Bazı cocuk kitaplarına sadece cocuk kitabı demeye dilimiz varmıyor. Kitabevlerinde cocuk kitapları raflarında dursalar da aslında yetişkinlerin de başucundan ayırmaması, donup donup tekrar okuması gereken kitaplar bunlar.
Cunku cocuk kitabı okumak, cocukluğun o saf dunyasına geri donuş biletidir. İcine bakmanı sağlar, eksiklerini fark etmene, yeniden yeniden dersler cıkarmana yardımcı olur. Kısa bir tatil kacamağıdır, kafanı boşaltır, ruhunu temizler ve dunyaya farklı gozlerle bakmanı sağlar.
Biz de buradan yola cıkarak buyuklerin de dersler cıkarabileceği ve tekrar okuması gerektiği “cocuk kitaplarının” en onemlilerini derledik.
Haydi zaman makinemize atlayıp cocukluğumuza geri donuyoruz.
1. Kucuk Prens – Antoine de Saint-Exupéry
Barındırdığı felsefelerle her yıl, her yaş tekrar okunması gereken, her okunduğunda kişiye yeni bir yol acan, yaşınız kac olursa olsun yeni dersler cıkarabilmenizi sağlayan bir kitap Kucuk Prens.

2. Kucuk Kara Balık – Samed Behrengi
Golden cıkıp buyuk denizlere ulaşmak isteyen kucuk bir kara balığın gozunden kendimizi ve dunyayı sorgulamamızı sağlar Samed Behrengi bu kitabıyla. Hayatı yalnızca yemek, uyumak, kucucuk dunya sandığı golde yaşamak olarak gormeyen kucuk kara balık insanlığa hala buyuk dersler vermeye devam ediyor.

3. Vahşi Şeyler Ulkesinde – Maurice Sendak
Vahşi Şeylet Ulkesinde aslında anti-otoriter cocuk edebiyatının ilk orneklerinden biri. Hatta kitap zamanında yasaklanmış bile. Sonrasında ise değeri anlaşılmış ve bugun sadece cocukların değil dunya edebiyatının en onemli kitaplarından biri olmuş durumda. Max ’ın maceralarında sadece cocuklar değil yetişkinler de kendilerinden bir şeyler bulacak.
4. Momo – Michael Ende
Momo bizi zaman kavramı uzerinde duşundururken bir yandan da bir cocuk saflığıyla kaybettiğimiz değerleri hatırlatmasıyla aslında her yaşın kitabı. Daha hızlı calışmak ve daha cok para kazanmak amacıyla zamanın kıymetini bilmeyen insanlar size de tanıdık gelmiyor mu?

5. Cadılar – Roald Dahl
Cadılar bir cocuğun cadılarla olan karşılaşmasını ve onların kotu planlarını suya duşurmesini anlatıyor. Ama kitabın alt metnini okuduğumuzda aslında Roald Dahl ’ın cadıların varlığı uzerinden son derece zekice bir kapitalist dunya eleştirisi yaptığını fark ediyoruz. Boylelikle Dahl boylelikle yetişkinlere de buyuk dersler vermiş oluyor.
6. Gokyuzunden Gelen Pasta – Gianni Rodari
Gokyuzunden koskocaman bir pasta inse ne olur? Kitapta cocuklar pastayı yemek isterken buyukler pastanın Marslılar tarafından gonderildiğini duşunerek onu yok etme planları yapıyorlar. Kitabın icindeki atom bombasına yapılan gondermeler de boşuna değil yani.

7. Alev Saclı Cocuk – Christine Nostlinger
Kırmızı sacları yuzunden alay konusu olan kucuk kahramanımız saclarının super guclerini keşfeder ve olaylar gelişir. Tabii bu hikayeyi anti-otoriter yazarlardan biri olarak kabul edilen ve sıradan kabul ettiğimiz durumlara keskin bir yaklaşım getirmesiyle bilinen Nostlinger ’den okuyunca aslında cocuk hikayeleri uzerinden biz buyuklere dersler verdiğini de hemen anlayabiliyoruz.

