Amerika ’yı ilk kez motosikletle dolaşan ikiz kardeşlerden biri olan Gussie Van Buren ’nın kadın isterse yapabilir sozu bu 9 cesur kaşifin felsefesini yanstıyor. İşte, toplumsal cinsiyet normlarını yıkan, engelleri aşan ve kadınların her erkek kadar uzağa seyahat edebileceklerini kanıtlayan tarihteki en ilham verici kadın kaşifler…
1. Gudrid Thorbjarnardottir: Amerika Kaşifi Kristof Kolomb ’un Amerika ’ya ayak basmasından yaklaşık 500 yıl once “Uzak Gezgin” lakaplı genc İzlandalı kaşif Gudrid Thorbjarnardot Atlantik ’e yelken actı. Karaya varınca ise bir erkek cocuğu doğurdu. Gudrid ’in kahramanlıkları iki Viking destanında olumsuzleştirildi. The Saga of the Gronlanders ve The Saga of Erik the Red destanları bunu konu alıyor. Destanların hayaletler ve ejderhalar da dahil olmak uzere bazı yonleri acıkca kurgusal olsa da birkac arkeolojik buluntu Gudrid ’in keşiflerini destekliyor. 2001 yılında, destanlarda Gudrid ’in son evi olarak tanımlanan İzlanda vadisinde eski bir ev keşfedildi. İlginc bir şekilde, gomulu ev İzlanda ’daki zamanının diğer yapılarına benzemiyordu.
2. Jeanne Baret: Botanikci ve Acık Deniz Maceracısı Sanayi Devrimi ’nden once, coğu Avrupalı koylu hayatı boyunca calıştı ve dunyayı gezemeden oldu. 1740 ’ta Fransa ’nın Burgonya kentinde gundelik işci sınıfında dunyaya gelen Jeanne Baret ise tam bir istisnaydı. Cunku kendisi dunyanın cevresini dolaşan ilk kadın oldu. Şubat 1767 ’de Baret, erkek kılığına girerek, Fransız kaşif Louis Antoine de Bougainville ’in cevresinde “Kralın Doktor-Botanist ve Doğa Bilimcisi” olarak secilen Philibert Commerson ’ın asistanı olarak L ’Étoile gemisine tırmandı. Gercekte Baret, Commerson ’ın sevgilisiydi ve aynı zamanda yetenekli ve bilgili bir botanikciydi. Commerson ’ın sık sık sağlık sorunlarıyla boğuştuğu nedeniyle Baret ’nin bir yıldan fazla suren bu girişim sırasında binlerce bitki orneğini kendi başına topladığına inanılıyor. Bougainville ’in A Voyage Round the World adlı kitabında ondan bahseden bir cumle yazılmasaydı, Baret ’nin olağanustu denizcilik başarısı asla gun yuzune cıkamayabilirdi.
3. Sacagawea: Lewis ve Clark ’ın Rehberi ve Cevirmeni 19. yuzyılın başlarında Lewis ve Clark ’ın Batı Amerika ’nın daha once keşfedilmemiş topraklarına yaptığı keşif cok konuşulmuştu. Fakat tum bu keşifin arkasında bulunan genc Kızılderili rehber ve tercuman Sacagawea ’nın rolunden bahseden yoktu. 1788 veya 1789 ’da doğan, Kızılderili Shoshone kabilesinin Lemhi grubunun bir uyesi olan Sacagawea, kısa ama değerli bir hayat yaşadı. 12 yaşında rakip Hidatsa kabilesi tarafından yakalandıktan sonra, daha sonra Fransız-Kanadalı kurk tuccarı Toussaint Charbonneau ile evlendi. Ciftin birleşik dil becerileri, Lewis ve Clark icin faydalı olacak ve keşif gezicilerinin kabilelerle iletişim kurmasını ve ticaret yapmasını sağlayacaktı. Sacagawea ’nın karşılaştıkları Yerli Amerikalılar uzerindeki sakinleştirici guven etkisi o zamanlarda hayati onem taşıyordu.
4. Isabella Bird: Viktorya Donemi Kaşifi 1831 ’de İngiltere, Yorkshire County ’de doğan Isabella Bird, sayısız cocukluk hastalığı ile baş ediyordu. 1850 ’de bir omurga ameliyatı gecirdi fakat bu onun hayatını cesur bir şekilde yaşamasına engel değildi. Doktoru tarafından seyahat etmeye teşvik edilen Bird, 1854 ’te Cunard kraliyet posta vapuruna binerek macerasına başladı. Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri ’ne yaptığı bu ilk gezi, omur boyu surecek bir seyahat aşkının temelini oluşturacaktı. Sonraki yıllarda Bird Hawaii ’deki volkanik zirvelere tırmanacak, Tahoe Golu yakınlarında bir boz ayıyla karşılaşacak, Japonya ’daki yerli Ainu kabilesinin uyeleri arasında kalacak, Himalayalar ’da kamp kuracak ve İran ve Turkiye ’ye kadar seyahat edecekti. Kapsamlı seyahatlerini 10 kitapta toplayan Bird, 1891 ’de Kraliyet Coğrafya Derneği ’nin ilk kadın uyesi oldu.
