Yonetmenliğini Emin Alper ’in ustlendiği, 2022 yılı Cannes‘ında “Belirli Bir Bakış” bolumunde yarışan ve yine ilk gosterimini bu festivalde yapan Kurak Gunler, yerli sinemamızın yetkin orneklerini verdiği bir dal olan politik gerilim turunde guclu bir eserdir. Yine kısa zaman oncesinde Antalya ’da gercekleşen 2022 yılı Altın Portakal Film Festivali ’nde de odullere layık gorulen Kurak Gunler, Aralık ayının ilk gunlerinde Turkiye sinemalarında vizyona girdi. Vizyondaki 3. haftasının sonunda yaklaşık 9 milyon Turk lirası hasılat toplayan film, son haftalarda sinemalarda en cok izlenen ilk 5 film arasında yerini buldu. Bu yazımızda, filmin yapım ve vizyon surecleri cercevesinde gelişen olayları, filmin kısa bir tanıtımını, ayrıca filmin ortaya koyduğu metaforik ogeleri, temaları ve unsurları irdeleyeceğimiz bir Kurak Gunler film analizi yazısını ortaya koymaya calışacağız. Umarız ki beğenirsiniz.
Keyifli okumalar…
Kurak Gunler film analizi yazımızın ardından bu yazımızı da incelemek isteyebilirsiniz: Venedik Film Festivali ’nde Yarışacak ‘Abluka ’yı Altın Aslan ’ın Favorisi Yapan 7 İşaret
Not: Yazının analiz kısmının spoiler icereceğini, bu sebepten filmi izlemediyseniz ve izlemeyi duşunmekteyseniz bu kısımlara goz atmamanızın daha sağlıklı ve izlenebilir bir film deneyimi icin gerekli olacağını onemle vurgulamak isteriz.
Filmin cıkış surecinde gelişen olaylar ve son durumlar Filmin, katılmış olduğu Cannes Film Festivali ’nde Queer Palmiye odulune aday gosterilmesi ile başlayan ve filmin Altın Portakal odulleri kazanması uzerine yonetmenin gercekleştirdiği konuşmaya donuk tepkiler ile sure gelen, mevcut iktidara yakın medya organlarının linc girişimine maruz kalan film; ayrıca Kultur ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Mudurluğu ’nun sağladığı finansal desteğin de geri cekilmesi ve uzerine faiz bindirilerek geri istenmesi ile, ciddi bir basınc altında vizyona cıktı.
Film ve film ekibi hakkındaki karalamaların ve finansal acıdan filmi desteksiz bırakma cabalarının karşısında, baskıya ve sansur cabalarına boyun eğmeme mesajı veren film ekibi; mevcut durumu uluslararası kamuoyuna ve sinema camiasına da acarak hem Turkiye ’de hem de dunyada pek cok gazeteci, yazar, aydın ve sinemacıdan destek mesajları aldı. Vizyondaki 4. haftasında 200.000 ’e yakın seyirciye ulaşan ve beğeni toplayan yapımın finansal destek krizi ve filme dair linc amaclı karşıt tepkiler hÂl suregeliyor.
Film ekibi ve filmin başarıları Filmin senaristliğini ve yonetmenliğini ustlenen kişi; Abluka, Tepenin Ardı, Kız Kardeşler gibi filmleriyle Venedik Film Festivali ’nden yerli film festivallerine dek uzanan ve tanınan sinemacılardan Emin Alper ’dir. Emin Alper ’in yonettiği 4. uzun metrajlı film niteliğine sahip olan ilmin kurgu kısmında ise Ozcan Vardar ve Eytan İpeker bulunuyor. Muziklerini Stephen Will ’in urettiği filmin başrollerinde ise sırasıyla Emre ve Murat karakterlerini canlandıran, yerli dizilerden tanıyabileceğimiz iki unlu oyuncu olan Selahattin Paşalı ve Ekin Koc bulunuyor.
