Aykırı yonetmen dendiğinde hemen aklımıza David Lynch ismi geliyor. Peki “David Lynch kimdir?”
Kendine ozgu tarzı ile aykırı filmlere imza atan ve bunun sonucunda coğu zaman eleştirilen David Lynch, cağımızın en değerli yonetmenleri arasında goruluyor. David Lynch, “Boyle tuhaf filmler olmamalı” diyenlere inat değişmeden ve eleştirilere kulak asmadan fikirlerini cesurca beyaz perdeye aktardı. Boylece adım adım başarıya ulaştı. Beyaz perdenin aykırı adamı David Lynch kimdir madde madde okuyup oğrenelim.
David Lynch, 20 Ocak 1946 ’da ABD ’nin Missoula şehrinde doğdu David Lynch bebeklik
İki kardeşi olan David Lynch ’in babası bilim adamıydı ve işi gereği cok fazla taşınıyorlardı. Lynch, Bu yuzden uzun sureli arkadaşlıklar kuramadı.
Sinema şimdilik dursun: Sanat yapmaya fırca darbeleri ile başladı
Resim yapmayı cok seven Lynch, Corcoran Sanat ve Tasarım Okulu ’nda eğitim aldı. Gunden gune resim yapmayı buyuk bir tutku haline getiren Lynch, sanatını ilerletmek istedi ve Pennsylvania Guzel Sanatlar Akademisi ’ni bitirdi. İlerleyen yıllarda ise Amerikan Film Enstitusu ’nde eğitim gordu.
Genc yaşta evlendi
David Lynch, 1967 yılında daha cok gencken Peggy Lynch ile evlendi ve 21 yaşındayken baba oldu. David Lynch ve Peggy Lynch, 1974 yılında boşandı. Daha sonrasında 3 kez daha evlenen David Lynch ’in toplam dort cocuğu var.
İlk kısa filmini 1966 yılında cekti
Bir nevi oğrenci projesi olan 1967 yapımı bu kısa film, David Lynch ’in ilk yonetmenlik deneyimi oldu. Ardından 1968 yılında, The Alphabet adlı oğrenme korkusunu konu alan 4 dakikalık bir kısa filme imza attı. Ayrıca, 1974 yılında The Amputee isimli 9 dakikalık bir kısa film daha cekti.
Tecrubesi ile cektiği filmlerin sureleri de uzadı
Cektiği kısa filmler ile deneyim kazanan David Lynch, 1970 yılında kendine has karanlık tarzını yansıttığı 34 dakikalık The Grandmother filmini cekti. Film icin gerekli butceye sahip olmadığı icin Amerikan Film Enstitusu ’den 5000 dolarlık burs aldı. Fakat, film hesaplamaların aksine 7200 dolar tuttu.
Unlu yonetmenin marifetleri saymakla bitmiyor
David Lynch, sinema ve resim yeteneğinin yanı sıra mobilya tasarımı ve fotoğraf cekme konusunda da oldukca başarılı. Ayrıca cok az biliniyor olsa da, bir heavy metal grubunda gitarist olarak yer alıyor.
1977 yılında ilk uzun metraj filmi Eraserhead ’i cekti
1971 yılında AFI ’a giren David Lynch, unutulmaz bir yonetmen olmak icin adım adım ilerliyordu. Bu sefer Amerikan Film Enstitusu ’nden 10.000 dolar burs alan David Lynch, Eraserhead filminin cekimlerine başladı ve 1977 yılında bitirdi. Bazı sinema yazarları filmi eleştirirlerken, bazıları ise filmdeki sahnelerin yonetmenin yaşadığı şeylerin yansıması olduğunu yazdı.
Tam bir başyapıt: Fil Adam (The Elephant Man)
Aykırı yonetmenin yukselişe gectiği film ise 1980 yapımı The Elephant Man oldu. David Lynch ’in bu filmi 8 dalda Oscar ’a adaya oldu. Gercek bir hikayeden uyarlanan ve siyah beyaz cekilen The Elephant Man, 19. yuzyıl Londra ’sındaki nadir gorulen bir hastalığa sahip olan bir adamı anlatıyor. Filmin oyuncu kadrosunda ise John Hurt, Anthony Hopkins ve Anne Bancroft gibi usta oyuncular yer alıyor.
1984 yılında 45 milyon dolarlık butceyle cektiği Dune filmi, beklentileri karşılamadı
Yaptığı hataları tekrarlamayan başarılı yonetmen, 1986 yılında Blue Velvet (Mavi Kadife) filmini cekti Hatalarından ders almış olacak ki Blue Velvet filmi ile harika bir iş cıkardı. Yonetmen, bu film ile “En İyi Yonetmen” dalında Oscar ’a aday olmayı başardı.
Twin Peaks (İkiz Tepeler) ile TV dunyasına adım attı
1990 yılında suc gerilim dizisi Twin Peaks ’i cekmeye başladı. Toplamda 32 bolum cekilmesine rağmen Korfez Savaşı yuzunden sadece 29 bolumu yayınlandı ve 1 yıl sonra yayını durduruldu. 2017 yılında ise dizinin 3. sezonu yayınlandı.
1997 ’de cektiği Lost Highway (Kayıp Otoban) filminin muzikleri cok unlu oldu
Lost Highway filminin muzikleri cok dikkat cekti Oyle ki, Rammstein, Marilyn Manson ve David Bowie gibi unlu muzisyenler tarafından filmin muzikleri kaydedildi.
1999 ’da cektiği The Straight Story (Straight ’in Hikayesi) ile Cannes ’da “En İyi Yonetmen” odulunu kazandı
Gelelim bircok kişinin izleyip anlamadığı filme: Mulholland Drive (Mulholland Cıkmazı)
İzleyiciye surrealizm ve kara film ogeleri sunan Mulholland Drive, Lynch ’e 2001 Cannes Film Festivali ’nde En İyi Yonetmen Odulu ile aynı kategoride Akademi Odulu adaylığı kazandırdı. Ayrıca Boston film eleştirmenleri tarafından En İyi Film ve En iyi Yonetmen olarak secildi. Başrollerinde Justin Theroux, Naomi Watts ve Laura Elena Harring ’in rol aldığı film, Los Angeles ’a gelen hırslı oyuncu Betty Elms ve Rita ’nın hikayesine odaklanıyor.
Son cektiği film Inland Empire oldu
Son filminden sonra muzik kariyerine ağırlık verdi
Uzun sure muzikle uğraşan David Lynch, 2016 yılında John Malkovich ile işbirliği yaptı ve yeni bir projeye imza attı. John Malkovich, aykırı yonetmenin oluşturduğu karakterleri Lynch ’in tarzını bozmadan Sandro Miller ’ın yonetmenliğinde www.playinglynch.com/ isimli siteye aktardı. Fakat, bu sitede bulunan icerikleri sadece Lynch Vakfı ’na bağış yapanlar izleyebiliyor.
Unlu yonetmeni daha yakından tanımak isteyenler ve David Lynch kimdir? diyenler icin: David Lynch: The Art Life
2016 ’da yayınlanan belgesel, ulkemizde 2017 yılında vizyona girdi. Başarılı yonetmeni daha yakından tanımak istiyorsanız, bu belgeseli izleyebilirsiniz.