Darren Aronofsky, 12 Şubat 1969 ’da New York ’ta dunyaya gelen bir film yonetmeni ve senaristtir. Sinemacılıkta profesyonelleşmek uzere gittiği Harvard Universitesi ’nde Cabaret Muzikali başta olmak uzere bircok oyun yonetmiştir. Bitirme tezi ve aynı zamanda ikinci kısa filmi olan Supermarket Sweep, MTV tarafından satın alınmış ​​​​ve aynı yıl 1992 ’de yayınlanmıştır. Aronofsky, 1994 yılında sinemacı dostları Scott Franklin ve Ari Handel ile birlikte Protozoa Pictures adlı yapım şirketini kurdu. Aynı zamanda bu şirket, Pi ve Requiem for a Dream gibi Darren Aronofsky ’nin başyapıtları da dahil olmak uzere bircok filmin yapımcılığını ustlenmiştir.
Aronofsky ’nin yonetmen olarak ilk buyuk filmi, Jared Leto, Jennifer Connolly ve Ellen Burstyn ’in başrolleri paylaştığı, Hubert Selby Jr. ’ın aynı adlı romanından uyarlanan bir drama filmi olan “Requiem for a Dream” idi. Film Fransa ’nın ulusal film odulu olan César Odulleri ve Ulusal Film Eleştirmenleri Derneği Odulleri gibi pek cok film festivalinde odul kazandı. Ayrıca, yapımın En İyi Film de dahil olmak uzere dort Oscar adaylığı bulunuyor.
Darren Aronofsky ’nin yonetmenlik tarzı Darren Aronofsky, The Whale ’ın ilk gosteriminde Darren Aronofky; gercekustu, rahatsız edici ve psikolojik tesire sahip filmleriyle tanınan bir yonetmendir. Ayrıca Pi ve Requiem for a Dream gibi, kullandığı sinema tekniği acısından “zor” filmler yapmakla unludur. Sık sık Hollywood ’un en curetkar film yapımcılarından biri olarak adı anılan yonetmenin filmlerinin oldukca karanlık ve yoğun olduğu ve vermek istediği tekil bir mesaj olduğu goruluyor.
İlk filmleri başta olmak uzere, filmlerinden bazıları; filmografisinde oldukca geri planda kalmış, ayrıca hem izleyiciler hem de eleştirmenler tarafından olumsuz karşılanmıştır. Gencliğinden itibaren cok yetenekli bir film yapımcısı olan Darren Aronofsky sinemacılık kariyeri icerisinde kendisini de geliştirmiş bir yonetmendir.
Darren Aronofsky, filmlerinde kendi kişiliğini yansıtıyor ancak ilginc bir şekilde filmleri arasında genellikle herhangi bir tematik bağlantı bulunmuyor. Filmlerinde aynı anlatı aracını ve aynı tur diyalogları kullanmaktan ozellikle kacınıyor. Ayrıca, alışılmadık kamera acılarına olan hayranlığı dışında, filmlerinde istikrarlı bir teknik kullanımı bulunmuyor. Bu sebepten yonetmenlik deneyimini deneysel bir tarzda surduruyor ve birbirinden tamamen farklı olay ve durumları işleyen iki bambaşka filmin yakın zamanlarda yonetmenliğini ustlenmiş olması seyircilere oldukca şaşırtıcı gelebiliyor.
Darren Aronofsky ’nin calışmaları, net bir vizyon ortaya koyması ve tutarlı tematik kaygılar taşıması itibariyle cağdaşı olan diğer sinemacıların eserlerinden ayrışıyor. Filmlerinde seyircilerini son derece kutuplaştıran ve ozgun yorumlara acık konular secen Aronofsky, seyircilerine filmleri icerisinde alt metinler sunmayı oldukca onemsiyor.
Bugun bu unlu yonetmenin toplam 9 eserini kısa tanıtımlar eşliğinde sizlerle buluşturacağız. Dramadan aksiyona, psikolojik gerilimden korkuya pek cok turde esere imza atmış Darren Aronofsky filmografisi sizlerle…
Keyifli okumalar…
Bu yazımızı da incelemek isteyebilirsiniz: 2023 Oscar Adayları Acıklandı: “Everything Everywhere All At Once” 11 Dalda Oscar ’a Aday Gosterildi
1. Fortune Cookie (1991) – IMDB: 5.2 Darren Aronofsky ’nin ilk filmi olma ozelliğine sahip olan bu kısa metrajlı yapımın yapımcılığını Jody Teora ustleniyor. Unlu goruntu yonetmeni Usa Stoll ile calışan Aronofsky ’nin analog kamera ile cekilen bu filmi, sonraki yıllarda da sinemacılık tarzını hayli etkiliyor.
Fal bağımlısı hale gelen ve kapı kapı dolaşan bir satıcı, bir şans kurabiyesinden iyi şans kazanamadıkca satışlarını tamamlayamayacağının ve o Âna kadarki tum başarılarını aslında fal kurabiyelerine borclu olduğunun farkına varır.
