Amator bir sinemacı olarak başlayarak ovgulerle dolu yapımlara imza atmaya giden bir yolda, elbette ki oldukca az sayıda yonetmen bulunmaktadır. Ancak bugun; en buyuk fiyaskoları da en başarılı yapımları da ciddi bir gişe başarısına sahip, yonettiği filmlerin yapımcılığını ve senaristliğini de bizatihi ustlenen bir yonetmenden bahsedeceğiz. En komplike hikayeleri dahi izleyicilerin kolayca sindirebileceği bir şekilde anlatan akıcı filmleriyle one cıkıyor. Tum bu ozellikleri sağlayan tek bir yonetmen var: M. Night Shyamalan
Yonetmenin unlu filmi Split ’i izledikten sonra bu yazımıza da goz atmak isteyebilirsiniz: Soru İşaretlerini Gideriyoruz! Tum Bilinmeyenleriyle Split (Parcalanmış) Film Analizi
M. Night Shyamalan ve sinemacılık yaşamı 1992 ’den beri uzun metrajlı filmlere imza atan ve donem donem gişe kaygısının eseri olan yapımlara imza atan Shyamalan, Altıncı His ile en onemli ticari ve sanatsal başarısını elde etti. Altıncı His ’in başarısı, Shyamalan ’a 20 ’li yaşlarının başındaki herhangi bir film yapımcısının hayal edebileceğinden cok daha fazla para, şohret ve Hollywood nufuzu kazandırdı. Ve Sixth Sense ’ten edindiği dersler ile, (ki bunlardan birisi kesinlikle surpriz sonlar ve ters koşeler oldu) ilerleyen yıllarda Unbreakable, Signs ve The Village gibi filmleri piyasaya kazandırarak yoluna devam etti.
Lady in the Water, The Happening, The Last Airbender ve After Earth gibi filmler ile oldukca kotu eleştiriler almaya başlayan M. Night, 2016 yılında Unbreakable ’ı tarz olarak devam ettirecek bir uclemenin ikinci filmini cıkararak kariyerine yeni bir milat daha ekledi. 700 milyon dolara yakın hasılat elde eden Sixth Sense ’in yanı sıra; Unbreakable, Split ve Glass ’tan oluşan uclemesi ile de psikolojik gerilim severlerin gonlune taht kuran M. Night, bu ilgiyi ozgun yonetmenlik tarzına borclu…
M. Night Shyamalan ’ın yonetmenlik tarzı M. Night Shyamalan filmlerinin, hem uretim aşamasında hem de seyir Ânında sezilebilecek; belirli imza ozellikleri var. Az once belirttiğimiz uzere; surpriz sonlar, ters koşeler gibi… Yonetmenlik deneyimlerinden edindiği birikim ile, yeni ve deneysel bir arayışcılığa soyunan Shyamalan; filmlerindeki ongorulemezliği surdurmeye bugun de devam ediyor. Şaşırtmacalar ve senaryo boşluklarının yanı sıra, belirli temel ogeleri seyirciden saklaması ve seyirci tarafından yorumlanabilecek hususlarda kasıtlı soru işaretleri bırakması da M. Night Shyamalan imzalı bir diğer film ozelliği…
Renk ve kamera acılarının yanı sıra oyuncu ile senaryo arasındaki bağı didaktik bir yerden kurmaması da bu imza ozelliklere eklenebilir. Zira Shyamalan başrol oyuncularına cekim esnasında senaryodan notlar ve doneler vermiyor, bunun yerine oyuncuların senaryoya gore kendi ozgun performanslarını geliştirmelerine izin veriyor.
Oyuncu secimleri konusunda guclu bir gecmişi bulunan M. Night Shyamalan, coğunluğu psikolojik gerilim gibi yoğun ve “basit”likten sakınılması gereken bir ture ait olan filmlerini; kafa karıştırmayacak bir hikÂye akışı ve minimize edilen karakter ve mekÂn sayısı ile tolere ederek, izleyicilerine izledikleri filmin “icine girebilecekleri” bir pencere acıyor.
