31 Mayıs ’dan bu yana gunde en az bir kez ağzımızdan cıkan direniş kelimesi, ne ilk kez kullanıldı ne de son kez kullanılacak. İnsanlığın başlangıcından bu yana toplumu yoneten erkin, belli bir kesime ya da toplumun tamamına fiziksel ve psiklojik zulum oynadığı donemler olmuştur.
Ozellikle distopik yonetim tarzına maruz kalmış toplumlarda gorulen bu durum, istisnasız bicimde zulum goren kesmin direnişine veya isyanına gebe olmuştur. İlk once kitaplara karalanan direniş hikayeleri, daha sonra yedinci sanat tarafından beyaz perdeye yansıtılır.
Buyrun dunya tarihinin en muhteşem direniş filmleri: İzlemedikleriniz varsa ki olması muhtemel, ilk fırsatta izlemenizi oneririz. Biz ofise projeksiyonu getirdik bile.
İyi seyirler…
Battleship Potemkin (Potemkin Zırhlısı), 1923
Sergei Eisenstein ’in 1923 yılında yaptığı, nicelerine gore dunya sinemasının başlangıcı kabul edilen filmdir. 1905 yılında Carlık zırhlısı Potemkin ’in, şimdilerde Ukrayna sınırlarında bulunan Odessa yakınlarına demir atmasından sonra murettabatın bir kısmının isyanını anlatır. Bir halkın bir araya gelişinin 75 dakikaya sığdırılması şeklinde ozetlenebilir.
Metropolis, 1927
Efsane yonetmen Fritz Lang ’ın elinden cıkan Metropolis, sessiz sinema doneminin başyapıtları arasında yer alır. Filme adını veren şehir, Superman‘in şehri şeklinde de tabir edilir. En yalın haliyle, aristokratlar ve işciler olarak ikiye ayrılmış toplumdaki eşitsizlikleri konu eden film, alt tabakanın şehri yok olma sınırına getiren ayaklanmasını anlatır.
The Great Dictator (Buyuk Diktator), 1940
Komedi filmlerinin atası Charlie Chaplin ’in hem yonetmeni hem de başrolu olduğu film, tarihin en kanlı diktatoru Hitler ’in soykırımını komedi diliyle anlatır. Bir soykırımın komedi bakış acısıyla anlatıldığı ilk filmdir. Filmin konusu ise, şehrin varoşlarında yaşayan Yahudi bir berberin başında gecenlerdir.
Roma, Citta Aperta / Roma, Open City (Roma, Acık Şehir), 1945
Roberto Rossellini ’nin yonettiği filmin senaryosu yazılırken Roma hala işgal altındadır. İkinci Dunya Savaşı ’nın son donem İtalya ’sını sunan film, milis İtalyan kuvvetlerin, Nazi askerleriyle verdikleri ozgurluk mucadelesini anlatır. Film aynı zamanda neo-realist sinemasının en guzel orneği niteliğindedir.
Viva Zapata!, 1952
Elia Kazan ’ın yonettiği filmin senaryosunu unlu yazar John Steinback yazmıştır. Meksikalı Devrimci Emiliano Zapata ’nın kendi koyunu ve ailesini korumakla başlattığı direnişini anlatır. Diktator Diaz ’a karşı başlatılan savaşı yansıtan film Zapata ’nın kişisel hayatından da esintiler taşır. Aynı zamanda Meksika siyasetinin değişken yapısını gozler onune serer.
Fahrenheit 451, 1966
İtfaiye teşkilatının kitapları yakmak amacıyla calıştığı bir ulkede yaşananları anlatır. Amacları, insanlara yalnızca televizyonlarda yayınlanan beyin yıkayıcı şovları izletmektir. Yonetmenliğini Francois Truffaut ’un yaptığı filmin, 12 Mart ve 12 Eylul sonrası Turkiye ’yi yansıttığı duşuncesiyle yasaklatılmışlığı vardır.
La Battaglia di Algeri / The Battle of Algiers (Cezayir Bağımsızlık Savaşı), 1966
İtalyan yonetmen Gillo Pontecorvo ’nun kameraya aldığı La Battaglia di Algeri, 1954 ’ten 1962 yılına kadar suren Cezayir Bağımsızlık Direnişi ’ni anlatıyor. Fransız işgali altındaki topraklarda kendi hayatlarına surgun yaşayan Cezayirlilerin bireysel duşunceler bir yana, tum halkın ozgurluk duşuncelerini yansıttığı mucadelesini muthiş ozetler.
Z, 1969
Costa Gavras ’ın yonettiği film her ne kadar herhangi bir ulke ismi belirtilmese de, 1963 yılında Yunan milletvekili Gregoris Lambrakis ’in oldurulmesi ve sonrasında yaşanan olayları konu ediyor. Filmin kuvvetli yanı siyasi gucun kotuye kullanılmasıyla gercekleşen olayların en ince detaylarıyla anlatılmasıdır. ‘Z ’ harfi Yunan alfabesinde olumsuzluk anlamına geldiği icin secilmiştir.
