Bir film analizi icin zor bir tercih ancak, yapılmasa idi icimizde bir ukde kalırdı diye duşunuyoruz. Zira 2022 yılını sallamış, pek cok film odulune ve adaylığa layık gosterilen; tek bir tur ile asla acıklayamadığımız, daha doğrusu birden cok daha fazla ture ait bir yapımdan bahsediyoruz. Yaklaşık 2,5 saat suren bu filmin icinde komedi, gerilim, aksiyon, macera, bilim kurgu, fantastik ogeler, dram; kısacası ne ararsanız var. İzleyiciyi bir duygudan bir başka duyguya surukluyor, kimi izleyicilerin yureğinin derinliklerinde kalan kimi yaralara tuz basıyor, kimileri icin ise bir gorsel şolen yaratıyor. E haliyle “Neresinden başlasak?” derken kendimizi bu paragrafı yazarken bulduk. İşte karşınızda Everything Everywhere All at Once film analizi!
Filmin cıkışı ve film ekibi “Daniels” olarak da tanınan Daniel Kwan ve Daniel Scheinert Her Şey Her Yerde Aynı Anda (Everything Everywhere All at Once), 2020 yılında uretim surecine başlanan ve ilk gosterimini 2022 yılının Mart ayında South by Southwest (SXSW) festivalinde yapan bir komedi, gerilim, aksiyon, macera, bilim kurgu ve dram filmi.
Filmin yonetmenlik koltuğunda sinema sektorunde “Daniels” olarak bilinen ikili Daniel Kwan ve Daniel Scheinert var. İkili aynı zamanda filmin senaristliğini ve yapımcılığını da ustleniyorlar. Hatta Daniel Scheinert filmin bir sahnesinde aktorluk de yapıyor. Oyuncu kadrosunda ise Michelle Yeoh, Stephanie Hsu, Ke Huy Quan, Jenny Slate, Harry Shum Jr., James Hong ve Jamie Lee Curtis bulunuyor.
Everything Everywhere All at Once başarıları Film En İyi Fantastik Film dalında Saturn odulu almasının yanı sıra Michelle Yeoh ve Ke Huy Quan ’a da Saturn odulu kazandırdı. Hollywood Eleştirmenleri Derneği, Hollywood Muzik Odulleri, İngiliz Bağımsız Film Odulleri, Amanda Odulleri ve Gotham Odulleri gibi yerel, ulusal ve uluslararası pek cok festival ve etkinlikte de film odulleri ve odul adaylıkları kazandı.
25 milyon dolarlık bir butce ile uretilen Everything Everywhere All at Once ’un guncel olarak hasılatı tamı tamına 103 milyon dolar! Bu, filmin butcesini 4 ’e katlayarak onemli bir gişe başarısı yakaladığını gosteriyor.
Pek cok seyircinin gozdesi haline gelen yapım, sinema alanındaki onemli sosyal platformlarda da aldığı seyirci oyları ile goz dolduruyor. IMDB‘de 10 uzerinden 8.1, Letterboxd‘da 5 uzerinden 4.5, Rotten Tomatoes‘da ise 100 uzerinden 89 alan film, son donemlerin en beğenilen populer filmleri listesinde rahatlıkla ilk 10 ’a girebiliyor.
Başından uyaralım, bu yazı bir film analizi olacak ve bu paragraftan sonraki kısmı hÂliyle filmi izleyip aklında bir soru işareti kalan veya izlediği filme farklı bir perspektifle yaklaşmak isteyen seyircilere donuk bir yazın hÂlini alacak. Sozun kısası:
UYARI “BOLCA SPOİLER İCERİR, FİLMİ İZLEMEDİYSENİZ VE AĞIZ TADIYLA İZLEMEK İSTİYORSANIZ VEYA BİR GUN AĞIZ TADIYLA İZLEYESİNİZ TUTABİLİR İSE ŞİMDİDEN SAYFAYI KAPATMANIZI; BİR ONERİ OLARAK FİLMİN KISA TANITIMINI DA İCEREN HAFTANIN FİLM ONERİLERİ YAZIMIZI İNCELEMENİZİ ONERİRİZ!”
