İki gun once başlayan ve dunyanın gozyaşlarıyla izlediği Notre Dame yangını asırların tarihine şahitlik etmiş katedrali buyuk olcude zarar vermişti. Konuyla ilgili tartışmalar soruşturmalara donuşurken, ceşitli merkezlerden değerlendirmeler dolaşmaya devam ediyor. Son acıklama ise ulkemizdeki bir merkezden cıktı ve basın bulteni şeklinde medyaya sunuldu.
Uskudar Universitesinin sunduğu değerlendirme yangın hakkında detaylı acıklamaları iceriyor.
Koca bir tarihin yok olduğu katedral yangını guvenlik sistemlerinin yeterli olmamasından kaynaklanıyor
Katedraldeki yangının gec fark edilmesi, bu tarihi yapının boylesine zarar gormesinin sebebi olarak gosteriliyor. Bultende bu konuyla ilgili şu ifadeler goze carpıyor:
“Katedral tahribatının en onemli nedeni; yangının cok gec algılanması” ifadesinin yer aldığı bultende; cıkan yangının katedralde bulunan duman algılayıcılarının yeterli miktar ve seviyede olmaması nedeniyle buyuduğu belirtiliyor. Konuyla ilgili eleştirinin odak noktasını bu bolum oluşturuyor.
“Tarihi binalara erken algılama sistemi kurulabilir”
Gotik mimarinin en onemli yapılarından biri olan Notre Dame Katedrali ’nde meydana gelen yangın, guvenlik sistemlerinin onemini bir kez daha gun yuzune taşıdı. Bu yangının dunya capında bir kayıp olduğunu ifade eden uzmanlar, katedraldeki algılama sisteminin mevcut; yangın algılama sistemlerinin calışır halde tutulmasının onemini vurguladı.
Uskudar Universitesi Sağlık Bilimleri Fakultesi İş Sağlığı ve Guvenliği Bolum Başkanı Dr. Oğr. Uyesi Ruştu Ucan ve Uskudar Universitesi Sağlık Bilimleri Enstitusu İş Sağlığı ve Guvenliği Yuksek Lisans Programı Oğretim Gorevlisi Abdurrahman İnce, dunyanın en onemli mimari yapılarından biri olan Notre Dame Katedrali yangını ve mimari binaların guvenlik sistemleri hakkında onemli değerlendirmelerde bulundu. ’
Bilerek yakılmış olabilir
Kundak ihtimalinin goz ardı edilmemesi gerektiğinin ifade edildiği bultende asıl sebepler net olarak belirlenmemiş olsa da birilerinin bunu bilerek yapmış olabileceği vurgulanıyor.
“Kasten yakılma ihtimali goz ardı edilmemeli
‘Yangının cıkış sebebi henuz belli değil, renovasyon ve restorasyon calışmaları işlemleri sebebi ile kasıtsız olarak başlamış olabileceği ihtimali uzerine soruşturmaların bu yonde surdurulduğu bildiriliyor ’ diyen Dr. Oğr. Uyesi Ruştu Ucan, kasten yakılma ihtimalinin goz ardı edilmemesi gerektiğini belirtti.”
23 dakikada kul olan tarih
Bultenin ilerleyen bolumlerinde dunyayı şoke eden ve yasa boğan bu yangın icin “kanser” benzetmesi yapılıyor ve “Kanserin dorduncu evresi gibi” başlığı altındaki satırlar şoyle devam ediyor:
“Yaklaşık 850 yıllık bu dunya mirası binanın total boyutta yanması dunya capında bir kayıp” diyen Oğretim Gorevlisi Abdurrahman İnce,
‘Binanın ic kısmının ahşap olduğu anlaşılıyor. Algılama sisteminin mevcut olduğu ama yetersiz olduğu anlaşılıyor. 18:20 deki ilk sinyalde algılanan adresin tespit edilememesi kabul edilemez bir eksiklik. Tespit edilebilseydi başlangıcta, kucukken ve cok az bir zararla sondurulebilirdi. İkinci alarmda başlangıc adresi tespit edilebilmiş ama arada 23 dakika var. Boyle bir ahşap bina yangınında 23 dakika cok gec algılama ‘too late ’ (kanserin dorduncu evresi gibi) anlamına gelir. Katedral yangınının devasa tahribatında en onemli neden bu cok gec algılamadır. Tum tarihi binalarda yangını gecikmeden algılayacak sistemlerin aksaksız calışır halde tutulması son derece onemlidir. Hatta elektrik pano dolapları gibi ilgili bolumlere cok erken algılama (VESDA: Very Early Smoke Detection) sistemleri kurulabilir ’ şeklinde konuştu.”
Sprinkler adı verilen otomatik yağmurlama sistemlerinin olması gerektiğinin altı ciziliyor
Konuyla ilgili olarak yapılan tespiti anlatan bultenin bu bolumunde Sprinkler sisteminin olması halinde yangının bu kadar zarar vermek bir yana yuzde 94 başarı ile sondurulebileceği ifade edilmesi dikkat cekiyor.
“Katedral binasında uygun sprinkler sistemi olmalıydı” başlığını taşıyan bu bolumun devamında;
“Uskudar Universitesi Sağlık Bilimleri Enstitusu İş Sağlığı ve Guvenliği Yuksek Lisans Programı Oğretim Gorevlisi Abdurrahman İnce, ‘Bina ahşap olduğu icin, yangında kor oluşacağı icin ve ayrıca iceride devasa hacim, yani hava buyukluğu faktoru cok fazla olduğu icin boğucu sondurme sistemleri etki edemez, su buharı dahil hic bir tur sondurme gazı ile katedral ic hacminde total sondurme gazı sistemi ve boğma yontemi uygulanamaz ’ diyerek, sozlerini şoyle tamamladı:
‘Otomatik yağmurlama (sprinkler) sistemi bu tip tarihi binalara uygun olarak tasarlanırsa cıkacak ve kor oluşturacak yangınlar sondurulebilir, elbette suyun vereceği biraz zarar olacaktır ama yanmaktan koruyacaktır. Bu katedral binasında uygun sprinkler sistemi olmalıydı. Olsaydı cıkan yangını %94 başarı ile sondururdu. ’ Soylemleri yer aldı.
Koca bir tarihin yok olması telafi edilemeyecek bir durum olsa da bu konudaki tespit ve değerlendirmeler, konuyla ilgili tartışmaların bir sure daha devam edeceğinin gostergesi olarak algılanıyor.
Tarihi yapılar ve eserler konusunda hassas olan batı, bu konuda ulkemizdeki tablodan uzak haliyle.
Kaynak: 1 2 3