Film, MOIN Filmforderung Hamburg Schleswig-Holstein ’dan 100.000 Euro ve Dunya Sinema Fonu ’ndan 40.000 Euro ’luk yapım finansmanı aldı. Kayseri ilinde cekimleri gercekleşen filmin kurgusu ve muzik gibi post produksiyonun bir kısmı Hamburg ’da gercekleşti.
İlk gosterimini 23 Mayıs 2022 ’de Cannes Film Festivali ’nde Belirli Bir Bakış bolumunde yapan ve Queer Palmiye odulune de aday gosterilen Kurak Gunler, Haziran 2022 ’de Sidney Film Festivali ’nde ve ay sonunda da Munih Film Festivali ’nde gosterim yaptı. Temmuz 2022 ’nin sonlarında ise New Horizons Uluslararası Film Festivali ’nde gosterime giren film, 17 Ağustos 2022 ’de ise Fransız sinemalarında gosterime girdi. Ekim 2022 ’de ise Antalya Altın Portakal Film Festivali ’nde En İyi Yonetmen ve En İyi Sinematografi de dahil toplam 7 dalda, Ankara Uluslararası Film Festivali ’nde ise En İyi Film dahil 6 dalda odul kazandı. Ocak 2023 ’te Palm Springs Uluslararası Film Festivali ’nde gosterilecek olan film, film eleştirmenlerinden olumlu eleştiriler aldı.
Kurak Gunler konusu ve iceriği Turkiye ’de kucuk bir kasaba olan Yanıklar ’a taşınan, genc ve kendini işine adamış bir savcı olan Emre, kasabaya vardığında kasabanın ara sokaklarında acımasız bir yaban domuzu avına tanık olur. Kasabadaki bu ilk hukuksuzluğa tanık olan genc savcıya, kasabanın onde gelenleri sıcak bir karşılama sunarlar.
Balkaya ’da yeraltı sularının aşırı kullanımı her yerde obrukların oluşmasına neden olmaktadır. Gazeteci Murat, Emre ’ye mevcut durumun arka planı hakkında bilgi verir, halkın can ve mal guvenliğini tehdit eden bu projenin mevcut belediye başkanının ve ailesinin sahte jeolojik araştırma raporlarıyla ust yoneticileri kandırdığını ve işlerini yolsuzluk ile hallettiklerini ifşa eder. Yeni yerel secimler yaklaşırken Emre, herkesin kendi gerceğine gore yaşadığı kucuk kasaba siyasetinin yeni oznelerinden birisi olmaktadır. Kendisini kime guveneceğini bilmediği bu kasabada, gorgu tanığı olmuş olabileceği bir tecavuz davasının yarattığı karmaşa ile yuzleşirken bulur.
( Kurak Gunler film analizi yazısına devam ederken, ozellikle bu kısımdan sonrasının filmi izlememiş olan izleyiciler icin yuksek miktarda spoiler icerebileceğini bir kez daha belirtmiş olalım.)
Kurak Gunler uzerine birkac duşunce Turkiye ’nin boğucu derecede ataerkil bir kırsal kesimindeki kucuk bir kasabanın yolsuzluklarla dolu siyasal arenasını inceleyen bu filmde, şefkat duygusu neredeyse kasabadaki su kadar eksik. Koyun eteklerinde buyuk bir obruğun ağzında başlayan ve yaban domuzu avını andıran bir cadı avı ile yine obruğun kenarında biten filmde; filmin kurgusu, cekimleri ve sinematografisi, filmin işlediği metaforlardan daha incelikli.
Genellikle filmin karşıtlarının, nadiren ise hayranlarının lanse ettiğinin aksine ana temasını LGBTİ+ ’lar uzerine kurmayan, ancak homofobinin kirli siyasetlerin kullandığı birer arac olduğunu teşhir eden ve cinsel gerilim imÂları iceren sahneleri bulunan film; bu duruma karşın guncel olarak Turkiye ’de Onur Yuruyuşu kutlamaları sırasında toplu gozaltılar yapıldığı ve ulke sathında homofobinin orgutlu olduğu gibi gerceklikler karşısında yerinde politik imÂlarda bulunabiliyor.