Everything Everywhere All at Once konusu ve iceriği Everything Everywhere All at Once; coklu evrenler temasını olay orgusunun en merkezine alan ama aynı zamanda aile, varoluşculuk, nihilizm, gocmen yaşamı ve kultur catışmaları gibi bir dizi toplumsal meseleyi ozellikle Amerika ’da yaşayan Uzak Asya toplumu acısından ele almayı ustalıkla başaran bir filmdir.
Bu filmin bizi icine cektiği tum aksiyonun, maceranın, kaosun ve diğer ceşitli temaların otesinde, ozunde iki yakayı bir araya getirmeye calışan yuzbinlerce Cinli-Amerikalı aileden birisinin hikayesi var.
Orta yaşlı bir kadın olan aile reisi Evelyn; sahip olduğu basit, monoton ama bir yandan da sorunlarla dolu olan hayatından kesinlikle memnun değildir. Oyle bir donemectedir ki hayatındaki her bir şey ters gidiyor gibi gorunuyordur.
Tonlarca borcu olan kucuk ama şirin camaşırhanesi, surekli toparlaması gereken bir eşi ve darmadağınık bir evliliği, ergenlik cağındaki eşcinsel kızıyla bağ kurma (ve genellikle kuramama) cabaları… Saymakla bitmez olan tum bu sorunlarının arasında hayatını devam ettirirken Evelyn birdenbire her şeyi değiştirme şansı bulur.
Her evrenin kaderini değiştirebileceği, her evrenin kontrolunu elinde bulunduran guclu bir gucun ciddi tehdidi altında olduğu fantastik bir dunyanın kapıları Evelyn ’e ardına dek acılır. Evren(ler)in kaderi artık onun ellerindedir ve her şey Evelyn ’e bağlıdır.
Everything Everywhere All at Once uzerine birkac duşunce Aslında filmin adı filmle ilgili her şeyi soyluyor. “Her şey Her yerde Aynı Anda“… Birbirine zıt cokca oğe, tur ve temayı bir araya getiren bu filmin yapımcıları buyuk bir risk almış ama aldıkları riske sonuna dek değmiş denilebilir. Hikaye; anlam ve derinlik acısından o kadar zengin ki, daha once gormediğimiz sinemacılık anlayışını sergilemiş desek yeridir.
Coklu ve paralel evrenler kavramı, kuşkusuz, bircok hevesli film hayranının ve benzer şekilde film yapımcısının ilgisini ceken bir konu olmuştur. Ancak Everything Everywhere All At Once ’ta bu konseptin kullanılması daha buyuk ve daha zengin bir hikayenin gercekleşmesi icin bir aractır. Birbirinden tamamen farklı, hatta zıt olan iki kavramı alan ve bu kavramlar arasında sinerjik uyum yakalamayı başaran film; bu bağlamda ciddi bir başarı elde etmiştir.
İlki, alternatif evrenlerin karmaşık doğasını anlatmaktadır ve bu kısmı tek başına ele aldığımızda seyircilerde cokca kafa karışıklığına neden olduğunu soyleyebiliriz. Diğeri ise bir ailenin dışardan bakınca basit gorunen ama aynı zamanda derin ve duygusal hikayesidir.
Filmin başarılı olması ve bunaltıcı olmaktan kacınmak adına cok fazla ayrıntıyı ve ceşitli turleri bir araya getirmesi dikkate değer bir başarı. Everything Everywhere All At Once, bu başarısını; butun bir olay orgusunu kara mizah, aksiyon, macera, bilim kurgu, dovuş sanatları, fantastik unsurlar ve hatta bazı animasyon ve korku unsurlarıyla yetkince birleştirebilmesine borcludur.