Filmlerinde, dunyaca unlu ve usta yonetmen Hitchcock etkisini bariz bir şekilde taşıyan ve onun kullandığı kavramlardan yararlanan M. Night Shyamalan icin onemli bir film ogesi de Hitchcock ’un MacGuffin ’idir. MacGuffin, 1941 yapımı Hitchcock filmi Suspicion ’da ilk kez sinema dunyasına acılan bu kavram, bahsi gecen filmdeki gizemli bir paketin adıdır. Bir anlatının sonunda, ona yol acan olaylar hakkında bildiğimizi duşunduğumuz her şeyi değiştirmesi ile one cıkan bu olay orgusu aracı; aynı zamanda seyircileri tetikte tutma kaygısının ve hedefinin bir getirisidir.
Bugun sinema dunyasındaki bu enteresan ismin 14 filmini tanıtacağız. Keyifli okumalar…
1. The Last Airbender – Son Hava Bukucu (2010) – IMDB: 4.0 Yılının en kotu filmleri arasında gosterilen ve 310 milyon dolarlık gişe başarısına karşın eleştiri yağmuruna tutulan The Last Airbender; dort elementin hepsinde ustalaşması ve Ateş Ulusu ’nun Su ile Toprak Krallığı ’nı koleleştirmesine engel olması gereken, uzun bir hava bukucu soyunun son temsilcisi olan Aang ’ın maceralarını anlatan Avatar cizgi dizisinin bir bolumunun filme uyarlanmasıdır.
2. After Earth – Dunya-Yeni Bir Başlangıc (2013) – IMDB: 4.8 Uzay aracı seyahati sırasındaki bir zorunlu iniş sonucunda, Kitai Raige ve babası Cypher; insanlığı Dunya ’dan kacışa surukleyen olaylardan yaklaşık bin yıl sonra Dunya ’da mahsur kalırlar. Kitai, Cypher ’In yaralanmasının uzerine, yardım edebilecek birilerini bulmak icin tehlikeli bir yolculuğu goze alır. Will Smith ve onun şimdilerde unlu bir rapci olan oğlu Jaden Smith ’in başrolde bulunduğu aksiyon ve bilim kurgu turundeki film, seyircilerden ve eleştirmenlerden genellikle olumsuz eleştiriler almıştır. 130 milyon dolarlık dev butcesini neredeyse ikiye katlayan film, yaklaşık 250 milyon dolar hasılat elde etmiştir.
3. The Happening – Mistik Olay (2008) – IMDB: 5.0 Bir fen bilgisi oğretmeni olan Elliot Moore, eşi Alma ve aile dışından genc bir kız olan Jess ile birlikte; hastaları intihara surukleyen bir veba enfeksiyonundan kacmaya calışmaktadır. Bunun icin birtakım tahminler ve teoriler uretmekten başka imkÂnları bulunmayan bu grup, hayata tutunabilecek mi? En İyi Korku Filmi dalında Saturn odulu adaylığı bulunan film, 60 milyon dolarlık butcesine karşın 160 milyon doları aşan hasılat elde etmiştir.
4. Lady in the Water – Sudaki Kız (2006) – IMDB: 5.5 Gişede 70 milyon dolarlık butcesini ancak karşılayabilen Lady in the Water; Cahiers du Cinéma tarafından hazırlanan 2006 Yılının En İyi 10 Filmi listesine girmeyi başarmış bir fantastik drama ve gizem filmidir. Film, apartman mufettişi Cleveland Heep ’in, bakımını yaptığı havuzdan genc bir kadın olduğunu duşunduğu şeyi kurtarması ile başlar. Onun aslında bir masaldan evine donmeye calışan bir karakter olduğunu keşfettiğinde ise, onu dunyamızda tutmaya kararlı yaratıklardan korumak icin bir ekip calışmasına ihtiyac duyacaktır.