8. Şeker Portakalı -José Mauro De Vasconcelos
Coğumuzun ortaokul sıralarında okuduğu Şeker Portakalı ’na cocuk kitabı demeye dilimiz varmıyor. Kafası bizden cok farklı calışan buyuklerimiz de oyle duşunmuş olacak ki kitap Turkiye ’de “Turk orf ve geleneklerine aykırı” olduğu ve “mustehcen kelimeler” bulundurduğu gerekcesiyle yasaklanma noktasına geldi bile. Gunun birinde acıyı keşfeden kucuk bir cocuğun oykusu olan Şeker Portakalı ’nda Zeze ’den oğrenecek cok şeyimiz olduğu gerceğini değiştiremediler ama.

9. Comert Ağac – Shel Silverstein
Cevremizdeki ağaclar ve yeşil alanlar birer birer kesilip gudubet AVM ’ler yapılmaya calışıldığı şu donemde yetişkin kafamızı acacak bir kitap Comert Ağac. Bir cocuk ile ağacın bir omur suren dostluğunu anlatan kitap bir yandan da cok huzunlu ve hepimizin cıkarması bir suru ders barındırıyor.

10. Koyunların Masalı – Gulsum Cengiz
Hikayemiz kara koyunlarla ak koyunların sadece renkleri sebebiyle birbirlerinden ayrılmasını anlatıyor. Ama aslında yazar buradan yola cıkarak hem cocuklara hem de yetişkinlere ayrımcılığın ve ırkcılığın ortaya nasıl cıktığını, ne gibi sonuclar doğurduğunu ve ne kadar yanlış olduğunu cok guzel bir şekilde anlatmış oluyor.
11. Renkler Kusunce – Neşe Turkeş
Bu aslında bir insan hakları masalı. Kitabın icinden alıntılayalım: “Dunya yaşanacak bir yer olmaktan cıkmıştı. İnsanlar savaşıyor, hastalanıyor, haksızlıklar artıyordu. Dunya ’nın bu halini goren renkler kustuler ona. İnsanlara bir ders vermek icin tek tek yok olmaya başladılar. Once maviler kayboldu, sonra sarılar, kırmızılar… Altı kıtadan altı bilge, altı renk kutusunu aramaya koyuldu. Dunya ’nın renklerine yeniden kavuşması icin kutuları bulup renk perilerinin şifrelerini cozmeleri gerekiyordu. Bilgelerin onunde zorlu bir yolculuk vardı. Kutuları bulup şifreleri cozemezlerse Dunya sonsuza dek siyah beyaz kalacaktı. İnsanlar renklerine kavuşabilecekler mi? Dunya tekrar yaşanacak guzel bir yer olacak mı?”

12. Vapurları Seven Cocuk – Behic Ak
Aslında Behic Ak ’ın hikaye kitaplarının neredeyse tumunu bu listeye dahil edebiliriz. Ama orneğimizi cok sevdiğimiz Vapurları Seven Cocuk ’tan vermek istedik. Cunku metropolleşme, betona donuşen İstanbul, cevre duyarsızlığı ancak bu kadar naif ve gercekci anlatılabilirdi.

Bonus: Lulu Guneşi Arıyor – Kalben Sağdıc
Son zamanlarda cıkan ve bizi cok etkileyen bir cocuk kitabından bahsetmezsek olmazdı. Prenses Lulu, annesi Kralice Umut ’u kaybedince Tek Gezegen ’inde guneş doğmaz, kral başta olmak uzere herkes mutsuzdur. Lulu da herkes yeniden mutlu olsun diye annesini aramak icin bir maceraya atılır. İcinde bolca metafor barındıran ve umudun, sevginin, dostluğun ne kadar guzel bir şey olduğunu yeniden oğreten bu kitabın her yetişkine bir şeyler katacağından eminiz. Ayrıca Dilem Serbest ’in elinden cıkan cizimlerin de en az hikaye kadar etkileyici olduğunu belirtmeden gecmeyelim.
Tum yetişkinlere iyi okumalar…