Nizamulmulk Biyografisi Nizamulmulk, Buyuk Selcuklu devletinin bir veziri olup siyasetname ismini verdiği oğutleri yazmıştır. Nizamulmulk, 10 Nisan 1018 tarihinde Tus, İran ’da doğmuştur. Gercek adı Ebu Ali Kıvamuddin Hasan bin Ali bin İshak et-Tûsî ’dir. Varlıklı olan babası sayesinde iki kardeşi ile birlikte, devrin en iyi şartları icinde yetiştirildi. Daha 11-12 yaşlarında Kur ’an-ı Kerim ’i ezberlemiştir. Devlet işleri ve siyaset ilgisini cektikten sonra Horasan bolgesini dolaşmış ve burada bazı devlet adamlarının himayesine girmiştir.

Tus şehrinde, şehrin Gazne devleti idaresinde bulunduğu bir eliler icin yapmaya başlamış 1059 yılında Horasan Valisi olarak gorevde bulunmuştur. 1063 yılında ise Selcuklular devletinde Alp Arslan ’ın Belh valisinin yanında calışmaya devam etmiştir. 1064 yılında Buyuk Selcuklu devletinde vezir olarak atanan Nizamulmuk, hem Alp Arslan hem de Melikşah doneminde gorevlerde bulunmuştur. Memleketin nizamlarının kurucusu anlamında olan “Nizamulmulk” ismi Abbası halifesi KÂim bi Emrillah tarafından verildi.
NizÂmulmulk, vezir olduğu 1064 ’ten, şehit edildiği 1092 senesine kadar aralıksız yirmi dokuz sene Buyuk Selcuklu Devletine, tam bir dirÂyet ve adÂletle hizmet etmiştir. Vazifeli olduğu icin katılamadığı Malazgirt Meydan MuhÂrebesi hÂric, bu bulunmuştur.
Sultan Alp Arslan ’ın olumuyle veliaht Melikşah ’ın tahta gecmesini sağlayıp, nizam ve ÂsÂyişin korunmasında başarılı olmuştur. Sultan Melikşah ’a muhÂlefet eden veya başkaldıran Selcuklu prenslerinin itÂat altına alınmasında buyuk hizmetleri gecmiştir. Sultan Melikşah, devletin idÂresinde ona cok buyuk ve geniş yetkiler vermiştir. NizÂmulmulk ’un akıllı, tedbirli ve adÂletli idÂresi sÂyesinde de, Melikşah ’ın saltanatı, aynı zamanda Buyuk Selcuklu Devletinin de en parlak ve en şanlı devri olmuştur.
Selcuklu sultanı Alp Arslan'ın oğlu Melikşah, butun devlet işlerini Nizamulmulk'e havale edip ona Atabek unvanını vermişti.
NizÂmulmulk ’un Selcuklu Devletindeki butun duzenleme ve değişiklikleri ciddî bir şekilde tetkik eden, devlet idÂresinde kendi goruşlerini, icrÂatını ve bunların gerekcelerini gelecek nesillere intikal ettirmek maksadıyla FÂrisi olarak yazdığı SiyÂsetnÂme isimli eseri, bugun siyÂset ilmiyle uğraşanların el kitapları arasında sayılmaktadır.
SiyÂsetnÂme ’de Turk-İslÂm devletlerinin idÂrî, mÂlî, siyÂsî, askerî, sosyal ve kulturel yonlerini incelemektedir. Tam doğru metin ve ilÂvesiz nushası, istanbul ’da SuleymÂniye KutuphÂnesi, Molla Celebi kısmında 114 numarada mevcuttur. SiyÂsetnÂme, bircok dillere tercume edilerek, yayınlanmıştır.
Nizamulmulk, 14 Ekim 1092 tarihinde Nihavend, İran ’da 74 yaşında iken bir Haşhaşi tarafından zehirli bir hancer ile oldurulmuştur.
Nizamulmulk'un mezarı, bugun İran'ın İsfahan kentinin kenar mahallerinden birinde, Sultan Melikşah ile birlikte ve Selcuklu ailesinden pek cok isimle birlikte mutevazı bir turbede bulunmakta ve Hoca Nizamulmulk olarak bilinmektedir.
Nizamulmulk'un yaptırdığı Bağdat Medresesi ve diğer medreseler (ki bunlar o zamanın en buyuk universiteleriydi) dunyanın ilk universiteleri sayılmaktadır. Gazali ’nin muderris olduğu NişÃ‚bur Medresesi, Herat Medresesi, İsfehan Medresesi, Merv Medresesi, Taberistan Medresesi, Rey Medresesi, Fusenc Medresesi, Haleb Medresesi ve Musul Medresesi. Bu medreselerde umumiyetle, Arabca, Edebiyat, KelÂm, Tarih, Hendese, Polemik, Mantık, Astronomi, RiyazÂt, Fıkıh, Hadis, Usul ve Tefsir gibi ilimler okutuluyordu.
Kitapları :
SiyÂsetnÂme

Nizamulmulk, Merv bolgesinin yonetimine kendi oğlu olan Osman'ı tayin etmiş, fakat bunu kabul etmeyen sultan bolgeye kendi adamı olan Kodan'ı şıhne olarak tayin etmiştir. Babasına guvenen Osman, sultanın adamı olan Kodan'ı hapse attırınca Melikşah, Nizam-ul Mulk'un haddini aştığını duşunmuş ve ona mektup yazmıştır.
İkili arasındaki mektuplaşma şu şekilde gercekleşmiştir;
Melikşah:
"Eğer saltanatta ve mulkunde ortağım isen bunun da bir hukmu ve kuralı vardır. Fakat benim emrimde isen o taktirde bunların şartlarına uymalısın, oğullarından her biri buyuk bir ulkeyi istila etti ve buyuk bir eyalete vali oldular. Bununla da yetinmediler devlet işlerine tecavuz ve mudahale ettiler. Onunde vezirlik alameti divitinin kaldırılmasını ve başından sarığının alınmasını ister misin?"
Nizamulmulk:
Eğer o (Sultan) benim saltanatta ve mulkunde ortağım olduğunu bilmiyor idiyse bilsin. Bugun bulunduğu makama benim fikir ve onlemlerimle geldi. Babasının olduğu gun işleri asıl idare ettiğimi ve ona isyan edenleri nasıl cezalandırdığımı hatırlamaz mıdır? O zaman bana sımsıkı sarılır ve muhalefet etmezdi. Ne zaman işleri yoluna koydum, duzeni sağladım, herkesi ona itaat ettirdim, yakın ve uzak şehirleri fethettim. İşte o zaman işlemediğim gunahları bana yukledi, hakkımda ki ihbarları işitir oldu, benim adıma ona soyleyiniz ki; başında ki o tacın varlığı bu divite bağlıdır, bu ikisinin iş birliği ve ittifakı istenilen her şeyin bağı ve her turlu ganimetin sebebidir. Bu divitin kapağını kapatırsam onun tacı da yok olur. Eğer bir değişiklik ve tedbire karar verdiyse once gerekli onlemleri alsın, kapıyı calmadan once başına gelecekleri duşunsun ve dikkatli olsun.