5. Old – Zamanda Tutsak (2021) – IMDB: 5.8 Tatil yapan mutlu bir aile, kısa bir sureliğine dinlendikleri ıssız bir kumsalın; bir şekilde onların hızla yaşlanmasına neden olduğunu fark ettiğinde, kalan omurlerinin tek bir gune sığacağı fikriyle yuzleşirler. En İyi Gerilim Filmi dalında Saturn odulu adaylığına layık gorulen bu yapım, 18 milyon dolarlık butcesini tam beşe katlayarak 90 milyon dolar hasılata imza atmıştır.
6. Wide Awake – Uyanış (1998) – IMDB: 5.9 Beşinci sınıf oğrencisi Joshua, buyukbabası oldukten sonra Tanrı ’yı ​​aramak uzere bir yolculuğa cıkar. Yolculuğu boyunca bir erkek okulu olan Waldron Academy ’de maceradan maceraya koşacak ve bu arayışında ona eşlik edecek sporsever bir rahibe ile tanışacaktır. Bu komedi ve drama filmi, M. Night Shyamalan ’ın erken donem eserlerinden birisidir.
7. The Visit – Ziyaret (2015) – IMDB: 6.2 Cocuk yaştaki kardeşler Becca ve Tyler; hic tanışmadıkları, hatta gormedikleri buyukanne ve buyukbabaların yanına giderler. Anneleri, ailesiyle kotu bir gecmişe sahip olması nedeniyle onlara eşlik edememektedir. Kısa bir sure sonra cocuklar, buyukanne ve buyukbabalarının karanlık, olumcul bir sırrı olduğunu oğreneceklerdir. Yalnızca 5 milyon dolarlık butcesine karşın film 100 milyon dolara yakın hasılat elde etmiştir. The Visit, En İyi Korku Filmi de dahil olmak uzere iki Saturn odulune adaylığını koymuştur.
8. Knock at the Cabin – Kulubeye Tıklat (2023) – IMDB: 6.4 Tatile cıkan bir cift ve evlat edindikleri kucuk bir kız, kendilerini kıyameti onlemek uzere esir aldıklarını iddia eden ve cok ozel bir amaca hizmet ettiğini ifade ettikleri ozgun silahlara sahip olan 4 yabancı tarafından alıkonulurlar. 2023 yılı Ocak ayının sonlarında vizyona giren ve hÂl sinema gosterimleri suren film şu Âna dek 50 milyon doları aşkın bir hasılata imza atmıştır.
9. The Village – Koy (2004) – IMDB: 6.6 En İyi Orijinal Muzik dalında Oscar adaylığı kazanan ve Cahiers du Cinéma ’nın 2004 yılı En İyi 10 Film listesinde 2. sırada yer alan The Village, 60 milyon dolarlık dev bir butceye ve 250 milyon doları aşan guclu bir gişe başarısında imza atmıştır. Film, ıssız bir koyde birbirini seven bir ciftin duygusal bağını ve aşk uğruna yapabileceklerini ele alıyor.
10. Glass (2019) – IMDB: 6.6 20 milyon dolarlık butcesine karşın 250 milyon dolara yakın hasılat elde eden Glass, Unbreakable ve Split ’le birlikte oluşturduğu uclemenin son filmidir. Film; James McAvoy, Bruce Willis, Anna Taylor-Joy ve Samuel Jackson ’dan oluşan guclu bir oyuncu kadrosuna sahiptir ve En İyi Aksiyon-Macera filmi dalında Saturn odulune aday gosterilmiştir. Eski bir guvenlik gorevlisi, 20 ’yi aşkın kişiliğe sahip bir sucluyu, doğaustu yeteneklerini kullanarak gozlemlemeye başlayacaktır.
