Markalar bir nevi yaşayan organizma gibiler; cunku insanlarla surekli iletişim halindeler. Kendilerini anlatmak, akılda kalmak, akılda kalırken de zihinlerde olumlu izler bırakmak istiyorlar. Gunumuzun populer kalıbıyla algımızı yonetiyorlar diyelim.
Tum markalar logolarındaki renk secimlerinden, marka ismindeki yazı karakterlerine kadar imajlarını doğru konumlandırmak icin sağlam miktarda para harcıyorlar. Bu harcanan paraların arkasında bir de markaların gercek halleri var.
Bu gercek haller daha sıcak, daha samimi; cunku genellikle ait oldukları ailelerden izler taşıyor. İşin icinde aile, gecmiş, yaşanmışlıklar olunca da profesyonel algı yonetimlerinin yerine ilginc hikayeler cıkabiliyor. Huzurlarınızda her gun gorduğumuz unlu markaların isim hikayeleri ve ilginc hikayeleri.
Sakıp Ağa ’nın devi Akbank
Sabancı Holding ’i biz daha cok Sakıp Sabancı ’yla tanısak da aileyi Turkiye ’nin devleri arasına sokacak temeller Hacı Omer Sabancı zamanında atılmış. Bu temellerin en sağlam ayağı da kuşkusuz Akbank ’tır. Akbank o kadar onemlidir ki ulkenin iki “en zengin” ailesi Koc ve Sabancılar arasındaki rekabete bile konu olmuştur.
Koc Holding ’in Sabancılardan ekonomik olarak daha guclu olduğu donemlerde bile Vehbi Koc ’un Sabancı ’yı kast ederek “onların Akbank ’ı var” dediği rivayet edilir. Vehbi Bey ’in boylece Sabancı ’nın asıl gucunun altını cizmek istediği soylenir. Peki Akbank ismindeki Ak nereden gelmektedir?
II. Dunya Savaşı sonrası Cukurova ’nın zengin pamuk tarlalarını işleyip bir tekstil sanayii kurmak istenir. 83 ortak bir araya gelir ve bu sanayiyi garanti altına almak icin mali bir yapı kurmaya karar verirler. Hacı Omer Sabancı ’nın da aralarında bulunduğu Adana ’lı ve Kayseri ’li iş adamları Akbank ’ı kurarlar. Markanın ismindeki Ak, Adana ve Kayseri ’nin ilk harflerinin birleşimden gelir.
Peugeot, kahve değirmeni ve tum model numaralarının ortasında kullandığı “0” rakamı
1734 ’de doğan Jean-Pierre Peugeot, dokumacılık alanında faaliyete gecer ve varislerine bir boyahane, bir yağ fabrikası ve bir değirmen bırakır. Aile sonradan değirmeni bir celik dokum hanesine donuşturur. Bu dokumhane dunyanın en unlu el tipi kahve değirmenlerini uretir. Otomobil markası olarak bilinen Peugeot markası gunumuzde hala tuz, karabiber ve kahve değirmenleri uretir cunku 1840 yılından gelen ununu asıl bu urunlere borcludur.
Gelelim ortası sıfırlı olan model numaralarına. 305 – 405 – 505 gibi uzayıp giden modellerin hepsinin ortasında sıfır bulunur. Peugeot ’da ortası sıfırlı model kodlarının ilk kullanıldığı model 201 modelidir. Aslında bu durum bir zorunluluktan doğuştur. 1900 ’lu yılların başlarında otomobil calıştırılırken marş calışmadığında, motor, otomobilin on tarafına sokularak cevrilen bir manivela yardımıyla işler hale getirilmekteydi. Bu goruntuyu donem filmlerinden hatırlarsınız.
Peugeot 201 modelinde de, model kodu otomobilin tam onune yerleştirilmişti, aracın onunde bir de manivelanın girmesi icin delik bulundurmak gerektiği icin, Peugeot model kodunun ortasına bir sıfır yerleştirdi. Yani model kodunun ortasındaki sıfır aslında manivelanın sokulduğu delikti. O gunlerden bu gune bu delik yani sıfır, bir gelenek olarak geldi. Bugun markanın tum modelleri ortası sıfırlı rakamlardan oluşmakta.
Fendi Efendi bakar mısınız cok importante bir bilgi var
Luks moda tuketiminde oncu markalardan (bir cantayı 35.000 Dolar ’a satabiliyorlar) İtalyan Fendi isminin kokenini Osmanlı İmparatorluğu ’na kadar uzanıyor. Aile isminin kokenini İtalyan dilinde araştırarak bir sonuca varamamış ve araştırmayı İzmir ’den gocen levanten atalarında kadar surdurmuş.
İzmir ’de “Efendizade” ailesine mensup bu kişilere aynı zamanda dilimizde adet olduğu uzere isimlerinin sonuna Efendi eklenerek hitap edilirmiş. Aile İtalya ’ya donduğunde Efendi ’nin ilk harfi ‘e ’ terk edilmiş ve Fendi olarak hayatlarına devam etmişler. Dunyaca unlu moda markasına boylece bir Turk esintisi yadigar kalmış.
Aspirin, morfin, eroin
Bayer ’in kimyagerlerinden Dr. Felix Hoffmann 1899 yılında Asetilsalisilik asit denilen maddeyi saflaştırdıktan sonra dunyanın en cok satan ilacı Aspirin ’i buldu. Bu keşfinden hemen sonra ise aynı yolla morfini sentezleyerek eroini keşfetti.
