez. Ama gorunen o ki erkeklerin kendisi uzerinde kurmak istediği baskıyı hicbir zaman kabullenip koşesine cekilmedi.
Uluslararası gazete ve dergilerde calıştı
Kadınlar Ordu Birliği ’ndeki proje deneyiminin sonlanmasının ardından New York ’a taşınan ve gece kulubunde fotoğrafcılık yaparak hayatını kazanan Orkin New York Times ’ta calışmaya başladı. Buradaki ilk onemli işi uluslararası alanda tanınmış orkestra şefi olan Leonard Bernstein icin gorevlendirildi.
Bağımsız ya da sureli işleri bir sure sonra profesyonelleşmeye evriliyor ve Life, Look, Ladies ’ Home Journal isimli yayınlarda calıştı. Buralardaki seruvenleri de uzun sureli olmadı cunku o zamanlardaki kadın erkek eşitsizliği onun erkek egemenliğindeki bu şirketlerde calışmasını engelleyen etkenler oluyordu.
Kendisi gibi fotoğrafcı olan Morris Engel ile evlendi ve 1985 ’te evinde hayatını kaybetti.
Orkin, Tennessee Williams , Marlon Brando ve Alfred Hitchcock gibi bircok unlu ismi farklı zamanlarda fotoğrafladı.
Objektifteki mağrur guzel Ninalee Craig
Hikayenin guzel modeli olan Ninaee Allen Craig ise 1927 İndianapolis doğumlu. Avrupa turnesindeki altı ayı boyunca hayatının en unutamayacağı anıları biriktirdi. Yazımıza konu olan fotoğrafıyla hep gurur duydu.
Craig, kendisini dunyaca unlu yapan foto belgesel projesinin ardından ulkesine dondu ve once oğretmenlik sonrasında reklam yazarlığı yaptı.
Craig, nam- diğer Jinx Allen iki defa evlendi ve 7 cocuğu oldu. Yedi cocuklu, 10 torunlu Craig, Kanada ’da gecen sene 90 yaşındayken hayatını kaybetti.
İtalya ’daki Amerikalı Kız
Ruth Orkin ve Ninalee Craig İtalya ’da tanıştı. Craig, uzun zamandır hayalini kurduğu Avrupa gezisini surdururken yolu İtalya ’ya duşuyor ve Orkin ile tanışması bu ulkenin Floransa şehrinde gercekleşiyor.
Kadınların bugun bile erkek baskısı ve tacizleri altında kaldığının eleştirildiğini duşunursek 1950 ’li yıllarda iki kadının ulkelerinden uzakta bambaşka bir kulturun (yine erkek egemen ve dolayısıyla “erkek hep haklı” anlayışının hukum surduğu başka bir toplum yapısı) icinde birlikte seyahat etmesi oldukca cesur gorulmeli.
Orkin ile Craig 1951 ’de birlikte bir proje başlattılar. Projenin adı “Yalnız Seyahat Etmekten Korkma (Don ’t Be Afraid to Travel Alone) ’ydı. Bu proje icin sokakları arşınlayan ikili, duzinelerce fotoğraf cekiyordu.
Orkin, cok sonraları bir roportajında Craig icin; “Cok guzel, ışıldayan biriydi ve benden cok uzun boyluydu” diyecek kadar ovuyordu modelini.
Tacizin sembolu olan kare
Orkin ’in başyapıtı haline gelen sembol kare 22 Ağustos 1951 tarihinde cekildi. Craig yuruyor ve Orkin de onu fotoğraflıyordu. Kurgu bu şekilde ilerlerken Orkin İtalyan erkeklerin Craig ’i hedef alan bakışlarını yakaladı ve deklanşoru devreye soktu. Bununla yetinmeyen Orkin fotoğrafta gorduğumuz o kişileri uyararak objektife bakılmaması şartıyla anı fotoğraflamak istediğini belirterek kurgusunu genişletti ve ortaya “erkeklerin tacizlerine maruz kalan mağrur kadının masum ama cesur yuruyuşu” cıktı. Art arda cekilen iki karenin toplam suresi Orkin ’in ifadesine gore yaklaşık 35 saniyeydi.
Kurgu da olsa bunun kurgu olmadığını savunan Orkin, bu projesi ve en unlu fotoğrafıyla gurur duyduğunu her defasında dile getirdi. Ona gore bu sadece iki kareden oluşmuş bir fotoğraftı ve hatta fotoğraftan otesini ifade eden bir eserdi.
Hala konuşup yazabildiğimize gore pek haksız sayılmaz…
Craig ise kendisine yonelen bakışlardan memnun olduğunu soyluyor
Fotoğrafın dunyaya yayılmasının ardından gazetecilerin surekli roportaj taleplerini karşılayan Craig, o anları anlatırken bunun bir taciz olarak adlandırılmaması gerektiğini belirtmiş ve “Fotoğraf tacizi ve mustehcenliği değil, bir kadının harika bir zaman gecirdiğini sembolize ediyor.. Şalımı vucuduma sardım. Cunku o benim koruyucumdu. Bir erkek denizinin icinden geciyordum ve her anından zevk alıyordum. Onlar İtalyan ’dı ve ben İtalyanlar ’ı seviyordum.” ” ifadeleriyle duşuncelerini paylaşıyordu.
Yalnız Seyahat Etmekten Korkma projesinin ardından ulkesine donup mesleğinde ilerlemeyi surduren Ruth Orkin bircok odule layık gorulmuş ve eşiyle birlikte film projelerinin yanı sıra “Penceremden Bir Dunya” ile “Penceremden Daha Fazla Resim” kitaplarını yazdı.
Orkin ’in aldığı odullerden bazıları ise bircok fotoğrafcının hayalini kurduğu cinstendi İşte o odullerden bazıları:
• LIFE Dergisi ’nin Genc Fotoğrafcı Yarışması 3.unculuk Odulu (1951)
• ABD ’deki En İyi On Kadın Fotoğrafcı, Amerika ’nın Profesyonel Fotoğrafcısı (1959)
• Yıllık Manhattan Kultur Odulu, Fotoğrafcılık (1980)
• Liyakat Sertifikası, New York Belediye Sanat Derneği (1984)
Kaynak: 1 2 3 4 5 6 7 8 9