Benzer şekilde, Turkiye ’nin ataerkil siyasetinin derinlere kok salmış bir kadın duşmanlığını beslemesi, hikayenin kendi kadın karakterlerini kenara itmesiyle, biraz fazla kolay olsa da belagatli bir şekilde vurgulanan bir noktadır. Tecavuz kurbanı Pekmez, marjinal bir topluluktan geliyor ve kasıtlı olarak zihinsel engelli olarak kodlanıyor, bu da onun varlığının koyun onde gelenleri tarafından ne kadar gelişiguzel bir şekilde istismar edilebildiğini vurguluyor.
Filmin olay orgusunun temelinde bir su kaynağının politik kontrolu ve buna ulaşabilmek adına adım adım orgutlenen bir linc bulunmakta ise de, filmin giderek artan homoerotik alt metni de bu olay orgusunu ciddi bicimde etkiliyor. Guven olgusu Emre icin giderek bulanıklaşmaktayken, Murat karakteri de bilinmezliğini filmin sonlarına dek koruyor ve seyircilere “Acaba?” dedirtiyor. Bu durumun derininde seyircilerin kendisini Emre ile ozdeşleştirmesi ve Emre ’nin potansiyel olarak kendi cinsel kimliğiyle barışma surecinin yarattığı savunma refleksleri de yatıyor.
Filmin sonunda Emre ve Murat ’ın avcılardan kacarken bir anda obruğun diğer tarafında belirmesi ise final sahnesinde yonetmenin elinin devreye girmesi ile iyi ve kotu arasındaki bir cepheleşmeyi betimliyor. Emre ve Murat ’ın avcılardan kacabilmiş olması ile de film boyu aradığımız ama rastlamadığımız, umutlu bir perspektife duyduğumuz aclığı karşılayacak bir emareye rastlıyoruz. Emin Alper ’in kendi dilinden de soylediği uzere, vermek istediği mesaj oldukca acık:
“Yol actığınız felaketler, eninde sonunda sizi durduracak.”
Filmin dikkat cekici diğer ogeleri Hakim Zeynep, bu acımasız kasabada onemli bir konuma yukselmiş bir kadın olarak, en ilginc gecmişe sahip insandır, ancak aynı zamanda karakteristik bir gelişim emaresine de filmde rastlanmamaktadır. Bu tur bir karakter secimi, “Kurak Gunler”i eleştirdiği butun iki yuzluluklerin ve yolsuzlukların karşısında, bu eleştirilerin odağına burokrasiyi de koyma eğilimi gosterildiğini vurguluyor.
Bu filmde ahlak, belirgin bir cercevede sunulmamakla birlikte yer yer oldukca bulanıklaşmaktadır da. Oyle ki Emre de puruzsuz bir karakter değildir ve başta Şahinlerle icmesi olmak uzere pek cok etik zaafiyeti de bulunmaktadır. Ancak filmde toplumu bolen gercek cizgiler kesin olarak tanımlanmıştır. Filmin vermek istediği mesaj acıktır ki, eğer olan haksızlıklara susuyorsanız hem yozlaşmışsınızdır hem de oluşabilecek tum durumların suc ortağı sayılırsınız.
Sonuc yerine… Son derece yuklu bir politik gerilim filmi olan Kurak Gunler, dunyanın kalanından izole edilmiş bir kasabada populizmin, siyasal sahteciliklerin, yolsuzluğun, homofobinin ve bunların insan yaşamında yarattığı cok somut tehlikelerinin keskin bir eleştirisini sunuyor. Bu bağlamda yetkin bir sinema eseri olan film, politik gerilim turune aşina olan seyircilerin ilgisini hayli cekecek gibi gorunuyor.
Kurak Gunler film analizi yazımız burda sona eriyor. Başka analiz yazılarında goruşmek dileğiyle…