Erkek egemen bir toplumda, ulkenin sinemasına da benzer hakimiyetin sirayet etmesi, ağırlık sahibi olması elbette kacınılmaz. Ancak ortada boylesine bir hukumranlık soz konusuyken dahi sinemamızda kadının toplumdaki yerini, yaşadığı zorlukları ve cileli mucadelesini konu alan pek cok nitelikli film var. Ozellikle 80 ’li yıllardan itibaren bu turde cok başarılı urunler vermiş bulunan Turk Sineması ’nda bu filmler yeri geldiğinde sozunu yuksek sesle soylemekle kalmadı, icerik ve kalite olarak da standardın uzerinde yapımlar olmayı da başardı.
İşbu filmlerden bazılarını siz Listelist okurları icin listeledik. Buyurmaz mısınız?
1. Asiye Nasıl Kurtulur (1986)
Farklı turlere dokunmaktan cekinmeyen, cok katmanlı iceriği ve hemen hemen tum oyuncularının iyi performanslarıyla sinemamızın unutulmaz yapımlarından “Asiye Nasıl Kurtulur?”, Vasıf Ongoren ’in unlu tiyatro oyunundan Atıf Yılmaz tarafından beyaz perdeye aktarıldı. Film hayat kadınlarının yaşamlarını başarıyla fotoğraflarken, kadının toplumda barınabilmesinin gereklilikleri, iyi-kotu, doğru-yanlış gibi meseleler uzerinden sorduğu sorularla da dikkat cekiyor. Başyapıt mertebesini sonuna kadar hak eden bir film “Asiye Nasıl Kurtulur?”.
“Asiye bir hayat kadınıdır ve Fuhuşla Mucadele Derneği ’ne bir mektup yazmıştır.
Dernek Başkanı Asiye ’yi ziyarete geldiğinde genelevde Asiye adında birini bulamaz..
Bunun uzerine “insan her koşulda direnebilir” diye duşunen Seniye Hanım ’a
genelev calışanları tarafından bir oyun teklif edilir. Asiye ’nin hayatı canlandırılır,
donum noktalarında Seniye Hanım ’a “Asiye ’nin şimdi nasıl kurtulacağı” sorulur,
Seniye Hanım ’ın verdiği cevaplara gore oyun her defasında yeniden kurulur.
Siz de bu “Asiye Nasıl Kurtulur” oyununa katılmak istemez misiniz?”
2. Bataklı Damın Kızı Aysel (1934)
Sinemamızın ilk kadın starı Cahide Sonku ’nun yıldızının parladığı film. Senaryosunu Nazım Hikmet ’in yazdığı, Muhsin Ertuğrul ’un yonettiği film, sinemada kadın star doneminin de başlangıcı olarak kabul ediliyor. Filmde Cahide Sonku ’nun sarı sacları, renkli gozleri ile yakaladığı batılı hava soylenenlere gore, epeyce konuşulmuş, başına bağladığı yemeni de donemin fenomeni olmuş. Birkac yıl sonra Cahide Sonku, Şehvet Kurbanı ’nda sinemamıza “Vamp Kadın” figurunu getirmiş, yine Muhsin Ertuğrul ’un yonettiği Mavi Melek filminde de sinemamızdaki ilk erotizm unsurlarına imza atılmış.
3. Aaah Belinda! (1986)
Ziyadesiyle ozgun senaryosu, onermeleri, nokta atışı gondermeleri ve bunyesinde barındırdığı psikolojik gerilim ve fantastik unsurları ile “Aaah Belinda”, Turk sinemasının en acayip filmlerinden biri kuşkusuz. Filmin tadını ekşitmemek adına icerik hakkında cok detaya girmiyor ve henuz izlemediyseniz Serap ve Naciye ile, dunganga ve dev şampuanla tez zamanda tanışmanızı tavsiye diyoruz.
4. Gelin (1972)
Omer Lutfi Akad ’ın 1973 ’teki Duğun ve 1974 ’teki Diyet filmleriyle devam eden “Goc Uclemesi”nin ilk halkası. Yeni yaşam umudunun peşinde yolu İstanbul ’a uzanan ailenin buyukşehire uyum sağlama cabaları ve bu uğurda odediği bedelleri gozler onune seren filmde, ekseriyetle Meryem karakterinin değişimine ve donuşumune tanıklık ediyoruz. Hulya Kocyiğit, Kerem Yılmazer ve Kamuran Usluer filmde başrollerde.
5. Teyzem (1986)
Konservatif bir mahallenin ve mahalli denetimin baskıcı rejiminin golgesinde, komşuluk ilişkilerinin guclu olduğu bir coğrafyada genc bir kız olan Uftade ’nin tum cabalarına rağmen kendi ic cehennemine hapsoluşuna tanık oluyoruz Teyzem ’de. Psikolojik yonu guclu, urpertici, yer yer sinirleri zorlayıcı, ziyadesiyle ozgun bir Halit Refiğ filmi. Filmde izleyenlerin kolay kolay unutamayacağı cinsten sahneler mevcut.
6. Sultan (1978)
Oykunun merkezindeki bir aşk hikayesi varmış gibi gorunse de, filmde buyukşehrin gecekondu mahallelerinin birinde cocuklarıyla hayata tutunmaya calışan dul ve cocuklu kadın profili de guclu bicimde işlenmektedir aslında. Kocasından surekli olarak dayak yiyen komşu, muhtarın capkın oğlu Kemal ’in(Bulut Aras) ’ın mahalledeki gonul eğlentisi Asiye(ve onun mahalledeki diğer kadınlarla ilişkisi) gibi unsurlarla da buyukşehrin gecekondu mahallelerindeki kadınlar irdelenir. Dramı ve komediyi dozunda harmanlayan, oldukca başarılı, epey seyirlik bir Yeşilcam klasiği “Sultan”. Senaryosunu Yavuz Turgul ’un yazdığı, Kartal Tibet ’in yonetmenlik koltuğunda oturduğu, Turkan Şoray, Şener Şen, Adile Naşit, İlyas Salman ve Erdal Ozyağcılar gibi oyuncuların yer aldığı bir filmin kotu olması pek de olası değildir zaten. Ozellikle Şener Şen ’in canlandırdığı Bakkal Bahtiyar karakterinin hastası olmamak neredeyse imkansız.