5. Nellie Bly: Oncu Araştırmacı Muhabir 1887 ’de doğan Nellie Bly, New York ’un korkuncluğu ile unlu akıl hastanelerinden biri olan Blackwell ’s Island Insane Asylum ’a kabul edilmek icin akıl hastası numarası yaptı. Bly ’nin ardından gelen gazete ifşası, Amerikan gazeteciliğinin gidişatını değiştirecek ve şimdi araştırmacı gazetecilik olarak bilinen tamamen yeni, surukleyici bir habercilik tarzı yaratacaktı. Birkac yıl sonra, Bly, buharlı gemiden eşeğe kadar her şeyle dunyayı dolaşarak rekor kıran 72 gunune ilişkin bir seyahat macerasıyla yeniden cok konuşulmaya başladı. Guney Cin Denizi ’nde muson yağmuruna karşı yelken actı ve Mısır ’daki timsah avcılarından Sri Lanka ’daki yılan oynatıcılarına kadar buyuleyici maceralar yaşadı. Jules Verne ’in Seksen Gunde Devri Alem ’de Phileas Fogg ’un kurguladığı rekoru kırmakla kalmadı aynı zamanda tarihin en onde gelen gazetecilerinden biri olarak gecmişe izini bıraktı.
6. Harriet Chalmers Adams: Yuzyılın Kaşifi ve Gazetecisi 1875 doğumlu Harriet Chalmers Adams icin cesur maceralar erken yaşlarda başladı. Sekiz yaşında, babasıyla at sırtında ucsuz bucaksız Sierra Nevada sıradağlarını gezdi. 1903 ’te, kocası Franklin Pierce Adams ile birlikte, Orta ve Guney Amerika ’da 40.000 mil yol kat edecek, And Dağları ’nda 23.000 fit yuksekliğindeki zirvelerde yuruyuşe cıkacak ve Amazon ’un vahşi doğasına inecekti. Adams sadece seyahat etmekle kalmadı aynı zamanda National Geographic ’te bu seyahatları belgeledi I. Dunya Savaşı ’ndaki siperlerden haber yaptı ve gorduğu adaletsizlikleri eleştirdi. 1920 ’de “Bir kadının erkeklerin seyahat edebildiği her yere ve daha da otesine gidememesi icin hicbir neden yok” dedi. New York merkezli Kaşifler Kulubu ’nden reddedildikten sonra Adams, 1925 ’te Kadın Coğrafyacılar Derneği ’nin kurucu başkanı oldu.
7. Gussie ve Addie Van Buren: Motosikletci Kız Kardeşler ABD başkanı Martin Van Buren ’in torunları, kız kardeşler Augusta ve Adeline Van Buren, iki solo motosikletle Amerika ’yı kıyıdan kıyıya gezen ilk kadınlar oldular. 4 Temmuz 1916 ’da Brooklyn ’den yola cıktıklarında, 2 Eylul ’de San Francisco ’ya varmadan once Rocky Dağları ’ndaki Pike ’s Peak ’i herhangi bir motorlu aracla zirveye cıkarak isimlerini duyurdular. O zamanlarda yollarda motosikletle seyahat yolların durumu nedeniyle tehlikeliydi. Kız kardeşler defalarca bisikletlerinden duştuler ve birkac kez de tutuklandılar. Bunun nedeni ise hızdan değil erkek kıyafeti giymeleri oldu. Bu gezilerin amacları kadınların yaklaşmakta olan Amerikan I. Dunya Savaşı ’na girmesi icin askeri sevkıyat binicileri olabileceklerini kanıtlamaktı. Ordu, sonunda Addie ’nin bir sevkıyat binicisi olarak başvurusunu reddetmiş olsa da kız kardeşler cesur ve sınırları zorlayan yolculukları sayesinde tarihe gececeklerdi.
8. Annie Londonderry: Oncu Bisikletci Kadın kaşifler listemize Annie Londonderry ile devam ediyoruz. New York World ’de 1896 ’da yapılan bir roportajda kadınların oy hakkını savunan Susan B. Anthony bisiklet surmeyi şoyle anlattı: “Ne zaman tekerlek uzerinde bir kadın gorsem ayakta duruyor ve seviniyorum. Kadınlara ozgurluk ve ozguven duygusu veriyor.” İki yıl once Annie Londonderry olarak bilinen Annie Cohen Kopchovsky, 42 kiloluk Columbia bisikletine tırmandığında ve dunya capındaki yolculuğuna başlamak icin Boston ’daki Beacon Street ’ten aşağı indiğinde bu duyguyu doruklarda yaşadı. Gezisi sırasında Londonderry olarak bilinen Kopchovsky, kocasını ve uc kucuk cocuğunu en azından gecici olarak geride bırakarak toplumsal normları yıktı ve seyahatlerini kendi finanse etti.
9. Valentina Tereshkova: Uzaydaki İlk Kadın 1937 ’de Rusya ’nın Maslennikovo kentinde koylu bir ailenin cocuğu olarak dunyaya gelen Valentina Vladimirovna Tereshkova, ilk paraşutle atlayışını 22 yaşında yerel bir havacılık kulubunun himayesinde yaptı. Paraşutle atlama becerileri Sovyet uzay programının dikkatini cekti ve Şubat 1962 ’de Tereshkova, bir Sovyet kozmonotu olmak icin yoğun eğitime başlamak uzere secildi. 16 Haziran 1963 ’te Vostok 6 ’da Tereshkova, uzaya giden ilk kadın olarak tarihe gececekti. 48 yorunge ve 71 saat sonra, şimdiye kadarki en onemli paraşut atlamasını yaptı ve atmosferine girdikten sonra dunyaya geri dondu.
Kaynak 1