11. Signs – İşaretler (2002) – IMDB: 6.8 72 milyon dolarlık dev butcesine karşın 400 milyon doları aşan bir gişe başarısına imza atan Signs, Mel Gibson ’ın başrol oyunculuğu performansı ile En İyi Bİlimkurgu Filmi dalında Saturn odulu adaylığına layık gorulmuştur.
Rahip Graham Hess, eşini korkunc bir kazada kaybettikten sonra inancını sorgular ve kiliseyi terk eder. Altı ay sonra bahcesinde devasa bir ekin cemberi keşfeder. Bu sadece bir aldatmaca mı, yukarıdan gelen uğursuz bir işaret mi, yoksa Graham Hess ’in kucuk yaşamını aşan bir kader habercisi mi?
12. Split – Parcalanmış (2016) – IMDB: 7.3 9 milyon dolarlık butcesini 30 ’a katlayan ve ciddi bir gişe başarısına imza atan Split, En İyi Gerilim Filmi dahil 2 dalda Saturn odulu adaylığına sahip guclu bir yapımdır. James McAvoy, Anya Taylor-Joy ve Betty Buckley ’den oluşan usta oyuncu kadrosu ile Split, Cahiers du Cinéma ’nın duzenlediği 2017 ’nin En İyi 10 Filmi listesinde de kendisine yer bulmuştur.
Uc genc kadın, coklu kişilik bozukluğu olan biri tarafından kacırılır. Bu esaretten kurtulmanın tek yolu, 23 kişiliğe sahip olan ve onları alıkoyan suclunun kendilerini ozgur bırakabilecek kişiliklerini bulmaktır. Ancak, suclunun 24. kişiliği olan “Canavar”ın geleceği, diğer kişiliklerce mujdelendiğinde; işler bu uclu icin cok daha korkunclaşacaktır.
13. Unbreakable – Olumsuz (2000) – IMDB: 7.3 Oldukca ciddi bir gişe başarısı yakalayan ve M. Night Shyamalan ’ın ikinci yonetmenlik başarısı olan film, Split ve Glass ile devam eden uclemenin ilk filmidir. Bruce Willis ve Samuel L. Jackson ’ın başrolleri paylaştığı filmde; yıkıcı bir kazanın ardından kendisi hakkında oldukca sıra dışı bir şeylere tanık olan David Dunn, elindeki tek verinin deli sacması gibi gorunen bir teori olduğu bir durumun ortasında kendi varlığını anlamlandırmak zorunda kalacaktır.
14. The Sixth Sense – Altıncı His (1999) – IMDB: 8.2 Bruce Willis, Toni Collette, Olivia Williams ve doneminin genc yeteneği Haley Joel Osment ’tan oluşan oyuncu kadrosu ile The Sixth Sense, M. Night Shyamalan ’ı zirvelere taşıyan bir yapımdır ve hÂl IMDB ’nin Top 250 listesindeki yerini korumaktadır. En İyi Film dahil 6 dalda Oscar ve 3 dalda BAFTA odulu adaylığı bulunan film, En İyi Korku Filmi dahil 2 dalda Saturn odulu kazanmıştır.
Psişik guclere sahip olduğu iddia edilen, 9 yaşındaki Philadelphia ’lı bir cocuk olan Cole ’un son umudu, kendine ve işine dair inancını yitiren bir cocuk psikoloğu olan Malcom Crowe ’dur. Oluleri gorduğunu iddia eden bu cocuğa yardım etmek icin tum mesaisini harcayan Crowe ’un icini bir şuphe kaplamaya başlar. Zira gercekler, kitapta gorulenlerin otesinde seyretmektedir.
İlginizi cekebilir:
Unlu Yonetmen Ti West ’in Hafızanızdan Uzun Sure Silemeyeceğiniz 11 Filmi
Mizah Anlayışınızı Altust Edecek En İyi 11 Kara Komedi Filmi
Korku Filmlerinin Dunyaca Unlu Yonetmeni John Carpenter Ve En İyi Filmleri