7. Fahriye Abla (1984)
Yavuz Turgul ’un ilk yonetmenlik deneyimi olan, Ahmet Muhip Dıranas ’ın meşhur şiirinden beyaz perdeye aktarılan filmde, aşık olduğu ve mahremini paylaştığı adamın kendisini hayal kırıklığına uğratması ve gelişen olaylar sonucunda hapse duşen Fahriye ’nin oykusunu karşımıza cıkıyor. Kotu yolu teğet gecen Fahriye, fabrikada calışmaya başlar, iş ve emek kavramlarıyla, aydınlıkla tanışır. Bu surecte cinsel ozgurluğunu de elde eder. Filmde beyaz perdeye yansıyan kadının cinsel obje olmaktan uzaklaşarak, cinselliğin oznesine donuşumudur.
8. Kırık Bir Aşk Hikayesi (1981)
Başrollerini Humeyra ve Kadir İnanır ’ın paylaştığı, Cahit Berkay ’ın olağanustu muzikleriyle katkıda bulunduğu cok ozel bir Omer Kavur filmi. Edebiyat oğretmeni olarak atandığı kasabada aşkı bulan Aysel ile Fuat ’ın kırık oykusu, şahane diyalogları ve yumruk yemişe donduren finali ile izlenmeye fazlasıyla değer bir film Kırık Bir Aşk Hikayesi.
9. Şalvar Davası (1983)
Mujde Ar ve Şener Şen ’in başrolde olduğu komedi filminde kırsalda yaşayan kadının ne yazık ki bugun bile cozulemeyen sorunları, yer yer traji-komik, yer yer de karikaturize durumlarla resmediliyor. Erkeğin ataerkil sisteme yaslanarak kadını nasıl koleleştirdiğini izlediğimiz Şalvar Davası, koye yeni gelen oğretmen Elif ’in erkek egemen duzeni değiştirmeye başlamasıyla, alt ust olan dengeleri anlatıyor. Filmin antagonisti olarak da Oğretmen Elif ’in karşısında, sistemin tepesindeki isim olan Omer Ağa(Şener Şen) var.
10. Kurbağalar (1985)
Başrollerinde Hulya Kocyiğit ve Talat Bulut ’un yer aldığı Şerif Goren imzalı filmde hikaye domates, biber ve kurbağa toplayarak gecimini sağlayan Trakya koylulerinden Elmas Kadın ’a odaklanıyor. Kurbağalar ’da hem yaşadığı coğrafyadaki erkeklerin hem de hemcinslerinin baskı ve engellemelerine karşın calışarak, aşkına sahip cıkacak iradeyi ortaya koyan bir kadın portresi goruyoruz.
11. İffet (1982)
Sevgisiz, baskıcı bir ailede buyuyen İffet ’in mahalledeki biricik aşkı Cemil ’in başka bir kadınla evlenmesi, sonrasında da turlu sebeplerle evinden ve mahallesinden surgune yollanmasıyla İffet ’ten Demet karakterine donuşumunu izliyoruz. Filmde pek fazla yapımda rast gelmediğimiz gucu, parayı ve şohreti eline geciren bir kadın profili karşımıza cıkmakta.
12. Adı Vasfiye (1985)
Yer yer fantastik oğelere de bunyesinde yer veren Atıf Yılmaz & Mujde işbirliğinin urunu film, hem bireysel hem de toplumsal pek noktaya cesurca temas ediyor. Barış Pirhasan ’ın Necati Cumalı ’nın eserinden ozgun bir teknikle senaryolaştırdığı filmde, bardaki bir kadının bir yazarın zihin dunyasında kac farklı hikayeye sahip olabileceği konusu işleniyor.
13. İki Genc Kız (2005)
Handan ve Behiye ’nin kadın olarak yaşadıkları şehirde varolabilme oykusu. Annesi ile yaşayan Handan(Vildan Atasever) nefes alabileceği alan bulmasına rağmen erkeklere bağımlı bir yaşam surmektedir. Diğer taraftan Behiye ise evde ağabeyinin yoğun baskısından muzdariptir. Cevrelerindeki herkes, 2 kızın dışarıdaki hayatlarını denetlemeye calışır. Kendilerine benzemeyen hayatlara karşı kinlidirler. İki Genc Kız filmi, bir anlamda genc kızların ozgurluklerine ve cinselliklerine karşı yuksek dozda ofke besleyen topluma karşı verdikleri bir kadın olma mucadelesi.
14. Geriye Kalan (2011)
Uzun suredir mutlu bir evliliği olan Sevda ’nın, kocası Cezmi ’nin kendisini başka bir kadınla aldattığını oğrenmesiyle alt ust olan dunyasını konu alan Ciğdem Vitrinel filmi Geriye Kalan, sinemamızın son yıllardaki en gercekci kadın hikayelerinden biri. Klasik aldatan-aldatılan taraflılığından ote film yeri geldiğinde hikayenin tum muhataplarına acımasızca girişebiliyor, zıtlıkları ic ice gecirerek, sahici ve yalın bir anlatımla ortaya carpıcı bir yapım cıkartıyor.