Filmde aynı anda gercekleşen o kadar cok olgu, olay ve durum var ki, filmin kafa karıştırıcı bir karmaşaya donuşmemesi icin ciddi bir uğraş gerektiği kesin. Filmde gercekten sıkıcı olan tek bir an bile yok ve tum bu turler bir araya gelirken, hikayenin bu kadar duygusal ve anlamlı bir şekilde anlatılması daha onemli hale geliyor.
Filmin sahip olduğu gosterişlilik ve ihtişam; izleyicileri derinlik ve anlam acısından cok zengin olan hikayeden uzaklaştırmıyor. Aslında bu filmin olay orgusunun nasıl cozulduğu dahi oldukca konseptsel… Film, uc farklı ama ic ice gecmiş bolume ayrılmıştır ve filmin adında sırası ile belirtildiği gibi adlandırılmış.
Filmin ilk bolumunun adı “Everything”, ikinci bolumunun adı “Everywhere” ve son bolumunun adı ise “All at Once”tur. Hikaye, bir butun olarak darmadağın olan ailenin kendisine odaklanmanın otesinde, ailenin yaşadığı sorunların ve travmaların vurgulanması ile paralel olarak varoluşculuk ve nihilizm gibi daha derin temalara dalabiliyor.
Bu filmde, filmin doğası gereği yaşama ve evrene dair belli başlı zor soruların yanıtlanması icin cok fazla zaman ve ayrıntı harcanmış. “Her Şey Her Yerde Aynı Anda“, izleyicileri hayatın anlamına yonelik hic bitmeyen bir ic gozlem yolculuğuna cıkarıyor.
Filmin felsefi ve bilimsel soruları/yanıtları Evelyn, hayatının robotik ve sıradan bir versiyonunda uyandı. Gozleri kendisinin diğer versiyonlarına acıldığında, “ya olsaydı?” ve “acaba ne olabilirdi?” duşunceleri kafasında yer tutmaya başlıyor.
Bu film, alternatif gerceklik kavramını cok farklı ve ilginc bir perspektiften inceliyor. Bu filmde resmedilen sadece insanlığın paralel dunyalarda aynı anda var olduğu ve her paralel dunyada birbirinden farklı milyonlarca varyasyondan oluştuğu fikri değildir.
Alternatif gercekliklere mudahale edilebildiğinde her bir secimin nasıl diğer alternatif gerceklikleri nasıl etkilediğinin acıklaması bu filmde ozel bir yer tutmaktadır. Everything Everywhere All at Once ’un en başarılı olduğu şey, aynı anda hem eğlenceli hem kışkırtıcı ve entelektuel olarak teşvik edici bir yapım olabilmesidir.
Filmde ayrıca depresyon ve nihilizm temalarıyla ilgili pek cok onerme de var. Alternatif evrenlerin iletişim aracı olarak kullanılması ve bilim kurgu temasının bu fikri pekiştirmesi yine seyircilere bugune dek bildiklerimize ilişkin farklı bir perspektif sunuyor.
Filmin dikkat cekici diğer ogeleri Carpıcı gorseller ve muzikal katkılar da filmin ovgu aldığı diğer unsurlardır. İlk birkac dakika film, indie filmler benzeri bir seyir deneyimi veren cok rahat bir renklendirmeye ve tonlamaya sahip. Filmin gorsel ve muzikal atmosferinin yaratılışındaki ceşitlilik, aynı anda birden fazla duyuya dokunabiliyor Kamera acıları, kurgu ve gorsel efektler filme o kadar ceşitlilik katıyor ki detaylara verilen dikkat modern sinemacılık anlayışından tamamen farklı bir seviyeyi temsil ediyor.
Sonuc yerine… Bir derecelendirmede bulunmak yerine filmin her seyirciye farklı duygular yaşattığını ve saydığımız tum sebepler dışında sadece bunu deneyimlemek icin dahi izlenebileceğini vurgulamak istiyoruz.
Keyifli seyirler…