Moda trendleri tarihin her doneminde eleştirilerin odağındaydı. Orneğin yırtık pantolonlar ilk cıktığından buyuklerimiz tarafından fazlasıyla garip karşılanmıştı. Tıpkı zamanında flapper elbiselerin uzunluğu, stilettoların yuksekliği veya 1980 ’lerdeki yuksek ve kabarık saclar gibi. Moda kalıcı, ancak trendler gecicidir. Beş yıl once herkesin giydiği şeyler bugun bize tuhaf gelebilir. Bu yazımızda biraz daha geriye gidecek ve moda tarihinin en tuhaf trendlerinden bahsedeceğiz.
1. Kabarık etekler Kabarık veya cember etekler, 19. yuzyılın zenginleri arasında oldukca populerdi. Viktorya doneminde kadınlar, bellerini yokmuş gibi incecik gostermeye kafayı takmıştı. Bunu başarmak icin de balon gibi şişmiş eteklere yoneldiler. Bu giysiler daha onceki moda trendlerinden esinlenmişti.
Kabarık etekler başlangıcta sert at kılından yapılıyordu. Daha sonra kumaşlar biraz daha inceldi. Kabarık etek ne kadar buyukse, bir kadının o kadar zengin olduğu varsayılırdı. Bu moda oyle bir hal aldı ki Viktorya doneminde kadınlar kapılardan gecemez oldu! Sonrasında bu eteklere ozel kolsuz sandalyeler ortaya cıktı. Ne yazık ki etekler cok kolay alev alıyordu. Bu nedenle surekli trajik olaylar yaşanıyordu. Hatta kabarık etekler bazen yoldan gecen arabalara takılıp kadınların olumune neden oluyordu.
2. Arsenik Viktorya donemi İngiltere ’sinden bir başka trend ise 1814 ’te Almanya ’da icat edilen bir boya oldu. Bu boya parlak yeşildi ve ilk ortaya cıktığında cok rağbet gordu. Renkle ilgili tek dezavantaj, boylesine canlı bir ton elde etmek icin arsenik trioksit veya “beyaz arsenik” kullanılmasıydı. Arsenik; kadınların aksesuarlarını, elbiselerini, ayakkabılarını ve eldivenlerini boyadı. Zehirli kumaş insanların ciltlerinde korkunc yanıklara ve yaralara neden oldu. Saclar dokuluyor, hatta bazı durumlarda insanlar oluyordu.
3. Pike ayakkabıları 12. ve 15. yuzyıllar arasında uzun, sivri uclu ayakkabılar moda oldu. Bunlara Crackowe veya pike ayakkabısı denildi. Garip olan kısım ise bu ayakkabıların kullanıcının bacaklarına bir zincirle bağlanmasıydı. Trendin 1382 ’de Kral II. Richard ’ın Anne of Bohemya ile evlenmesiyle başladığı duşunuluyor. Ayakkabılar hem erkekler hem kadınlar tarafından giyiliyordu. Ama erkeklerinki cok daha abartılı ve uzundu. Cunku uzun burunlar bir zenginlik gostergesi kabul ediliyordu. 1465 yılında, bu ayakkabı İngiltere ve Fransa ’da tamamen yasaklandı.
4. Chopine Platform ayakkabı Chopine, en başta Venedik ’teki kadınlar tarafından etekleri kirlenmesin diye giyiliyordu. Ancak bundan kısa sure sonra bir statu sembolu haline geldiler. Ayakkabı ne kadar yuksekse, kadının sosyal sınıfı da o kadar yuksekti. Chopinler kadife veya ipekten yapılmış narin terliklere mantar bloklar dikilmesiyle uretiliyordu. Kadınlar genellikle Chopine ’leri giymek icin iki kişiye ve yururken yardımcı olması icin bir hizmetciye ihtiyac duyuyordu.
5. Siyah dişler İnci gibi beyaz dişler toplumda her zaman guzellik standardı değildi. Boyalı ya da curumuş siyah dişler asaleti simgeliyor ve hatta guzel kabul ediliyordu. Japonya ’da sekizinci yuzyılın başlarında insanlar dişlerini siyaha boyamaya başladı. Sonradan da siyah nesneler guzel kabul edildiği icin trend devam etti. Heian donemi boyunca, bircok Japon soylu daha 15 yaşındayken kanemizu adlı bir karışım kullanarak dişlerini siyaha boyadı. Cunku bu ergenlikten yetişkinliğe gecişi simgeliyordu. Bu uygulama daha sonra yasaklandı. Şimdilerde sadece Geyşalar tarafından torensel nedenlerle yapılıyor.
Tudor İngiltere ’sinde ise tatlıya duşkunluğuyle unlu olan Kralice I. Elizabeth yuzunden kararmış dişler moda oldu. Kotu ağız hijyeni ile birlikte sofrada şekerli tabakların olması bir zenginlik gostergesiydi. O donemde yaşayan sıradan insanlar, kendilerini zengin gostermek icin dişlerini siyaha boyarlardı.
6. Tudor yakaları Tudor doneminin ilginc trendlerinden biri de ithal ketenden yapılmış, yuzunu cerceveleyen, kocaman fırfırlı yakalardı. Kralice Elizabeth de dahil, donemin soyluları genelde bunu giyerdi. Yaka rahatsız ve kullanışsız olsa da, İngiliz Mahkemesi uyelerinin ayrılmaz bir parcasıydı ve kullanıcının yuksek statusunu gosteriyordu. Ucuz kumaştan yapılmış olanlar ise insanları boğulacak duruma getirebiliyordu.
7. Topal etekler 1908 ile 1914 yılları arasında kadınlar daha fazla ozgurluk ve hak talep etmeye başlamıştı. Tam da o donemde bu eteğin ortaya cıkması baya bir trajikomik. Cunku topal etekler yirminci yuzyılın en kısıtlayıcı kıyafetlerinden birisiydi. Etek, ayak bileğine kadar uzanıyor ve bir anda daralıyordu. Bu da yurumeyi oldukca zor bir hale getirdi. Hatta o kadar dardı ki, onu giyen kadınlar cok kısa adımlarla yuruyebiliyordu.
İlginizi cekebilir:
Moda Tarihi: Korselerden Converse ’lere 20. Yuzyılın En İkonik Kıyafetleri ve Hikayeleri
Kaynak: 1