Kibar Feyzo, 1978
Sevdiği kadını alabilmek icin başlık parası biriktirmek zorunda olan Feyzo (Kemal Sunal), şehre gider. Şehirde artık başlık parası odenmediğini ve bircok batısal yeniliği oğrenen Feyzo, koyune dondukten sonra feodal duzenin simgesi olan koy ağasına (Şener Şen) karşı, tekil bir direniş başlatır. Trajikomik Yeşilcam Sineması ’nın en guzel orneklerinden biri olan filmin yonetmenlik koltuğunda usta yonetmen Atıf Yılmaz oturmuştur.
Hair (Bırak Guneş İceri Girsin), 1979
Milos Forman ’ın yonetmeni olduğu Hair, 68 kuşağı ve Cicek Cocuklar‘ı muthiş bir perspektifle sunmayı başarmıştır. Vietnam ’da savaşabilmek icin Amerikan ordusuna katılmaya karar veren Claude, yolculuğu esnasında fantastik bir grupla karşılaşır. Hayatında hic yaşamadığı deneyimler yaşar. Bu grup, Claude ’yi savaşa gitmekten vazgeciremese de, onunla birlikte Vietnam ’a gider.
Germinal (Tohum Yeşerince), 1993
Unlu Fransız yazar Emile Zola ’nın aynı adlı eserinden sinemaya uyarlanmıştır. 19.yuzyıl Fransa ’sını ele alan filmde işciler cok ağır şartlarda cok az paraya calışmaktadır. Durum oyle vahimdir ki bir işci hayatını kaybetse diğerlerinin en fazla 5 dakika matem tutabilme hakkı vardır. En sonunda başlayan isyan, haklı sebeplerini, orgutlenmeyi ve kendi sonunu kendi belirleyen direnişi oldukca iyi anlatır. Filmin yonetmeni Calude Berri ’dir
La Haine / Hate (Nefret), 1995
Mathieu Kassovitz ’in cektiği film, 90 ’lı yılların başında ‘ozgurlukler ’ ulkesi Fransa ’nın gocmen politiklarını protest bir dille anlatır. Polis tarafından oldurulesiye dovulen Abdel ’in uc arkadaşının ‘oteki ’liğini muthiş ozetler. Aynı yıllarda Fransa İcişleri Bakanı Sarkozy ’nin “bir avuc serseriye imtiyaz tanıyacak” değiliz sozleriyle; bizim buralarda verilen demeclere benzerlik taşıttıran politikaların sinamaya yansımış halidir.
Bloody Sunday (Kanlı Pazar), 2002
Bogside Katliamı olarak da bilinen gercek bir hikayeden alınmıştır. 30 Ocak 1972 yılında, İrlanda ’nın Derry kentinde 26 gostericinin polis tarafından vurulması ve 13 ’unun hayatını kaybetmesiyle sonuclanan direnişi konu eder. O gun Derry ’de olan eylemcilerin insan hakları ve eşitlik istekleri doğrultusunda yalnızca hukumeti protesto etmek amacıyla toplandığı icin bir yerlerden tanıdık gelebilir. Yonetmenlik koltuğunda Paul Greengrass, vardır.
V for Vendetta, 2005
V for Vendetta son donem direniş filmlerinin zirve noktasıdır. Film, hukumete ve alcak politikalarına savac acan V ile bir televizyon kanalında calışan Evey ’in tesaduf eseri tanışması sonucu gelişen olaylar uzerine kuruludur. V ’nin Hitler donemine benzeyen iktidara actığı savaş, bir halk direnişine donuşur. James McTeigue ’nin yonettiği filmin etkileri, Gezi Parkı Direnişi esnasında dahi gorulmuştur.
Hotel Rwanda, 2005
Terry George ’un yonettiği film 1994 yılında 800.000 kişinin Ruanda ’da katletildiği gercek hikayeye dayanır. İc savaştan kacan Tuti ve Hutsi halklarına kapılarını acan bir adamın hayatını anlatıyor. Filmin en acıklı yanı ise, butun dunyanın bu olaylara sessiz kaldığını anlatmasıdır.
Resistencia (Direniş), 2008
Yonetmenliğini Edward Zwick ’in yaptığı film, Nazilerin işgali altında bulunan Polonya ’dan kacan uc kardeşin hikayesini konu ediyor. Nazilerle savaşmak icin son James Bond Daniel Craig ’in onculuğunde Rusya ’ya giden uc kardeş, burada bir direniş koyu inşa ederler ve kendileri gibi 1200 yahudinin hayatını kurtarırlar.
Inglourious Basterds (Soysuzlar Cetesi), 2009
Yaşayan efsane Quentin Tarantino ’nun yonettiği film, Nazi işgalindeki Fransa ’yı anlatıyor. Aynı anda birkac hikayeyi konu eden filmde, bir yandan ailesi Nazi Albay ’ı tarafından katledilen Shosanna Dreyfus ’un hikayesi, diğer yandan Teğmen Aldo Raine onderliğinde yahudi askerler tarafından kurulan ve Nazilere savaş acan bir askeri grubun hikayesi anlatılır.
Referanslar:
http://filmhafizasi.com/blog/film-yazarlari/dirensinema-2013/
http://www.beyazperde.com/haberler/filmler/haberler-56424/
http://eksisozluk.com/direniste-akla-gelen-filmler–3886329?p=1
http://seatedscribe.blogspot.com/2013/06/en-iyi-direnis-filmleri.html