Plastik kirliliği, bugunlerde cok sık duyduğumuz, tuketimine bu yoğunlukta devam edildiği ve surdurulebilir cozumler uretilmediği takdirde daha cok duymaya devam edeceğimiz, cevremiz, sağlığımız, bircok canlı turu ve gıda kaynakları uzerinde ciddi şekilde zararlı etkileri olan buyuk ve onemli bir sorundur. Peki insanlığı bu denli ciddi tehdit edebilen, yine de yeryuzunu dort kez daire icine alabilecek kadar cok tuketilen, urettiğimiz toplam atıkların %10 ’unu oluşturan plastik nedir?
Plastik Nedir?
“Plastik; karbon, hidrojen, oksijen, azot ve diğer organik ya da inorganik elementlerin oluşturduğu monomer adı verilen; basit yapıdaki molekullu gruplardaki bağın koparılarak polimer adı verilen uzun ve zincirli bir yapıya donuşturulmesi ile elde edilen malzemelere verilen isimdir.” Diğer bir deyişle, plastik doğada hazır halde bulunmaz. Plastik kimyasalların vucut tarafından emilebildiğini, plastikte bulunan bazı bileşiklerin hormonları değiştirdiğini veya sağlığı tehdit eden bircok etkiye sahip olduğunu da konunun onemi acısından vurgulamak gerek.
PLastik Tuketimi Ciddi Boyutlarda
National Geographic ’e gore her yıl okyanuslara sadece kıyı bolgelerden yaklaşık 18 milyar ton plastik atık dokuluyor. Butun bu plastikler okyanusta yaşayan tum canlılara ciddi zararlar veriyor. Plastik torbalara dolanmış halde bulunan mercanlardan, kaplumbağalara, midesi plastik atıklarla dolduğu icin gercek gıda alamayan balinalara, deniz kuşlarına bircok canlı turu ciddi tehlike altında. Plastik atıkların okyanuslardaki besin zinciri uzerindeki uzun vadede sebep olacağı etkileri konusunda yeni araştırmalar ortaya cıkmakta ve nihayetinde insan sağlığı ve gıda guvenliğini nasıl etkileyebileceği konusunda sorular artmakta.
Geri Donuşturemiyoruz
Dunyada son 10 yılda, gecen yuzyılın tamamında uretilenden daha fazla plastik uretildiğini biliyoruz. Uretilen plastiğin yaklaşık %40 ’ı ambalaj yapımında kullanılıyor ve coğu yalnızca bir kez kullanıldıktan sonra atılıyor. Pek cok ulke ve işletme geri donuşum konusunda bilinclendirme ve kullanımını azaltma yonunde calışmalar yapıyor olsa da kullandığımız plastiklerin sadece %5 ’ini donuşturebiliyoruz.
Avustralya ’nın Basit Ama Etkili Cozumu
Bu yaz Avusturalya ’da plastik atık sorununu cozmeye yardımcı olabilecek etkili bir filtreleme sistemi geliştirildi. Oldukca basit bir yontemle buyuk atıkları toplayarak zararlı atıkların denizlere dokulmesini onleyen bir filtreleme sistemi bu. Kwinana kentinden yetkililerin Henley Reserve ’un drenaj borusuna yerleştirdikleri ağlar toplanan coplerin sudan ayrılarak zararlı atıkların suya dokulmesini ve cevreyi kirletmesini engelliyor. Ağlar atıkla dolduğunda ozel olarak getirilen cop arabalarıyla geri donuşume uygun veya geri donuşume uygun olmayanlar şeklinde ayrılacakları ozel bir merkeze getiriliyor. İlk iki hafta icerisinde, sadece iki filtre ile 800 kilodan fazla copu doğadan uzaklaştırmayı başaran Avusturalyalı yetkililer bu sistemi kentin her yerine uygulamaya karar verdi. Montaj ve imalat maliyetlerine bakıldığında her bir ağ başına 10.000 USD gibi bir maliyeti olan bu fikir, sağladığı tasarrufa ve faydalarına bakıldığında oldukca uygun ve surdurulebilir bir sistem.
Cozum Basit
Bu filtreleme sistemi, bu kadar basit uygulamalarla bile cok buyuk bir fark yaratılabileceğinin ve cevremizi korurken yaşamımızı da iyileştirmemize yardımcı olabileceğinin kanıtı niteliğindedir. Bu tarz uygulamaların, surdurulebilir yontemlerin, bireysel ve toplumsal farkındalığın artması dileğiyle.
Kaynak 1 2