Corona virusu salgını tum dunyada hem sosyal hem de ekonomik acıdan buyuk etkiler yarattı. Salgın nedeniyle pek cok şirket kapandı, bircoğu ise calışanlarını home-office sistemine gecirdi. Bunun yanı sıra pek cok şirket de calışanlarını ucretsiz izne cıkardı. Dolayısıyla pek cok calışan mağdur durumda. Ote yandan Google ’ın 11 Nisan ’daki verilerine gore Turkiye ’de işyerlerinde yoğunluk oranı yuzde 78 azaldı. Peki ama evden calışanların yasal hakları neler? Detaylara birlikte bakalım.
Corona virusu sebebiyle pek cok calışan home-office sistemine gecti, pek cok calışan ise şirketler tarafından ucretsiz izne cıkartıldı
Hurriyet ’ten Noyan Doğan ’ın haberine gore, ucretsiz izin konusunda calışanlara belli bazı haklar tanınmış durumda
İşte 13 soruyla evden calışanların yasal hakları…
1. Mazeret izni kullanılabilir mi?
Corona virusu salgını dolayısıyla olağanustu bir durum olduğundan mazeret izni kullanılamıyor. Ancak evlilik, yakın akraba vefatı ya da doğum gibi nedenlerle mazeret izni kullanılabilir. Bu izin ise 3 gun ile sınırlı.
2. İşveren ucretsiz izin verebilir mi?
Corona virusu salgını ekonomiyi oldukca kotu etkiledi. Ekonomik olarak etkilenen sektorlerin başında ise turizm ve hizmet sektoru geliyor. Bu surecte işveren ekonomik sebepler nedeniyle ucretsiz izin verebilir. Ancak bunun uygulanabilmesi icin işcinin de rızası ve yazılı onayı gerekiyor. Eğer onay olmadan ucretsiz izin verilirse calışan tek taraflı iş sozleşmesini fesh edip, tazminatını alır. Ucretsiz iznin de belirli bir suresi olmalıdır, ucu acık olamaz ve bu sure de karşılıklı anlaşmada belirtilmelidir.
3. Bu surecte yıllık izin kullanılabilir mi?
Yıllık izin kullanabilmek icin iş yerinde bir yılınızı doldurmuş olmanız gerekiyor. İş yerinde bir yılınızı doldurmuşsanız yasanın size tanıdığı sureler icinde yıllık izninizi kullanabilirsiniz.
4. Evden calışma yasal mı?
Yasalar; calışanın evinde ve teknolojik iletişim aracları ile işyeri dışında calışmasına izin veriyor. Calışanın evden calışması icin işverenin gerekli makine ve techizatı calışana vermesi de gerekiyor.
5. Corona virusu sebebiyle işveren toplu tatil ilan edebilir mi?
İşverenin bu surecte toplu tatil ilan etme hakkı bulunuyor. Ancak bunu yaparsa calışanların maaşını da odemek zorunda. İşveren nisan ayından itibaren toplu yıllık izin kullanımına imkan verebilir. İş kanunun, 1 Nisan ile ekim sonuna kadar işverene toplu izin verme imkanı tanıyor; tabi ucretlerin odenmesi şartı ile.
6. Evden calışırken ucret farkı olur mu?
Yasal olarak evden calışıldığında calışma saatleri de değişmeyeceği icin ucret farkı olmaz. Tıpkı ofiste calışıyormuş gibi tum haklar aynıdır, farklı ucret ya da sosyal haklar uygulaması yapılamaz.
7. Evden calışırken sozleşme yapılmalı mı?
Evden ya da uzaktan calışırken kurallar yasal olarak belirlenmeli. Aksi durumda sure ve ucret konularında işveren ile bazı sorunlar yaşanabilir. Buna imkan vermemek adına her şeyin en baştan konuşulması daha doğru olur.
8. Evden calışırken yaşanacak bir kazadan işveren mi sorumlu?
Tıpkı ofiste olduğu gibi evden calışırken de, kazalar yaşanabilir. Bu kaza iş saatleri icerisinde ve işle ilgiliyse iş kazası olarak tanımlanır ve işverenin sorumluluğundadır.
9. İşverenler, virus nedeniyle bazı sağlık tedbirleri alıp, bunları calışana uygulatabilir mi?
İşveren hem kendi hem de calışanlarının sağlığı icin bazı tedbirler alabilir. Orneğin, calışanın ateşi varsa işveren işe almayabilir. Ote yandan calışanın da hastalık belirtilerini işverene bildirme zorunluluğu bulunuyor.
10. Rapor almış bir calışanın ucreti işveren tarafından mı odenir?
14 gun kuralına gore rapor almış olan calışanların ucreti iş goremezlik odeneği kapsamında Sosyal Guvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanır. Ancak bunun icin calışanın son bir yıl icinde en az 120 gun kesintisiz olarak sigortasının yatmış olması gerekiyor. Odenecek tutar ise calışanın brut ucretinin 12 gunluk karşılığı.
11. Kronik hastalığı olanların rapor suresi uzatıldı mı?
Sağlık raporu olanların hem raporları hem de receteleri SGK tarafından ikinci duyuruya kadar suresiz uzatıldı.
12. Devlet tarafından hangi calışanlara suresiz izin verildi?
Kamuda calışıp, hamile, yaşlı ve kronik hastalığı olanlar izinli sayılıyor. Okul oncesi ve ilkoğretimde cocuğu olan kadın calışanların yıllık izin talepleri karşılanması, yıllık izin hakkı olmayanlara ise mazeret izni verilmesi kararlaştırıldı.
13. Bu surecte fazla mesai ucreti odenir mi?
Uzaktan calışma sozleşmesi ayrıca yapılmadığı surece işci evde calışırken işte calıştığı calışma sureleri ile yukumlu. Fazla calışma onaya bağlıdır. İşverenin talebi ile yapılacak fazla calışma fazla calışma hukumlerine tabidir. Yani fazla mesai yaptığınızda bu ucretin odenmesi gerekir.
Kaynak: 1 2