2. Noah – Nuh: Buyuk Tufan (2014) – IMDB: 5.8 Darren Aronofsky ’nin yonettiği bir diğer yapım olan Noah, 2014 yapımı bir aksiyon ve drama filmidir. Saturn ve Altın Kure odullerine aday gosterilen filmin başrol koltuğunda Russell Crowe oturmaktadır. Filmin yardımcı oyuncuları arasında da Jennifer Connelly ve Anthony Hopkins gibi unlu oyuncular bulunmaktadır. 160 milyon doları bulan butcesine karşın gişede yaklaşık 360 milyon dolar hasılat elde eden yapım, İslamî oğreti ile celiştiği icin kimi ulkelerde gosterime alınmadı.
Yukselen sel suları gezegeni yıkıma suruklerken, Noah Dunya ’nın masum hayvanlarını kurtarması icin Tanrı tarafından gorevlendirilmiştir. Adem ve Havva ’nın gunahlarını oğulları Kabil ve Habil aracılığıyla nesiller boyunca aktarılışı, pek cok yıkıma sebep olmuş. Ancak diğer kardeş olan Şit ’in soyu aracılığıyla insanlık kendisini temize cekecek liderler bulabilmiştir. Noah da bunlardan bir tanesidir. Bir kehanet aracılığıyla yaklaşan kıyamete şahitlik eden Noah, gorduklerine anlam verebilmek icin buyukbabası Methuselah ’ı bulmaya calışır. İnsanlığın ve tum canlıların kaderi Noah ’nın ellerindedir.
3. Protozoa (1993) – IMDB: 6.3 Aronofsky ’nin sinemacılık tarzını etkileyen temel eserlerinden birisi olan Protozoa, kısa metrajlı bir drama filmidir. Yonetmenlik hayatının onemli bir parcası olan bu film, aynı zamanda Darren Aronofsky ve ortaklarının kurmuş olduğu ilk yapım şirketinin de adını taşımaktadır. Aronofsky, 2022 yapımı son filmi olan The Whale dahil, coğu filminde Protozoa ’nın temel tematik kaygılarını taşımıştır.
Bu kısa film, ceşitli bağımlılıklardan muzdarip olan 3 arkadaşın hikayesidir. Ot ve televizyon bağımlılığı olan Dave ile iki arkadaşı, hafta ici her gun; zihinsel engelli oğrencilerden oluşan bir kafilenin evlerine donmek uzere otobuse binmelerini izlemek icin buluşmaya başlarlar.
4. mother! – Anne! (2017) – IMDB: 6.6 Darren Aronofsky ’nin son uzun metrajlı yapımlarından birisi olan mother!, 2017 yapımı bir dram ve korku filmidir. En İyi Korku Filmi dalında Saturn odulune aday gosterilen film, 30 milyon dolarlık butcesine karşın yaklaşık 45 milyon dolar hasılat elde etmiştir. İlk gosterimini Altın Aslan odulu icin yarıştığı Venedik Film Festivali ’nde yapan mother!, Jennifer Lawrence, Javier Bardem, Ed Harris ve Michelle Pfeiffer ’dan oluşan etkileyici bir oyuncu kadrosuna sahiptir.
Cennet gibi yemyeşil bir ormanın icerisindeki bir duzlukte, yakın zamanda yanarak yerle bir olmuş ancak ozveriyle restore edilmiş tenha bir malikane bulunmaktadır. Bir cift bu malikanede inzivaya cekilme kararı alırlar. Bir zamanlar unlu bir şair olan orta yaşlı eş, bu surecte başyapıtını yaratma arzusu icindedir. Ancak, beklenmedik bir şekilde; gece gec saatlerde malikanelerinin kapısı calınır ve kendilerini gizemli bir ziyaretci karşılar. Bu ziyaretcinin varlığı, şairin durağan hayal gucunu harekete gecirecektir.
5. The Fountain – Kaynak (2006) – IMDB: 7.2 Darren Aronosky ’nin gişe başarısı kazanmayan nadir eserlerinden birisi olan 2006 yapımı romantik drama ve gizem filmi The Fountain, 35 milyon dolarlık butcesine karşın gişede sadece 16 milyon dolar hasılat elde etmiştir. Hugh Jackman, Rachel Weisz ve Ellen Burstyn ’den oluşan oyuncu kadrosu ve konusu ile ovgulere konu olan film, ilk gosterimini yaptığı Venedik Film Festivali ’nde Altın Aslan odulu icin yarışmış, Saturn ve Altın Kure odullerine aday gosterilmiştir. Film ayrıca, Requiem for a Dream ve Pi ’nin film muziklerinin bestecisi olan Clint Mansell ’in urettiği muzikleri ile one cıkmıştır.