Aspirin ismi de bu asidin ilk harfi olan “A” ve ilacın ham maddesinin Almancası “Spir” asidinin birleşiminden geliyor. Hoffmann ’ın buluşuyla iniltili diğer gercekleri aspirin tarihi yazımızda da bulabilirsiniz.
Akrabalık ve topraklık ilişkisi temelinde Enka
Dev markaların isimlerinde akrabalık ve Adana + Kayseri = Akbank orneğinde gorduğumuz gibi ulkedeki “toprağım” gerceğinin rolu buyuk demiştik. Sıradaki marka bu orneğin en sağlam kanıtı gibi.
1957 yılında Şarık Tara İTU ’den ‘can dostu ’ Sadi Gulcelik ’le birlikte ENKA ’yı kurarlar. Markanı acılımı enişte ve kayınbiraderin— ilk hecelerinin birleşiminden gelmektedir. Sadi Gulcelik, Tara ’nın kızkardeşi Vildan Hanım ’la evlenince doğan akrabalık ilişkisi, ulkenin ne buyuk inşaat şirketlerinden biri olan Enka Holding ’e isim kaynağı olur.
Beyoğlu ’ndaki simge binası Vakko ve cok değişen İstiklal Caddesi
Beyoğlu denildiğinde o meşhur en guzel kıyafetlerin giyilip cıkıldığı zamanlardan, 2006 yılına kadar uzanan bir seruveni vardır Vakko binasının. Beyoğlu Guzelleştirme Derneği ’nin simge isimlerinden Vitali Hakko başkanlığı zamanında semte yeniden eski kultur – sanat – eğlence merkezi havasını geri getirmek icin calışmalar yapılmış, buyuk olcude başarılı da olunmuştur.
Dernek bugun maalesef gelen yeni yonetimlerle eski misyonunu yitirmiş ve meşhur “inşaat ya resurullah” kafasına gecmiştir. Sanki bu amac icin bir derneğin varlığına ihtiyac varmış gibi.
Marka olarak Vakko ’ya geri donelim. Vitali ve Alber kardeşlerin isimlerinin baş harfleri ve soyadları olan Hakko ’dan gelen ‘kko ’ harflerinin birleşiminden Vakko oluşur. 1934 yılında Şapka Devrimi ’nin ardından “Şen Şapka” adıyla giyim işine başlayan firma yine ilk mağazasını 1962 yılında Beyoğlu ’nda acmıştır. İlk eşarbı 1938 yılında uretmeye başlarlar ve ozellikle bayan şapkasının yoğun bir şekilde kullanıldığı donemde, şapka ve eşarbın en onemli adresi olurlar.
Taşkopru ’nun bir sarımsağı meşhurdur bir de Bridgestone ’u
Dunyanın en onemli lastik ureticilerinden olan Bridgestone 1931 yılında Japonya ’da kuruldu. Firmanın sahibi Shojiro Ishibashi ’nin soyadı Turkce “taş kopru” anlamına gelir. Kelimenin İngilizcesi Bridgestone ’dur. Japon otomotiv endustrisinin atılım yaptığı 80 ’li yıllarda cok buyuk gelişim gosteren marka, bugun sektorun oncu isimleri arasında.
Sinyal sesinden sonra mesajınızı bırakabilirsiniz K.V.K
Ulkemizde cep telefonu ve sim kart kelimeleri girmeye başladığında duyduk ilk defa ismini. 1993 yılında kurulan K.V.K. Mobil Telefon Sistemleri Ticaret AŞ, ulkenin en buyuk cep telefonu distributorlerinden. Kurucuları olan Mehmet Emin Karamehmet, Murat Vargı ve Osman Kavala ’nın soyadlarının baş harfleri K, V, K bir araya gelince, ta daaa! Karşınızda son derece fonetik bir marka olan K.V.K cıkıyor.
Bir diğer mobil dev Vodafone ve aşırı mantıklı marka ismi
Cep telefonu denilince dunyanın neredeyse her yanında tanınan Vodafone markası son derece net ve iceriğine uygun bir fikirden ortaya cıkmış. İngilizce Voice (ses), Data (veri) ve telefondan gelen “fone” kelimelerinin birlikteliğinden doğan marka acık secik benim işim budur diye bağırıyor. Markayı her telaffuz ettiğimizde kullandığınız bu kelimeler, biz fark etmesek de algımızda marka iceriğine dair urunlerin kapılarını acıyor.
İnce harfle başlayıp yumuşak bir g harfiyle devam eden, bitimi kalınla yapan marka Kiğılı
Fenerbahce ’nin eski yoneticisi Abdullah Kiğılı ’nın sahibi olduğu hazır giyim markasını bir cok şehirde gormek mumkun. Markanın nereden geldiği aşikar. Peki bu soyadı nereden geliyor? Koken olarak Bingol ’un Kiğı ilcesinden olan ailenin soyadı ulkemizde cokca gorulduğu uzere sonuna aidiyeti belirten bir ek alarak “Kiğılı” haline gelmiş.
Moda dedin mi İtalya ve Abbate
Bu sefer işin icinde bir akrabalık ilişkisi ya da sıla hasreti orneği bulunmuyor. 1991 yılında gomlek uretmeye başlayan Abbate markası ismini İtalyanca zirvedeki adam ve başarılı iş adamı kelimelerinden almış.