Film, aşkları uğruna sonsuzluğun peşinde koşan erkekler hakkında gecmişten, bugunden ve gelecekten uc hikayeden oluşuyor. Maya ulkesindeki bir fatih, esir kralicesini kurtarmak icin hayat ağacını aramaktadır. Ceşitli ağaclarla calışan bir tıp araştırmacısı, olmekte olan eşini kurtaracak bir care aramaktadır. Bir baloncuğun icinde korunan yaşlı bir ağacla seyahat eden bir uzay yolcusu, bir nebulanın icine sarılmış ve olmekte olan bir yıldıza doğru ilerlemektedir. Bu uc hikÂye, filmin icerisinde kesişirken akıllarda tek bir soru olacak. Başarabilecekler mi?
6. Pi (1998) – IMDB: 7.3 Sundance Film Festivali ’nde Darren Aronofsky ’ye Yonetmen Odulu kazandıran ve Buyuk Juri Odulu ’ne aday gosterilen Pi, 1998 yapımı bir korku, gizem ve dram filmidir. Yonetmenin ilk uzun metraj filmi olan bu eserin başrol koltuğunda Sean Gulette oturmaktadır. 150.000 doların altında kalan duşuk butcesine karşın 3 milyon doları aşan hasılat elde eden Pi, dini ve matematiksel referanslara oldukca fazla kez değinmektedir.
Max, evinde varoluşa dair her şeyi anlamak icin bir anahtar olarak gorulebilecek bir super bilgisayar inşa eden dahi bir matematikcidir. Ancak hem marjinal dini bir tarikattan hem de yuksek guclu Wall Street firmasından temsilciler Max ’in bu sırrını duyduklarında, Max ’in peşine duşmeye başlarlar.
7. The Whale – Balina (2022) – IMDB: 7.8 3 Oscar ve 4 BAFTA odulune aday gosterilen The Whale, Darren Aronofsky ’nin dram turundeki 2022 yapımı son uzun metrajlı filmidir. 3 milyon dolarlık duşuk butcesine karşın 30 milyon doları aşkın hasılat elde eden film, hÂl sinema gosterimindedir. Venedik Film Festivali ’nden odullerle ayrılan bu yapımın başrollerinde Brendan Fraser, Sadie Sink, Hong Chau, Ty Simpkins ve Samantha Morton bulunmaktadır.
Durağan bir yaşamı olan ve morbid obeziteden muzdarip bir oğretmen, oldukca uzun bir zamandır goruşmediği ve psikolojik sorunları bulunan kızı ile yeniden bağ kurmaya calışır.
8. The Wrestler – Şampiyon (2008) – IMDB: 7.9 The Wrestler, Darren Aronofsky ’nin yonettiği 2008 yapımı bir psikolojik drama filmidir. İlk gosterimini Venedik Uluslararası Film Festivali ’nde yapan ve bu festivalde Altın Aslan Odulu ’nu kazanan filmin, iki dalda Oscar adaylığı bulunmaktadır, ayrıca En İyi Orijinal Şarkı dalında Altın Kure odulu kazanmıştır. 25 ’ten fazla profesyonel gureşciyi oyuncu kadrosuna katan The Wrestler, 45 milyon dolara yakın gişe performansı ile doneminde adından soz ettirmiştir.
Sahne adı “The Ram” olan ve herkes tarafından tanınan Robin Ramzinski, 80 ’li yıllarda un kazanmış bir gureşcidir. Gecen yılların ardından Robin, en tanınmış rakiplerinden birinin 20. yıl rovanşını kabul ettikten sonra, maddi acıdan rahatlama imkÂnı bulur. Ancak işler beklediği gibi gitmez. Yeni bir hayata uyum sağlamakta zorlanan Robin, emeklilikle başa cıkabilecek mi, yoksa her şeyini riske atıp en iyi yaptığı işe geri mi donecek?
9. Black Swan – Siyah Kuğu (2010) – IMDB: 8.0 Black Swan, Darren Aronofsky ’nin yonetmenliği ve Natalie Portman ’ın başrol oyunculuğu ile beğeni toplayan, 2010 yapımı bir psikolojik gerilim filmidir. Natalie Portman ’a ilk En İyi Kadın Oyuncu Oscar ’ını kazandıran film, 5 dalda Oscar ’a aday gosterilmiştir. Ayrıca Altın Kure Odulleri ’nde de 4 dalda odul kazanan film, 13 milyon dolarlık butcesine karşın yaklaşık 330 milyon dolar hasılat elde etmiştir.
Nina Sayers, New York ’ta bir bale topluluğunda danscıdır. Kendini sanatcılığına adamıştır ama ozguvensizdir. Ayrıca gencliğinde bir balerin olan ve hamile kalınca danscılığı bırakan otoriter annesinin yanında yaşamakta ve ceşitli baskılara maruz kalmaktadır. Nina, sanat yonetmeni Thomas Leroy ’un yeni Kuğu Golu balesinin secmelerindeki başarısı ile goz doldurmuş ve Lily dışında herkesi golgede bırakmıştır. Bu derinden rekabet, Nina ’yı başarılı olmak icin olmadığı bir kişiliğe burunmeye surukleyecektir.